Ішкi энергия, ішкi энергияны өзгерту тәсiлдерi

Ішкi энергия, ішкi энергияны өзгерту тәсiлдерi

Мақсаты:

8.3.2.1 – дененің ішкі энергиясын өзгерту тәсілдерін сипаттау

Топпен жұмыс

1-топ: Ішкі энергияның анықтамасы және кинетикалық энергия.

2-топ: Жұмыс жасау арқылы ішкі энергияның өзгеруі.

3-топ: Жылу алмасу арқылы ішкі энергияның өзгеруі.

Жұптық жұмыс

 1- жұп: бірінші оқушы, жылу алмасу арқылы ішкі энергияны өзгертуді тәжірибеде көрсетеді, екіншісі түсіндіреді. 

• Тапсырма: Бір ыдысқа ыстық су құйып, оған металл қасық салыңыз. Біраз уақыттан кейін қасықтың температурасын тексеріңіз. Не байқадыңыз? Жылу алмасу арқылы ішкі энергияның өзгеруін түсіндіріңіз.

 2- жұп: бірінші оқушы, механикалық жұмыс арқылы ішкі энергияны өзгертуді көрсетеді, екіншісі түсіндіреді. 

Тапсырма:  Жұқа металл пластинаны тез-тез майыстыру. Не байқадыңыз?

Жеке жұмыс

1. Қолды ысқылап, оны ішкі энергияның өзгеруімен байланыстыру.

2. Ыстық шайға қасық салғанда не болатынын сипаттау.

3.Механикалық жұмыс жасау арқылы ішкі энергияның қалай өзгеретінін түсіндіріңіз. Мысал келтіріңіз.

4.Жылу алмасу арқылы ішкі энергияның қалай өзгеретінін түсіндіріңіз. Мысал келтіріңіз.

5.Температура мен ішкі энергияның арасындағы байланысты түсіндіріңіз. Неге температура артқанда ішкі энергия да артады?

Мәтін

Ішкі энергия дегеніміз – заттың барлық молекулаларының кинетикалық және потенциалдық энергияларының қосындысы. Молекулалардың кинетикалық энергиясы олардың қозғалысына, ал потенциалдық энергиясы молекулалардың өзара орналасуына байланысты. Ішкі энергияны өзгерту екі негізгі тәсілмен жүзеге асады: механикалық жұмыс жасау арқылы және жылу алмасу арқылы.   Бұл тәсілде сыртқы күш әсерінен молекулалардың қозғалысы немесе олардың өзара орналасуы өзгереді. Мысалы, резеңке бауды созғанда оның ішкі энергиясы артады, өйткені молекулалардың потенциалдық энергиясы артады.Бұл тәсілде жылу бір денеден екінші денеге беріледі. Мысалы, ыстық суға суық қасық салғанда, ыстық судың энергиясы қасыққа беріледі. Бұл процесте су суыса, қасық қызады, яғни олардың ішкі энергиялары өзгереді.

Ішкі энергия дегеніміз не?

1. Молекулалардың тек кинетикалық энергиясы
2. Молекулалардың тек потенциалдық энергиясы
3. Молекулалардың кинетикалық және потенциалдық энергияларының қосындысы
4. Молекулалардың электрлік энергиясы

Жылу беру дегеніміз не?

1. Энергияның бір денеден екінші денеге жылу алмасу процесі
2. Жұмыс істеу арқылы энергия беру
3. Жүйенің көлемін өзгерту арқылы энергия беру
4. Жүйенің температурасының өзгеруі

Жылу беру және жұмыс істеу қандай энергияның түрлері?

1. Сыртқы энергия
2. Ішкі энергия
3. Жүйенің жалпы энергиясы
4. Пайдалы энергия

Ішкі энергияны өзгерту үшін қандай әдістер қолданылады?

1. Тек жұмыс істеу
2. Жылу беру және жұмыс істеу
3. Тек қысымды өзгерту
4. Тек жылу беру

Пышақты қайрағанда оның ішкі энергиясы

1. Өзгермейді.
2. Жылу берілу арқылы артады
3. Жылу берілу арқылы кемиді
4. Жұмыс жасау арқылы артады

Ыдыстың біреуіне сиретілген газ, ал екіншісінде сығылғын газ орналасқан. Температурасы бірдей болса, қандай газдың ішкі энергиясы көбірек болады.

1. Ыдыстары бірдей болғандықтан, ішкі энергиялары да бірдей.
2. Ыдыстары мен газдардың темпе-ратуралары бірдей болғандықтан, ішкі энергиялары бірдей.
3. Сығылған газдың ішкі энергиясы көбірек
4. Газдардың температуралары бірдей болғандықтан, ішкі энергиялары бірдей.

Су, мұз немесе су буының массалары бірдей болса, олардың қайсысының ішкі энергиясы ең көп болады?

1. судың ішкі энергиясы ең көп
2. үшеуінің де ішкі энергиясы бірдей
3. будың ішкі энергиясы ең көп
4. мұздың ішкі энергиясы ең көп

Жылу алмасу арқылы ішкі энергияның өзгеруін қандай процесс сипаттайды?

1. Ыстық суға мұз салу
2. Жел соғу
3. Резеңке бауды созу
4. Кітап оқу

Механикалық жұмыс арқылы ішкі энергияны қалай өзгертуге болады?

1. Жылу беру арқылы
2. Сыртқы күш қолдану арқылы
3. Электр тогын өткізу арқылы
4. Дыбысты қолдану арқылы

Ішкі энергияны жылу алмасу арқылы өзгерту мысалын таңдаңыз

1. Қолды ысқылау
2. Резеңке бауды созу
3. Күннің көзіне күйген тері
4. Ыстық шайға қасық салу

1. Ішкі энергияны өзгерту тәсілдері қандай?

2. Жылу алмасу арқылы ішкі энергияның өзгеруіне мысал келтіріңіз

3. Механикалық жұмыс жасау арқылы ішкі энергияның өзгеруіне мысал келтіріңіз.

4. Ішкі энергия дегеніміз не? Оның құрамына қандай энергия түрлері кіреді?

5. Жұмыс жасау арқылы ішкі энергияны өзгерту процесін сипаттаңыз

Иә/Жоқ тапсырмалары

1. Ішкі энергия молекулалардың тек кинетикалық энергиясы

1. Иә
2. Жоқ

2. Жұмыс жасау арқылы ішкі энергияны өзгертуге болады

1. