§4.4 Een nieuwe leider

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

§4.4 Een nieuwe leider

Hoe kwam Hitler aan de macht?

Hoe was het leven in Nazi-Duitsland vóór de Tweede Wereldoorlog?

Communisme

• Aanhangers van de ideeën van Karl Marx
• Alles moet gelijk verdeeld worden onder de bevolking
• Vanaf 1917 kwamen ze aan de macht in Rusland 

Facisme

• Land moet een sterke leider hebben die alle beslissingen neemt.
  
• Je moet niet denken, maar doen. Woorden zijn minder waard dan daden.
  
• Nationalistisch en militaristisch
  
• Oorlog en geweld zijn goede middelen om problemen op te lossen.

Politieke groep die een sterke leider wil. Ze vinden dat geweld is toegestaan en zijn nationalistisch. Belangrijke standpunten:

schooltv.nl

Nazi's

• 1919: Hitler wordt lid van politieke partij: Nationaal socialistische Duitse Arbeiders Partij
• Zij namen fascistische standpunten over.
• NSDAP was racistisch ==> in Duitsland is alleen nog plaats voor mensen van Duitse bloed (Ariërs). Joden werden gezien als minderwaardig. 

Nazi's

• Hitler beloofde mensen werk en brood en beloofde zich niet aan het Verdrag van Versailles te houden. 
• 1933: Hitler wordt minister president. 

Nazi's

Bevolking Duitsland ontevreden over regering

• Werkloosheid
  
• armoede
  

Hitler met NSDAP ==> inspelen op ontevredenheid:

• Verdrag van Versailles was niet goed
  
• Schuld van de problemen:
  
• - Joden
  
• - Regering
  
• Hij beloofd een einde te maken aan werkeloosheid en armoede

schooltv.nl

Hitler wordt dictator

• Februari 1933: brandstichting parlementsgebouw
• Hitler geeft communisten de schuld
• Hitler roept noodtoestand uit ==> dan kan hij communisten aanpakken
•  Hierna verbiedt hij alle politieke partijen behalve NSDAP
• Rechters moeten doen wat Hitler zegt
• Hitler maakt gebruik van terreur ==> Duitsland wordt totalitaire samenleving ==> met Hitler als dictator

Hitler wordt dictator

Er komt gelijkschakeling (De regering  probeerde de gedachten en het gedrag van de bevolking te controleren en aan te passen aan de ideeën van Hitler)

• op school wordt les gegeven over de nazi's 
• Er was overal propaganda: posters, toespraken, radio-uitzendingen en films moesten hen overtuigen van de juistheid van de ideeën van de nazi's 

schooltv.nl

Hitler

• Die zegt hetzelfde als altijd: het is de schuld van het Verdrag van Versailles, joden, communisten, enz.

• Hitler had na de mislukte staatsgreep besloten om alleen nog via verkiezingen aan de macht te komen...

• ...en mensen stemmen massaal op hem!

Hitler wordt kanselier

30 januari 1933

• Na de verkiezingen van november 1932, waarbij de NSDAP de grootste werd, wordt het land vrijwel onbestuurbaar en kunnen de andere partijen (en de president) niet meer om Hitler heen: hij wordt kanselier (minister-president). 

schooltv.nl

Rijksdagbrand

27 februari 1933

Een Nederlandse communist, Marinus van der Lubbe, wordt 

opgepakt, veroordeeld en geëxecuteerd. 

Aan zijn schuld wordt echter nu nog steeds ernstig getwijfeld...

Machtingswet

24 maart 1933

...de brand komt Hitler namelijk wel érg goed uit: 

hij kan de noodtoestand in Duitsland uitroepen.

Het Duitse parlement neemt een noodwet aan, de Machtigingswet,

die Hitler onbeperkte macht geeft: Duitsland is een dictatuur.

Machtingswet

De Grondwet kan door Hitler worden aangepast en opgeschort, 

zonder goedkeuring van het Duitse parlement.

Alle partijen, behalve de NSDAP, worden verboden.

