§ 2.2 Middellandse Zeegebied: endogene krachten (DLJ)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen 2.2

• Je begrijpt hoe de gebergten in het Middellandse Zeegebied zijn ontstaan.
  
• Je weet waardoor er aardbevingen ontstaan in het Middellandse Zeegebied.
  
• Je weet waardoor er vulkanisme is in het Middellandse Zeegebied.

Opdrachten

Maken 1 -3 (blz 62)

Opdracht 1

 a = 2, b = 4, c = 1, d = 3 

Opdracht 2

Voorbeelden van goede antwoorden bij een divergente plaatgrens:

– Noord-Amerikaanse plaat en Euraziatische plaat of Afrikaanse plaat

– Zuid-Amerikaanse plaat en Afrikaanse plaat

– Indisch-Australische plaat en Antarctische plaat of Afrikaanse plaat

– Pacifische plaat en Nazcaplaat of Antarctische plaat of Cocosplaat

      

Opdracht 2

Voorbeelden van goede antwoorden bij convergente plaatgrens met subductie:

– Nazcaplaat en Zuid-Amerikaanse plaat

– Pacifische plaat en Indisch-Australische plaat of Filipijnse plaat of Noord-

Opdracht 2

Voorbeelden van goede antwoorden bij een convergente plaatgrens met plooiingsgebergte:

– Euraziatische plaat en Indisch-Australische plaat (Himalaya)

          – Euraziatische plaat en Afrikaanse plaat (Alpen – Pyreneeën)

Voorbeelden van goede antwoorden bij een transforme plaatgrens:

– Noord-Amerikaanse plaat en Pacifische plaat of Caribische plaat

– Euraziatische plaat en de Grieks-Turkse plaat of Arabische plaat 

Opdracht 3

 A, B, D en F 

Opdracht 4

 a Dit wordt veroorzaakt doordat Afrika richting Europa beweegt.

b Bij het tegen elkaar drukken van platen komen sommige platen (zoals de Grieks-Turkse plaat) in de knel tussen twee platen en bewegen daardoor naar het westen.

c Bij transforme – of convergente plaatgrenzen.

Bij deze plaatgrenzen bewegen stukken aardkorst langs elkaar in tegengestelde richting. De beweging wordt geremd omdat de platen in elkaar haken. Als de spanning opgelopen is, volgt een schoksgewijze verplaatsing van aardplaten. 

Opdracht 5

 a Deze aardbevingen worden veroorzaakt door de subductiezone in de zee ten zuiden van Turkije. De Afrikaanse plaat duikt hier onder de Grieks-Turkse plaat.

b Een plotselinge verschuiving van grote stukken aardkorst bij de Noord-Anatolische breuklijn. Istanbul ligt direct aan deze breuklijn. 

Opdracht 5

c Door de hoge bevolkingsdichtheid van de miljoenenstad Istanbul is de kans op veel slachtoffers groot. Ook goed: als er geen betere bouwvoorschriften in Istanbul komen, zullen de schade en het aantal slachtoffers hoog zijn.

d 30 × 2 à 3 cm = 60 à 90 cm 

Opdracht 6

Hoe dieper de magmahaard, hoe dikker de afdekkende laag gesteente. Bij subductie neemt de druk in een diepe magmahaard steeds verder toe. Als de druk hoog genoeg is zal de lava met kracht door de bedekkende gesteentelaag breken. In het zuiden van Italië dichter bij de Calibrische trog is de afdekkende gesteentelaag dunner. Daardoor hoeft de druk minder hoog op te lopen voor een uitbarsting. Die uitbarsting is daardoor minder explosief. 

Opdracht 7

De caldera ontstaat door explosief vulkanisme als gevolg van de subductie. Door de kracht van de uitbarsting is de magmahaard helemaal leeggestroomd. De bovenkant van de magmakamer, het dak, zakt dan in. 

Leerdoelen

• Je begrijpt hoe de gebergten in het Middellandse Zeegebied zijn ontstaan.
  
• Je weet waardoor er aardbevingen ontstaan in het Middellandse Zeegebied.
  
• Je weet waardoor er vulkanisme is in het Middellandse Zeegebied.

Laat zien dat je de leerdoelen van de paragraaf/paragrafen beheerst.