10.2 De Koude Oorlog deel 2

Havo 5
10.2 De Koude Oorlog
Lesdoelen:
Aan het einde van deze les weet je
- hoe perioden van ontspanning en spanning elkaar afwisselden.
- hoe de Koude Oorlog eindigden.

KA: de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
1 / 21
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 21 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Havo 5
10.2 De Koude Oorlog
Lesdoelen:
Aan het einde van deze les weet je
- hoe perioden van ontspanning en spanning elkaar afwisselden.
- hoe de Koude Oorlog eindigden.

KA: de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.

Slide 1 - Tekstslide

West Duitsland
Oost Duitsland
Berlijn
Kapitalisme
Communisme

Slide 2 - Sleepvraag

Westblok
Oostblok
kapitalisme
Communisme
Totalitaire Ideologie waarbij niemand eigen bezit heeft en alles in handen is van de staat.
Duitse Democratische Republiek
Vrije markteconomie
BondsRepubliek Duitsland
West Berlijn
Warschaupact
NAVO
Initiatief Ijzeren gordijn
Luchtbrug naar Berlijn

Slide 3 - Sleepvraag

Communisme 
Kapitalisme 
Warschaupact
Berlijnse Muur
IJzeren Gordijn
Stalin
Kennedy
Eenpartijstaat
DDR
BRD
NAVO
Planeconomie
Vrije markt
Democratie
Dictator
Marshallplan
Chroesjtsjov
Castro
Chroesjtsjov
Truman
Vrijheid
Gelijkheid
Marx

Slide 4 - Sleepvraag

Havo 5 
10.2 De Koude Oorlog
Spanning en ontspanning 
Vanaf 1949 ontstond er ook een wapenwedloop. Beiden bouwden ze kernwapens met een steeds grotere vernietigingskracht.

Augustus 1945: VS atoombommen op Nagasaki en Hiromshima.
Vanaf 1949: SU beschikt o.a. door middel van spionage bij GB nu ook over een atoombom. (first lightning)

Angst voor een nucleaire oorlog neemt toe.

Slide 5 - Tekstslide

Havo 5 
10.2 De Koude Oorlog
Spanning en ontspanning
In 1953 sterft Jozef Stalin. --> zijn opvolger Nikita Chroesjtsjov is voor vreedzame co-existentie (naast elkaar bestaan).

--> Chroesjtsjov nam ook risico's.
Om de leegloop van Oost Berlijn tegen te gaan riep hij het westen op om weg te gaan uit Berlijn. I.p.v. geweld --> bouw Berlijnse muur 1961.
Tijdens de bouw stonden soldaten voor de muur zodat niemand de oversteek zou maken.​ Soldaten kregen de instructie te
schieten op iedereen die het toch zou proberen.

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Video

Havo 5 
10.2 De Koude Oorlog
In 1962 liepen spanningen nog hoger op door Cubacrisis.
- 1959 was de communist Fidel Castro aan de macht gekomen.
- 1961 invasie Varkensbaai
- 1962 Chroesjtsjov stuurt kernraketten. --> U2 spionagevliegtuig ontdekt raketinstallaties in Cuba, 1962. 

De Amerikaanse president Kennedy eist van Chroesjtsjov onmiddelijke terugtrekking​.
SU-vloot met kernraketten is al op weg naar Cuba​.
VS dreigt met inzet van nucleaire wapens, blokkeert de havens van Cuba​.
SU trekt zich op het laatste moment terug: 3e W.O. voorkomen.



Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Link

Havo 5 
10.2 De Koude Oorlog
Na de Cubacrisis komt er een periode van ontspanning (detente)
Leiders SU en VS maken afspraken om crisis in de toekomst te​
voorkomen:​
- Sovjet-raketten uit Cuba, VS voert geen invasie in Cuba uit en haalt raketten uit Turkije.​
- ‘Vreedzame co-existentie’: volgens Chroesjtsjov kunnen kapitalisme en communisme naast elkaar bestaan.​
- Instelling ‘hotline’ Washington-Moskou: directe verbinding tussen presidenten VS en SU.​






Slide 10 - Tekstslide

Havo 5 
10.2 De Koude Oorlog
1964, Chroesjtsjov afgezet​
1964 – 1982, Leonid Brezjnev​
--> Detente blijft bestaan.​
- Non-proliferatieverdrag (1968): geen verdere verspreiding van kernwapentechnologie. ​
- SALT I (Strategic arms limitation talks) (1972): Niet meer intercontinentale raketten, geen luchtverdedigingssystemen met raketten om kernraketten uit te schakelen.​
--> Meer controle op Oostblok.​
Breznjevdoctrine = Sovjet-Unie grijpt militair in wanneer communistische landen kapitalistisch dreigden te worden.