Sommige burgerrechten worden opgeschort (o.a. briefgeheim)

Gelijkschakeling: iedereen moet zich houden aan de ideologie van de Nazi's

Führer

1934

Als president Hindenburg in 1934 overlijdt, komt er geen nieuwe president:

Hitler is vanaf dat moment Führer, Leider, van Duitsland

Aan hem is onvoorwaardelijke trouw verschuldigd (Führerbeginsel)

Trouw aan de Führer

vanaf 1934

Hitlerjugend: jongens werden voorbereid op een leven als soldaat die zonder nadenken de bevelen van de Führer opvolgde.

Bund Deutscher Mädel: meisjes leerden er hoe zij een goede huisvrouw konden zijn en dat de ideale Duitse vrouw veel kinderen baarde.

Let op: 

nieuwe naam/nieuw begrip voor dit schooljaar! 

Dit betekent vrijwel zeker dat hierover een vraag komt in het eindexamen!

!

Hitler's populariteit stijgt

vanaf 1934

Hitler is rond 1934 mateloos populair. Het gaat goed in Duitsland. 

Zolang je niet tot een minderheid hoort, pluk je de vruchten van zijn beleid.

Door grootschalige werkverschaffingsprojecten daalt de werkloosheid snel, 

en krijgen Duitsers weer zelfvertrouwen en nationalistische gevoelens.

Naar een nieuwe oorlog

Toen Hitler aan de macht kwam bloeide de economie door:

• Werklozen werden soldaat, werkt in wapenfabriek

Hitlers buitenland politiek:

• 1938: Oostenrijk wordt bij het Duitse Rijk gevoegd
• 1939: Sudetenland/ Tsjechië komt bij Duitsland
• Engeland/ Frankrijk stellen ultimatum ==> nog een land toevoegen dan komt er oorlog
• 1 september 1939: Duitse inval in Polen.

Duitse troepen in het Rijnland

1936

In het Verdrag van Versailles stond dat er geen Duitse soldaten 

in het Rijnland mochten zijn (gedemilitariseerd).

Hitler houdt zich hier niet aan, maar Engeland en Frankrijk zijn 

terughoudend in hun reactie: zij zitten niet te wachten op een nieuwe oorlog

Der Anschluß

maart 1938

Hitler wil alle Duitsers in één Groot Duits Rijk (Heim ins Reich). Hij maakt handig misbruik van de politieke chaos in Oostenrijk en speelt in op de gevoelens van het Oostenrijkse volk. Hij annexeert Oostenrijk en verklaart het als een deel van het Duitse Rijk (Ostmark)

Net als Oostenrijk, valt Sudetenland onder de Heim ins Reich-politiek, waarbij alle gebieden met Duitsers weer bij Duitsland moeten horen. Sudetenland was na de Eerste Wereldoorlog deel van de nieuwe staat Tsjecho-Slowakije geworden.

Hitler bezet Tsjecho-Slowakije

maart 1939

Hoewel Hitler in München had gezegd genoegen te nemen met Sudetenland, bezet hij geheel Tsjecho-Slowakije een half jaar later. 

Engeland en Frankrijk veroordelen de bezetting, maar doen niets.

Molotov-Ribbentrop Pact

augustus 1939

Hitler en Stalin zijn elkaars politieke vijanden, maar Hitler wil

er zeker van zijn dat de Sovjet-Unie geen oorlog tegen hem 

gaat beginnen, als Duitsland Polen aanvalt.

Ze sluiten een niet-aanvalsverdrag.

Duitsland valt Polen aan

1 september 1939

"Vanaf 5:45 uur wordt teruggeschoten!"

Hitler geeft aan dat hij wel móet reageren op een Poolse aanval op een Duits radiostation. De Duitsers hebben deze aanval in scène gezet.

Begin Tweede Wereldoorlog

3 september 1939

Na de Duitse aanval op Polen, kunnen Engeland en Frankrijk 

maar één ding doen: 

Duitsland de oorlog verklaren...

schooltv.nl

Rechtsstaat

Rechtsstaat: een land waarin iedereen dezelfde rechten en plichten heeft. 

• ==> burgers worden beschermd door grondwet
• Wie wet overtreedt kan door onafhankelijke rechten worden bestraft. 
• Er is een scheiding der machten.