les 1 POLITIEK

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Maatschappijleer 

Politiek

Indirecte democratie

Het is onmogelijk om met 17 miljoen mensen over alles te stemmen.

Wij kiezen daarom volksvertegenwoordigers. Zij nemen namen ons de besluiten.

Dit noem je een indirecte democratie. 

Directe democratie

Als burgers zelf mogen stemmen over een nieuwe wet of lastige politiek probleem.

Een voorbeeld hiervan is een referendum: een volksstemming over een belangrijk onderwerp. 

We oefenen even met directe democratie en dan ontdek je gelijk één nadeel van directe democratie...

Stemgerechtigde leeftijd moet van 18 naar 16 verlaagd worden...

✅

❌

De doodstraf moet weer worden ingevoerd:

✅

❌

Vuurwerk moet verboden worden

✅

❌

Actief kiesrecht 

Iedereen die ouder is dan 18 jaar èn de Nederlandse identiteit heeft mag stemmen wie de volksvertegenwoordigers worden in:

• de gemeente
• de provincie 
• de Tweede Kamer
• het Europees Parlement

Naar de stembus geen noemen we ACTIEF KIESRECHT

Passief kiesrecht 

Als je ouder dan 18 bent èn beschikt over de Nedelandse nationaliteit mag je je ook verkiesbaar stellen.  

Actief kiesrecht >  Het recht om te mogen stemmen

Passief kiesrecht > Het recht om je verkiesbaar te stellen. 

Linkse partijen

Wat linkse partijen belangrijk vinden:

• Een actieve overheid (zorg voor kwetsbare burgers)
• Opkomen voor kwetsbare mensen.
• Eerlijke verdeling van inkomen.
• Gelijke kansen voor iedereen.
• Aandacht voor milieu.
• Misdaad voorkomen (preventie)

Links is vaak progressief

Middenpartijen

Sommige partijen zijn niet duidelijk links of rechts. We noemen ze middenpartijen. Ze hebben zowel linkse als rechtse punten. 

• De christelijke middenpartijen vinden dat mensen meer voor elkaar moeten zorgen i.p.v. van dat de overheid die taak op zich neemt. 

Rechtse partijen

• Rechtse partijen vinden dat de overheid zo weinig zich zo min mogelijk moet bemoeien met de burgers 
• Eigen verantwoordelijkheid 
• Kleine overheid

• Lage belastingen.
• Vrijheid voor burgers
• Voor strenge straffen van misdaden

Rechts is vaak conservatief

Campagne voeren

Kijkopdracht: 

Benoem twee middelen die politieke partijen tijdens verkiezingstijd in kunnen zetten om kiezers voor zich te winnen.

Na de verkiezingen

• Na de verkiezingen wordt duidelijk wie er in de Tweede Kamer komen te zitten.
  
• Nog nooit heeft één partij die meer dan de helft van alle stemmen heeft behaald. Er wordt altijd een coalitie gevormd. 
  
• Om te regeren moeten partijen dus gaan samenwerken. 
• Daarbij zullen ze altijd iets van hun standpunten in moeten leveren. 
• Compromissen: Afspraken waarbij alle partijen een beetje toegeven.

Linkse partijen:

1. vinden dat alle mensen evenveel belasting moeten betalen.
2. willen goede uitkeringen en voorzieningen voor de zwakkeren in de samenleving.
3. benadrukken de economische vrijheid van mensen en ondernemingen.
4. hechten veel waarde aan het geloof.

Rechtse partijen

1. Vinden gelijkheid de belangrijkste waarde
2. willen goede uitkeringen en voorzieningen voor de zwakkeren in de samenleving
3. benadrukken de economische vrijheid van mensen en ondernemingen
4. hechten veel waarde aan het geloof

Middenpartijen willen dat de overheid

1. Zorgt dat iedereen kan doen en laten wat hij wil
2. Het geld eerlijk verdeeld
3. Alleen ingrijpt als de mensen niet goed voor elkaar zorgen
4. De kerk zorg draagt voor de armen

Welke politieke partijen vinden dat de overheid zich zo weinig mogelijk moet bemoeien met de samenleving?

1. Rechtse partijen
2. Middenpartijen
3. Linkse partijen

Terugblik

Leg uit wat: 

-Directe of indirecte verkiezingen zijn 

-Actief of  passief kiesrecht is 

-Politiek links, midden,  en rechts vinden?

-Wat doet een lijsttrekker? 

-Wat zijn compromissen ?

Welke partijen zitten nu in de  

coalitie in Nederland? (regeringspartijen)

 

HUISWERK 

WB blz. 36 nummer 8 blz.37 nummer 9 en 10 

Begrippen uitwerken van deze les (zie sw/magister)