Les 2: Athene en Sparta (paragraaf 3.2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wel op tafel:

Map

Pen

Feniksboeken

Laptop (dicht)

Welkom bij de Geschiedenisles ZV1!

Niet op tafel:

Telefoon of Zakkie

Tas

Warming-up: Schrijf de antwoorden in je schrift:

1. Waarom stichtten de oude Grieken koloniën?

2. Wat was er hetzelfde in het hele Griekse rijk?

3. Wat was er verschillend tussen de verschillende stadstaten?

Bespreken huiswerk

Opdracht 4, werkboek blz. 51

Opdracht 7, werkboek blz. 51-52

Opdracht 8, werkboek blz. 52

Opdracht 9, werkboek blz. 52-53

Programma deze les:

1. Warming-Up

2. Huiswerk bespreken

3. Uitleg politiek in het Oude Griekenland

4. Bestuursvormen

5. Stemmen

Hoofddoelen

Kun je de begrippen ambachtslieden, farao, ambtenaren, sociale verschillen, hiërarchie en hiërogliefenschrift uitleggen. (R)

Je kunt uitleggen dat Egypte rond 3000 werd verenigd door een farao. (R)

Je kunt uitleggen hoe het hiërogliefenschrift hielp bij het besturen van een staat. (T2)

Je kunt uitleggen waarom er rituelen waren bij het maken van mummies. (T1)

Je kunt uitleggen waarom alleen de aller rijksten zich een mummificatie konden veroorloven, en dat daarom mummies iets zeggen over sociale verschillen in Egypte. (T2)

Je kunt verklaren wat de sociale, politieke en economische veranderingen met de gemeenschappen deed. (T2)

Subdoelen/checklist

Hoofddoel

Je kunt uitleggen hoe de politiek in de Griekse stadstaten werkte

1. Je kunt de volgende begrippen uitleggen: Democratie, burgers, volksvergadering, directe democratie, rechtstaat, bondgenootschappen en hegemonie (R)

2. Je kunt uitleggen welke mensen in Athene wel en geen burgerrechten hadden. (T1)

3. Je kunt beschrijven hoe de Atheense democratie eruit zag. (T1)

4. Je kunt het verschil tussen politiek, economie en cultuur uitleggen (T2)

5. Je kunt uitleggen dat in verschillende poleis verschillende staatsvormen bestaan (T2)

6. Je kunt verklaren hoe de Atheense democratie is ontstaan (T2)

Tijd van Grieken en Romeinen

3000 v. Chr. - 500 n. Chr.

Welke staatsvormen hebben we in het oude Griekenland?

Vele stadstaten

• Kenmerkend voor Griekenland zijn de bergen en de vele eilanden.
• Dat was een van de oorzaken waardoor niet één groot rijk ontstond, maar verschillende stadstaten.
• Deze stadstaten (poleis) hadden verschillende bestuursvormen!

Monarchie (koning aan de macht)

Oligarchie (klein groepje machthebbers)

Aristocratie (regering door de adel)

Tirannie (één persoon door geweld aan de macht) 

Democratie (beslissingen door burgers in de volksvergadering)

De Atheense democratie

• Sociale onrust zorgt voor veranderingen in het bestuur.
• Gewelddadig conflict in Athene in de 6e eeuw v. Chr.
• Solon: Rijke mensen willen meebeslissen in het bestuur (bezit bepaald invloed niet of je van adel was).
• Peisistratos (tiran): Verbeterde leven van de arme mensen. 
• Opstand onder de leiding van Kleisthenes.
• Kleisthenes maakt van het Atheense bestuur een democratie (iedere vrije Atheense man mocht stemmen in de volksvergadering).
• Directe democratie (burgers zelf politiek actief)

Wat betekend democratie?

Waarom is Athene zo bijzonder?

Vandaag zijn we deel van de Atheense volksvergadering.

Het wordt over de beste bestuursvorm gediscussieerd. 

• 4 vrijwilligers (Berullos, Andreos, Alexios en Japeitros)
• Burgers

Stemmen

1. Ik stem voor Berullos en ben dus voor een monarchie.
2. Ik stem voor Andreos en ben dus voor een aristocratie.
3. Ik stem voor Alexios en ben dus voor een tirannie.
4. Ik stem voor Japeitros en ben dus voor een democratie.

Uitzoeken

Werk in viertallen. 

Je mag hiervoor alle hulpmiddelen gebruiken (internet, boek, ...)

Maak een tegenoverstelling van de Atheense democratie en de huidige democratie in Nederland!

Verschillen tussen de Atheense democratie en de huidige democratie in Nederland!

Wat heb je vandaag geleerd?

Wat gaan we volgende keer doen?

De Griekse wereld

2.4 Strijd om macht