Wij slaven van Suriname - Anton de Kom

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Introductie

Wij slaven van Suriname van Anton de Kom is zowel een literair meesterwerk, persoonlijke en algemene geschiedschrijving als een felle aanklacht tegen racisme en uitbuiting. In dit boek uit 1934 werd voor het eerst de Surinaamse geschiedenis beschreven vanuit antikoloniaal gezichtspunt, door een afstammeling van slaafgemaakten die de gevolgen van de koloniale overheersing aan den lijve had ondervonden.

Beeld bij je boek

Wij slaven van Suriname - Anton de Kom

Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

Aanbevolen door

• Adriaan van Dis
• Tessa Leuwsha
• Karin Amatmoekrim

De top 5 van Karin Amatmoekrim

Beeld en Geluid op school vroeg schrijvers hun favoriete top 5 samen te stellen. Welke transkoloniale boeken móeten gelezen worden, zijn urgent? Wij zoeken er beelden bij zodat je al vooraf kunt zien waarom dit boek écht enorm de moeite waard is. Zie hier de top 5 van Karin Amatmoekrim:

• Wij slaven van Suriname - Anton de Kom
  
• De stille plantage - Albert Helman
  
• Waarom zou je huilen mijn lieve, lieve - Astrid Roemer
  
• Candide - Voltaire
  
• De koningin van Paramaribo - Clark Accord
  

Wie is Anton de Kom?

Anton de Kom (1898-1945) is een sleutelfiguur in de Surinaamse cultuur en politiek. Op zijn tweeëntwintigste verliet hij zijn geboortestad Paramaribo om zich te vestigen in Nederland. Hier werd hij politiek actief in verschillende linkse organisaties. In 1934 verscheen zijn boek Wij slaven van Suriname, een felle reactie op het koloniale verleden van Suriname. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was De Kom actief in het verzet. In 1944 werd hij gearresteerd en stierf een jaar later aan tbc in het concentratiekamp Sandbostel.

Motivatie van Karin Amatmoekrim

"Karin Amatmoekrim ziet Wij slaven van Suriname als een vanzelfsprekende keuze. In het boek levert Anton de Kom felle kritiek op het koloniale systeem in Suriname, maar laat ook zien dat de leefomstandigheden van de zware arbeider niet verbeterde na afschaffing van de slavernij. 

Anton de Kom was een van de eersten die zich zo duidelijk uitsprak over de vele misstanden. Hij inspireerde daarmee de latere generaties, zowel in Suriname als in Nederland."

In een veel bekeken RVU-documentaire over Suriname wordt een verbinding gelegd tussen de opvattingen van Anton de Kom en de huidige situatie in Suriname. 

Bekijk hier het fragment

Thema 1: eigen waarden & eigenwaarde

Bron: WIJ SLAVEN VAN SURINAME - RVU 1999

duur: 4 minuten

‘Geen volk kan tot volle wasdom komen dat erfelijk met een minderwaardigheidsgevoel belast blijft’, is een vaak geciteerde zin uit de roman van Anton de Kom. 

Wat denk je dat de auteur precies met deze zin bedoelt en wat is de opdracht is die hij aan het Surinaamse volk meegeeft?

Opdracht 1

Bekijk dit fragment waarin Arjen Lubach de vraag stelt of Nederland excuses moet aanbieden voor het slavernijverleden.

Thema 2: Keti Koti & excuses

ZONDAG MET LUBACH Excuses voor de slavernij - VPRO - 2021

Duur: 4.5 minuut

Nationaal Slavernijmonument in Amsterdam

In 1863 is de slavernij officieel afgeschaft, wat volgens Anton de Kom niet betekende dat het leven van de voormalige slaafgemaakten verbeterde. De vraag is nu of de Nederlandse regering haar excuses moet aanbieden voor dit verleden. 

Wat vind jij, is een excuus op zijn plaats en wat betekent dit verleden voor jouzelf: voel jij je persoonlijk verantwoordelijk voor deze periode in de geschiedenis?

Opdracht 2: Wie is verantwoordelijk? 

Bekijk het NOS-item over Anton de Kom -over het toevoegen van Anton de Kom aan de canon van Nederland  en de vraag of dat gebaar genoeg is. Aan het woord komen door zijn zoon en kleinzoon.

Meer fragmenten?

Kijk op beeldengeluidopschool.nl

https://www.beeldengeluidopschool.nl/#/home

Bekijk dit programma - Hollandse geweren, Afrikaanse tranen - 

als je meer wilt weten over het Nederlandse slavernijverleden. Wil je meer lezen over de manier waarop de slavernij aan de andere kant van de wereld, Nederlands-Indië, vorm kreeg, dan moet je zeker deze roman lezen van de schrijver Reggie Baay, Het lied van de goden. 

Bron: Hollandse geweren, Afrikaanse tranen - NPS/NTR , 2011