H1 Bevolking P4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H1 Paragraaf 4 Leeftijdsopbouw

-Je kunt een bevolkingsdiagram maken
- Je kunt een bevolkingsdiagram interpreteren (aflezen en onderbouwen) 

Bevolkingsdiagram

Aantal mannen/vrouwen?

Verhouding jong/oud?

Bevolkingsgroei/afname?

www.cbs.nl

Sleep de bevolkingsdiagram en de naam naar het juiste land.

Japan

China

Bangladesh

Piramide

urn

toren

Afrika 1950

Afrika 2020 

Azië 1950

Azië 2020

Zuid Amerika 1950

Zuid-Amerika 2020

Europa 1950

Europa 2020 

Vergelijk de diagrammen van 1950 en 2020 per continent met elkaar. Zie je overal een verandering van samenstelling van de bevolking?

Het werkende deel van de bevolking

In de vorige vraag heb je onderzocht welk continent het grootste aandeel mensen tussen de 20 en 65 jaar heeft. Dit is voor de economie van een land een belangrijke leeftijdsgroep, het is namelijk de groep die werkt. Deze groep ‘productieven’ is één van de groepen waarin een bevolking vaak ingedeeld wordt:

Jongeren van 0-20 jaar

Productieven (werkende mensen) 20-65 jaar

Ouderen 65+

In deze verdeling zitten bijna alle werkende mensen in de groep ‘productieven’. De groepen ‘jongeren’ en ‘ouderen’ worden ook wel de ‘niet-productieven’ genoemd. De productieven verdienen geldt voor de niet-productieven, zo worden jongeren onderhouden door hun productieve ouders en ontvangen ouderen AOW waarvoor de productieve groep geld afdraagt aan de overheid.

De verhouding tussen de productieve en niet-productieve bevolking noem je demografische druk. De niet-productieven voeren een financiële ‘druk’ uit op de productieven.

Demografische druk bestaat uit groene druk waarbij jongeren druk uitoefenen op de productieven. Daarnaast bestaat de grijze druk, dat de druk is die de ouderen op de productieven uitoefenen.

Bedenk wat een langere termijn gevolg kan zijn van een lage groene druk in een land.

Wat betekent het voor de economie als een groot aandeel van de bevolking 65 jaar of ouder is?

Demografisch transitiemodel

- Bij een verandering van de bevolkingsgroei spreken we van een demografische transitie.

- Waardoor kan de bevolkingsgroei veranderen?

Demografisch transitiemodel

- We kunnen deze verandering onderverdelen in 5 fasen. Als we landen over de hele wereld vergelijken, zien we dat de fasen waar de landen zich in bevinden heel verschillend is.

-  De voornaamste oorzaak voor deze verschillen is de welvaart.

Verdeling

- Veel Europese landen bevinden zich nu in fase 5 terwijl ontwikkelingslanden zich nog in een bevolkingsexplosie bevinden en daarmee in fase 2 zitten. 

Demografisch Transitiemodel: Sleep de juiste hotspot naar de juiste plek in de grafiek

In deze fase sterven er veel mensen: Er is weinig geld voor gezondheidszorg, voedsel, veilig drinkwater en hygiëne

In deze fase stijgt het gemiddeld inkomen van een land. Daardoor worden basisvoorzieningen beter. Zo wordt de gezondheidszorg beter, wordt er gezorgd voor veilig drinkwater en worden veel meer mensen gevaccineerd. Hierdoor daalt het sterftecijfer. 

Er is een groot verschil tussen het geboorte- en sterftecijfer. Het sterftecijfer is laag, terwijl het geboortecijfer hoog is. Omdat er veel meer mensen worden geboren dan er sterven, groeit de bevolking enorm.  

Het land ontwikkelt zich verder. Meiden gaan langer naar school, gaan vaker werken en trouwen later. Hierdoor krijgen ze later kinderen en daalt het geboortecijfer. 

Op een gegeven moment hebben rijke landen een laag geboorte- en een laag sterftecijfer. Omdat ze ongeveer even laag zijn, groeit de bevolking nauwelijks. Veel rijke landen (zoals Nederland) zitten in deze fase. 

In de 5e fase stijgt het sterftecijfer weer. Niet omdat het land arm wordt of er oorlog uitbreekt, maar omdat de bevolking zo oud is geworden dat deze groep mensen komt te overlijden. Landen als Duitsland en Rusland zijn in deze fase beland. 

https://youtu.be/bapJU39SrDM

https://youtu.be/QGzf6mPDfG4

In welke fase van het demografisch transitiemodel zit Nederland?

1. Fase 2
2. Fase 3
3. Fase 4
4. Fase 5

En in welke fase van het demografisch transitiemodel zit Indonesië?

1. Fase 1
2. Fase 2
3. Fase 3
4. Fase 2/3

Op de afbeelding hiernaast zie je een reclamecampagne van de Indonesische overheid om de enorme bevolkingsgroei in te dammen. De poster roept mensen op om niet meer dan 2 kinderen te krijgen. 

WAT VIND JIJ?
Moet de overheid zich bemoeien met het aantal kinderen dat mensen krijgen?

Oorzaken daling van het geboortecijfer

• Welvaart neemt toe, dus zijn er minder kinderen nodig om te zorgen voor het gezinsinkomen
• Mensen kunnen nu een pensioen opbouwen dus kinderen zijn niet meer nodig om later voor je te zorgen
• Emancipatie van de vrouw: vrouwen gaan studeren en steeds meer werken, trouwen daardoor later en krijgen dan ook minder kinderen
• Religie moderniseert. Het wordt minder als heilige plicht gezien om veel kinderen te hebben
• Overheidscampagnes zoals de Dua Anak Cukup campagne