Slide 11 - Tekstslide

Havo 5 
10.2 De Koude Oorlog
Vanaf 1975 namen de spanningen weer toe. De SU bouwde middellangeafstandraketten met een bereik groot genoeg om Europa te raken.
Wanneer de NAVO in 1979 besluit om ook zulke raketten te plaatsen --> angst nucleaire oorlog.

Ronald Reagan, 1981 – 1989 Amerikaans president​
Einde aan detente.​
Communisme moet worden vernietigd.​
Militaire uitgaven stijgen.​
Strategic Defense Initiative (SDI) = ruimteschild tegen raketten.​
Verslechtering relatie met USSR.​

Slide 12 - Tekstslide

Havo 5 
10.2 De Koude Oorlog
Het einde van de Koude Oorlog
- groei onvrede Sovjet bevolking over het communistische systeem.
Michaïl Gorbatsjov, 1985 – 1991​
1. Koude Oorlog is te duur voor de Sovjet-Unie.​
2. Economie zit in het slob.​
3. Verouderde industrie​
4.  Begrotingstekort​
5.  Bevolking ontevreden

Hij wil verbeteringen toebrengen:
- Glasnost: openheid (vrijheid van meningsuiting)​
- Perestrojka: hervorming (economie, particulier initiatief)
- Eindigt de wapenwedloop

Slide 13 - Tekstslide

Havo 5 
10.2 De Koude Oorlog
Toen Gorbatsjov liet weten het communisme in het Oostblok niet met dwang in de hand zou houden (einde Breznjevdoctrine) brokkelde het communisme af.
- het IJzeren gordijn werd afgebroken.
- 9 november 1989 viel de Berlijnse muur
USSR grijpt niet in.​
Oost-Duitse communistische regime valt. ​
De “Wind of change” en het vreedzame protest verspreiden zich razend snel over heel Oost-Europa.​
Eén voor één vallen de communistische regimes 
in Oost-Europa (enkel in Roemenië gebeurde dit 
met geweld).



Slide 14 - Tekstslide

Havo 5 
10.2 De Koude Oorlog
Op 3 oktober ‘90 om middernacht werd Duitsland officieel herenigd, minder dan 11 maanden na de val van de Berlijnse Muur.​

In ‘91 werd Berlijn verkozen tot nieuwe hoofdstad. 

De Koude Oorlog is voorbij.​
-Democratie en vrije markteconomie worden ingevoerd in Oost-Europese landen.​
-1991: > USSR valt uiteen.​
-Duitsland wordt één gemaakt.​
- één echte supermacht blijft over: de VS.

Slide 15 - Tekstslide

1

Slide 16 - Video

Juist
Onjuist
Chroesjtsjov wilde vreedzame co-existentie van communisme en kapitalisme.
Door een muur om West-Berlijn te bouwen stopte in 1961 de uittocht naar de DDR.
Chroesjtsjov dreigde met een atoomoorlog als Kennedy zijn raketten op Cuba niet weghaalde.
Tijdens de periode van ontspanning bouwden de twee supermachten duizenden intercontinentale raketten.

Slide 17 - Sleepvraag

Juist
Onjuist
Gorbatsjov wilde communisme in de Sovjet-Unie redden door vergroting van het aantal kernwapens.
Gorbatsjov wilde het Oostblok niet meer met dwang bijeenhouden.
Toen de DDR zichzelf had opgeheven , viel de muur.
De Sovjet-Unie werd eind 1991 opgeheven, nadat verschillende Sovjetstaten zich hadden afgescheiden.

Slide 18 - Sleepvraag

Gebruik de afbeelding. Leg uit dat deze afbeelding past bij het
kenmerkend aspect van deze paragraaf.




Test van Franse atoombom (Mururoa, 1971)

Slide 19 - Open vraag

04:15
Leg uit waarom dat de val van de muur, behalve historisch ook een grote emotionele gebeurtenis was voor veel Duitsers.

Slide 20 - Open vraag

Slide 21 - Video