VEI M3 2.8 Erfelijkheidsonderzoek 2022

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

B8: Erfelijkheidsonderzoek

Th3: Erfelijkheid

 Erfelijkheidsonderzoek

Leerdoel bij 2.7 Seksualiteit

Je kunt de delen van het voortplantingsstelsel van een man noemen en aanwijzen in een afbeelding. Ook kun je van deze delen de bouw, functie en werking beschrijven.

Je kunt de delen van het voortplantingsstelsel van een vrouw noemen en aanwijzen in een afbeelding. Ook kun je van deze delen de bouw, functie en werking beschrijven.

Je kunt omschrijven wat primaire en secundaire geslachtskenmerken zijn en

daarbij voorbeelden noemen.

Je kunt de processen tijdens de menstruatiecyclus beschrijven.

Je kunt beschrijven welke veranderingen er in het lichaam van de vrouw plaatsvinden net voor en na de bevruchting.

Je kunt de verschillen in de functie van zaadcellen en eicellen noemen.

Je kunt de embryonale ontwikkeling beschrijven.

Je kunt beschrijven hoe eeneiige en twee-eiige tweelingen ontstaan.

Je kunt beschrijven welke fasen tijdens de geboorte worden doorlopen.

Je kunt de werking van enkele voorbehoedsmiddelen beschrijven en aangeven of ze betrouwbaar zijn of niet.

Je kunt ziekteverschijnselen en genezingsmogelijkheden noemen van seksueel overdraagbare aandoeningen.

Je kunt functies van seksualiteit noemen en verschillen in opvatting, normen en waarden daarover omschrijven.

Doelstelling

• Je kunt situaties noemen waarin het verstandig is genetisch advies in te winnen

• Je kunt methoden van prenataal onderzoek kunnen noemen en beschrijven

Erfelijkheidsonderzoek

• Een erfelijkheidsonderzoeker onderzoekt hoe groot de kans is dat er kinderen worden geboren met een erfelijke afwijking

• Man en vrouw kunnen daarna beslissen over een eventuele zwangerschap of het beëindigen ervan.

syndroom van down

Advies inwinnen - Wanneer doe je dat?

• RISICOGROEPEN:
• Als er een ernstige erfelijke ziekte in de familie voorkomt
  
• Als een vrouw bv. al meerdere keren een miskraam heeft gehad
• Als een man of vrouw heeft blootgestaan aan een hoge dosis radioactieve straling
  

Drager: zelf niet ziek maar je hebt wel één chromosoom met de erfelijke ziekte. Om ziek te zijn heb je 2 zulke chromosomen nodig

Prenataal onderzoek 

(onderzoek vóór de geboorte)

Onderzoek vóór de geboorte

Tijdens de zwangerschap wordt het ongeboren kind onderzocht op een ziekte of afwijking:

• Echoscopie 
• Vlokkentest 
• Vruchtwaterpunctie 
• Nipt 

PREnataal onderzoek

Echoscopie

Echoscopie

Door middel van geluidsgolven wordt het embryo zichtbaar gemaakt op het scherm.

Alleen abnormale vormen

kunnen worden gesignaleerd.

Vlokkentest

Weefsel wordt uit de placenta gehaald en getest op afwijkingen in het DNA.

• taaislijmvliesziekte
• geslachtsbepaling

Vruchtwaterpunctie

Er wordt vruchtwater met cellen van het kind uit de baarmoeder gehaald.

De chromosomen van deze cellen worden onderzocht op afwijkingen van het DNA.

Nipt

Niet -Invasieve (zonder het lichaam echt in te gaan) Prenatale Test.

Een klein beetje bloed van de baby komt in het bloed van de moeder. Dit wordt onderzocht op afwijkingen d.m.v. DNA onderzoek.

Aan het werk

Maak van paragraaf 2.8

Opdracht 1 t/m 6

Opdracht 3 hoeft niet

Wat onderzoekt een arts bij een vlokkentest?

1. de chromosomen van de cellen van het embryo
2. de urine van een zwangere vrouw
3. het vruchtwater van een zwangere vrouw

Bij een vlokkentest wordt weefsel uit de placenta weggehaald.

1. juist
2. onjuist

Wat gebeurt er bij een vruchtwaterpunctie?

1. er worden cellen uit de placenta gehaald
2. door middel van geluidsgolven kun je zien hoe groot de baby is
3. er wordt een beetje vruchtwater uit de baarmoeder gehaald

Wat gebeurt er met een NIPT test?

1. Er wordt een echo gedaan
2. Er wordt een echo gedaan en bloed afgenomen bij de moeder
3. Er wordt bloed van de moeder afgenomen
4. Er wordt bloed van de placenta afgenomen