B5 Socialisatie

• Mentorles
• HBO
• Studiejaar 2

Bijeenkomst 5

Korte terugblik op vorige week.

Presentatie groep 5: Sociale omgang, hoe zo?

Socialisatie 

Pesten

Aan de slag met de opdracht.

Vakoverzicht OK1 - periode 3 

Bijeenkomst 5: Socialisatie 

Kind mag alles, ouders laten het kind bepalen. 

Ouder bepaald, kind heeft hiernaar te luisteren 

Er is niet echt sprake van opvoeding, verwaarlozing

Ouder en kind hebben een gelijkwaardige relatie. Er is zeggenschap van beide kanten

autoritair

autoritatief

permissief

niet betrokken

Presentatie 5: Sociale omgang, hoe zo? 

De betekenis van socialisatie in het kader van dit college is gericht op:​

Sociaal: dat een mens geneigd is om in een groep te leven en een gevoel heeft voor de noden (behoeftes) van de medeleden van de groep.​

• Rekening houden met anderen​.
• Zich houden aan regels/normen. 

Hoe komt sociaal gedrag tot stand:

• Spiegelneuronen​
  
• Imitatie ​- identificatie​ 
• Morele empathie​​ 
• Morele ontwikkeling 
• Bronfenbrenner: de ecologie van de menselijke ontwikkeling 
• Nature & nurture 

Imitatie en identificatie

Identificatie belangrijke voorwaarde voor ontwikkelen eigen identiteit; oefenen met en eigen maken van normen en waarden.

Belangrijk voor een leerkracht:

- Je kent jezelf goed.

- Ben je ervan bewust dat leerlingen je meemaken en observeren.

- Je bent een voorbeeld en draagt bij aan persoonlijkheidsontwikkeling en identiteitsvorming.

- Leg uit waarom je zo kiest en handelt.

- Je speelt een rol in menswording  kinderen; leren meelopen of dwarsligger worden.

Morele emphatie (Hofmann 2000)

Empathie is de betrokkenheid bij de ander.

Affectieve empathie: voelen wat de ander voelt.

Cognitieve empathie: begrijpen waarom de ander zich zo voelt.

Wanneer iemand de gevoelens van een ander waarneemt en daarop met emoties reageert, is er sprake van morele ontwikkeling.

Global distress: Gevoelens ander worden overgenomen, kind kan nog niet handelen. Wil zelf getroost worden.

Egocentrische empathie: Ruimte voor emoties anderen en hierop te reageren. Kan zich nog niet verplaatsten in de ander.

Cognitieve empathie: Kan zich verplaatsen in de ander en heeft de wil om distress bij de ander weg te nemen.

Morele ontwikkeling volgens Kohlberg.

Verschil zien tussen goed en kwaad en leren daarin de juiste keuzes te maken.

Vaste volgorde, niet iedereen bereikt elk niveau, per situatie handelen vanuit een verschillend niveau.

Niveau 1: preconventionele niveau (straf krijgen  - er zelf voordeel uit halen)

Niveau 2: conventioneel niveau (gedrag waarmee je de ander plezier doet)

Niveau 3: postconventioneel niveau (je handelt zo omdat je het zelf belangrijk vindt)

Nature -nurture

Socialisatie 

Als je eerder genoemde begrippen hebt verkend, zal het duidelijk zijn dat kinderen deels het sociale gedrag van de ‘groep’ waartoe zij behoren moeten leren. Dit proces van ingroeien heet socialisatie.

Socialisatie = 

Het proces van ingroeien in ​sociale wereld (Alkema,E., 2015)​

Voorwaarden:​

1. Conformeren: je kunnen aanpassen aan​ regels en sociale rangorde kunnen begrijpen.​
2. Sociaal perspectief kunnen nemen: ​

     - Hoe denken anderen over dingen en over mij? ​

     - Je kunnen verplaatsen in anderen.

Sociaal-emotioneel leren (SEL)

Ontwikkelingsproces waarmee je fundamentele levensvaardigheden verwerft.

(Overveld, 2021)

Maar wat zijn fundamentele levensvaardigheden?

• Herkennen van emoties bij anderen.
• Herkennen van emoties bij jezelf.
• Het omgaan met heftige emoties.
• Voor anderen zorgen.
• Verstandige beslissingen nemen.
• Gezonde relaties aangaan met anderen.
• Uitdagende situaties effectief oplossen. 

5 vaardigheden naar succesvol sociaal-emotioneel leren

1. Besef hebben van jezelf.

2. Zelfmanagement

3. Besef hebben van een ander

4. Relaties kunnen hanteren

5. Keuzes kunnen maken

(Overveld, 2021)

1. Besef hebben van jezelf.

• Kunnen inschatten van eigen gevoelens.
• Kennis hebben van je interesses, waarden en kracht.
• Een gezond zelfvertrouwen hebben in jezelf. 

In de klas

• 'ik'- presentaties 
• gevoelsmeter/emoties
• kwaliteiten(muur)
• 'zonnetje' van de dag/week
• spreekbeurt houden 
• complimenten (leren) geven

2. Zelfmanagement

• Impulscontrole bij stressvolle situaties.
• Omgaan met heftige emoties.
• Doelgericht gedrag.

