BS 13.7: De lever en de nieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

BS 13.7: De lever en de nieren

Planning

1. Terugblik BS 13.6
2. Leerdoelen
3. Uitleg BS 13.7
4. Opdrachten maken
5. Wat hebben we geleerd?

Herhaling BS 13.6

1. Hoe ademen zoogdieren, vogels en reptielen?
2. Hoe ademen amfibieën?
3. Hoe ademen insecten?
4. Hoe ademen vissen?

Leerdoelen

• Je kunt de functies van de lever noemen.
• Je kunt de delen van de nieren en van de urinewegen noemen met hun kenmerken en functies.

Welk nummer is de lever?

1. 3
2. 4
3. 5
4. 9

Anatomie

• Rechtsboven in de buikholte tegen middenrif aan
  
• 1,5 kilo
  
• Per minuut 1,5 liter bloed de lever in
  
• Kan zichzelf regenereren
  

Functie lever

1. Glucosegehalte van het bloed constant houden
   
2. Voedingsstoffen bewerken
   
3. Gal produceren
   
4. Afvalstoffen en gifstoffen afbreken
   
5. Overtollige eiwitten afbreken

Glucosegehalte

Hoog glucose gehalte van het bloed:

• Glucose --> glycogeen (door insuline)
• Glycogeen wordt opgeslagen in de lever
  

Laag glucose gehalte van het bloed:

• Glycogeen --> glucose (door glucagon)
• Glucose wordt opgenomen in het bloed

Via welke ader komen de voedingsstoffen (opgenomen vanuit de darmen) in de lever terecht?

Bewerking voedingsstoffen:

• Uit eiwitten vanuit voedsel maakt de lever fibrinogeen
  
• Fibrinogeen is een plasma eiwit: nodig bij bloedstolling (thema 12)

Produceert gal:

• Lever maakt gal
  
• Opgeslagen in galblaas
  
• Via de galbuis naar de twaalfvingerige darm
  
• Gal emulgeert vetten (grote vetdruppels worden verdeeld in kleine vetdruppels) 

(Thema 11)

Afvalstoffen en gifstoffen afbreken:

• Bij de afbraak van overtollige eiwitten ontstaat ureum (giftig)
  
• Ureum wordt door de nieren uitgescheiden
• Gifstoffen zoals alcohol, drugs en medicijnen worden onwerkzaam gemaakt en worden uitgescheiden door de nieren

Hepatitis:

Ontsteking van de lever door hepatitis virus

Hepatitis B:

• Overgebracht door bloed, sperma, vocht uit de vagina
  
• Verschijnselen zijn eerst mild, later leverkanker of afsterven levercellen
  

Nieren

Ligging: bovenin de buikholte achter de lever en de maag

Functie: uitscheiding van overtollig water, afvalstoffen, ureum en schadelijke stoffen

 

Wat is het verschil tussen de urineleider en de urinebuis?

Onderdelen

• Urineleider: urine van nier   --> blaas 
• Urineblaas: tijdelijke opslag urine
• Urinebuis: urine van blaas   --> buiten

Onderdelen

• Nierschors en niermerg: bloed wordt her gefilterd --> vorming van urine
• Nierbekken: verzamelen urine
  

Onderdelen

• Nierslagader: zuurstofrijkbloed maar wel met afvalstoffen (zoals ureum) stroomt naar de nieren
• Nierader: gezuiverde bloed gaat weg

Samenstelling urine

Is wisselend: afhankelijk van de hoeveelheden van de stoffen in het inwendige milieu

Geen bacteriën: urine is steriel
 

Opdrachten maken

Maak BS 13.7: opdrachten 1, 2, 3, 5, 6, 7

In stilte werken 9 minuten

Wat hebben we geleerd?

1. Noem 5 functies van de lever en leg ze kort uit.
2. Hoe heet het virus die ontsteking aan de lever veroorzaakt?
3. Uit welke drie onderdelen bestaat een nier?
4. Welke buis loopt er van de nieren naar de blaas?
5. Welke buis loopt er van de blaas naar buiten?