3.1 Handel en kolonialisme

• Geschiedenis
• Speciaal Onderwijs
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerroute VT
• Leerroute M
• Leerjaar 4

3.1 Handel en kolonialisme

Klas 4/5 

Indonesië

Specerijen

• Erg interessant, meer smaak, langere houdbaarheid, medicijn.

• Groeit alleen in Zuidoost-Azië.

• Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

Molukken

kruidnagel
nootmuskaat
foelie

De verschillende handelsroutes vanuit Azië

Hoe?

• Uitschakelen van concurenten

• Bouwen van handelposten (Batavia)
  

• Contracten met inheemse vorsten

• Opbouwen van handelsnetwerk in Azië

• Indien nodig: veel geweld

Jan Pieterszoon Coen

• Berucht vanwege het gebruik van geweld

• Vermoorden of verbannen van de bevolking van de Banda-eilanden

• Hongitochten, speciale strafexpedities om smokkelen tegen te gaan

790.000.000.000

1799: Einde VOC

• Engeland krijgt steeds sterkere vloot

• Minder vraag naar producten van de VOC

• Vierde Nederlands-Engelse oorlog (1780-1784)

• Slecht bestuur en corruptie

Nederlands-Indië

• nieuwe naam
• Nederlandse staat neemt bezittingen en schulden van VOC over
  

Na het Failliet 

van de V.O.C. werden de bezittingen van de Nederlandse staat.

Je spreekt sindsdien van de kolonie 

Nederlands Indie.

Het 'arme' Nederland

• Franse bezetting (1795-1813)

• Java in Engelse handen

• Nederlandse vloot ouderwets en kan concurrentie met andere landen niet meer aan.

• Java-oorlogen (1825-1830) kosten veel geld

Het cultuurstelsel

 (1830-1870)

• Doel: Indië moet weer winstgevend (voor Nederland) worden

• Met dat geld kan Nederland een modern land worden (wens van koning Willem I)

• Uitvoering onder leiding van Johannes van den Bosch
  

Hoe werkt het cultuurstelsel? (1)

• Javaanse boeren moeten 1/5 deel van hun land verbouwen met voor de Nederlanders interessante producten: koffie, thee en indigo (cultures)
  

• Javaanse boeren krijgen hiervoor plantloon

Hoe werkt het cultuurstelsel? (2)

• Javaanse boeren moeten 66 dagen werken voor de Nederlanders (herendiensten), bijvoorbeeld wegen, kanalen en spoorwegen aanleggen

• De Javaanse vorsten (Regenten) krijgen cultuurprocenten. Hoe meer hun boeren leveren, hoe meer cultuurprocenten.

Gevolgen voor Nederland

• Indië is binnen paar jaar weer winstgeven voor Nederland: het batig slot
  

• Infrastructuur (wegen, kanalen en spoorwegen) in Nederland  zijn vrijwel geheel betaald door deze winsten

Negatieve gevolgen voor Java

• Uitbuiting door eigen Javaanse vorsten (regenten)

• Vaak meer dan 66 dagen herendiensten

• Plantloon is laag

Negatieve gevolgen voor Java

• Beste land moest voor het cultuurstelsel worden gebruikt
  

• Hongersnoden

Kritiek op het cultuurstelsel

Liberalen in Nederland aan de macht (1848)

• Cultuurstelsel wordt uitvoerd door de NHM, een staatsbedrijf. 

• Liberalen willen economische vrijheid en niet dat de overheid zich bemoeit met de economie.

• Ze willen dat óók particuliere ondernemers een bedrijf op Java kunnen starten

Liberalen willen persoonlijke vrijheid: het cultuurstelsel lijkt op slavernij en dwangarbeid

Max Havelaar

• Max Havelaar, of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij.
  

• Boek van Multatuli (Latijn voor: 'ik heb veel leed gedragen'), pseudoniem van Eduard Douwes Dekker

• Belangrijkste protest tegen het cultuurstelsel
  

🏵

🌴

🌴

🌴

🕳

🌴

🕳

🛢

🛢

🛢

Koffie

☕️

⚽️

🌴

🍚

🍚

🍚

🍚

🖇

🖇

🚬

🌴

🚬

Goud

🏵

🌴

🛢

🌴

🌴

☕️

🛢

🌴

🍭

🏵

🏵

☕️

Palmolie

🌴

Tabak

🚬

Aardolie

🛢

Suikerriet

🍭

Kolen

🕳

Rubber

⚽️

Rijst

🍚

Tin

🖇

Thee

🍵

🍵

🍵

Ethische politiek

• Ontstaat rond 1900 in Nederland

• Nederland wil iets terugdoen voor de Indonesische bevolking (Ereschuld)

• Beschaving en cultuur bij brengen

De Ethische politiek bestond uit:

• Verbetering van het onderwijs in Nederlands-Indië

• Irregatie aanleggen voor betere oogsten

• Emigratie bevorderen van dichtbevolkte naar dunbevolkte gebieden

• Verbetering gezondheidszorg

De gevolgen van beter onderwijs

• Sommige Indonesiërs gingen in Nederland studeren;
  

• ..en leren daar over vrijheid en democratie
  

• Gevolg: ontstaan nationalisme in Nederlands-Indië

• Let op: Ook in andere kolonies ontstaat nationalisme