In de klas

• Veilige omgeving creëren waarin emoties geuit mogen worden. 
• Ruimte geven om emoties te uiten.
• Emoties bespreekbaar maken.
• (vast) plekje om terug te trekken. 
• Stimuleren om vol te houden/door te zetten.

3. Besef hebben van de ander.

• Empathie.
• Perspectief nemen.
• Verschillen tussen individuen en groepen herkennen en waarderen.
• Sociale gebeurtenissen juist interpreteren 

In de klas.

• Complimenten (leren) geven.
•  SEL lessen/ SOVA training/Kanjertraining.
• Rollenspel (op sociale omgang).

4. Relaties kunnen hanteren.

• Relaties aangaan gebaseerd op samenwerken.
• Sociale druk weerstaan.
• Conflicten oplossen. 

In de klas.

• Begeleiden in het oplossen van conflicten.
• Afspraken maken (m.b.t. samenwerken) .
• Begeleiden in (onderlinge) processen rondom sociale omgang.
• Stimuleren eigen mening te vormen.
• Herstelmuur.

5. Keuzes kunnen maken.

• Weloverwogen kiezen met juiste aandacht voor jezelf en de ander.
• Bijdragen aan een positief klimaat in de school.
• Verantwoordelijkheid nemen voor eigen gedrag.

In de klas.

• Autonomie 
• Zorgen voor duidelijke school(brede)afspraken, in overleg met kinderen gemaakt.  
• Taakjes in de klas (samen verantwoordelijk voor de omgeving).
• Vreedzame school mediatoren.
• Klassenvergaderingen houden.

Opdracht placemat

Geef voorbeelden van interventies/handelingen die jouw mentor hanteert om fundamentele levensvaardigheden te verwerven.

- 5 minuten alleen.

- Daarna 10 minuten uitwisselen.

Preventie pesten

Pesten verziekt het leven van scholieren. Juist in de leeftijdsfase waarin je op zoek bent naar je eigen identiteit. 

Wat verstaan we onder pesten?

• Agressie
• Intentioneel
• Langdurig
• Machtsverschil 

Heb je pestgedrag waargenomen in jouw stageklas

Ja

Nee

Twijfel

Brian, groep 6, en Kees, groep 8, hebben ruzie op het plein. Kees, die een stuk groter en sterker is, geeft Brian een stomp op de neus zodat het bloed eruit spuit. Een leraar komt snel tussenbeide en stopt de ruzie. Kees heeft Brian een lesje geleerd en wat hem betreft is de zaak afgehandeld. Is dit pesten?

Ja

Nee

Jimi uit groep 6 wordt in de fietsenstalling opgewacht door vier jongens uit groep 7. Jimi is bang, Dit is al de zoveelste keer confrontatie in dit schooljaar. Er is geen leraar of ouder in de buurt. Een van de jongens draait Jimi's armen op zijn rug. Een andere jongen geeft hem een stomp in zijn buik. Jimi wordt op de grond gegooid. De andere jongen laat de fietsbanden van Jimi leeglopen. Lachend lopen de jongens weg. Is dit pesten?

Ja

Nee

Verschillende uitgangsvormen van pesten

• Verbaal
• Fysiek
• Materieel
• Relationeel 
• Digitaal

Diverse typeringen van slachtoffers

1. Passief slachtoffer

2. Provocerend slachtoffer

3. Indirect slachtoffer

Passief slachtoffer

• Heeft weinig zelfvertrouwen.
• Bezit weinig mogelijkheden om voor zichzelf op te komen of problemen op te lossen. 
• Lage status in de klas. 
• Wordt vaak beschouwd als onderdanig, onzeker en emotioneel (snel huilen).

Provocerend slachtoffer

• Iemand die in sociale contacten de neiging heeft te overreageren. 
• Heeft moeite om zijn gedrag en emoties te reguleren.
• Wordt gezien als vervelend. 

Indirect slachtoffer

• Maakt deel uit van de omstanders.
• Lijdt hier soms geestelijk onder.
• Voelt schaamte en schuld.

verminderd zelfvertrouwen

eigen schuld

gevoelens van onmacht

weinig sociale contacten

afwijzing door klasgenoten

Passieve onderdanigheid

angstig reactiepatroon

fysieke zwakte

fysieke/somatische klachten

lage schoolprestaties

spijbelen

externaliserend gedrag

problemen in de thuissituatie

Preventie van pesten

• visie vormen 
• pestprotocol opstellen 
• werk met een programma
• leer leerlingen vaardigheden 
• leer leerlingen verantwoordelijkheid te nemen
• scholing personeel
• maak gebruik van bestaande kennis 
• samenwerken met ouders  
• werk samen binnen de wijk
• monitor gedragsincidenten (registratie) 

Inhoud pestprotocol:

uitgangspunten school

wat is pesten

uitleg verschillende rollen

signalen pesten

preventie

inzet lvos-systeem

inzet lespakket?

dagelijks aandacht positief klimaat

omgangsregels

stappen bij pesten

afspraken

consequenties

beleid gericht op alle actoren

Voorkomen is beter dan genezen! 

Positief klimaat!

Aandacht voor het slachtoffer!

Zoek en geef een compliment!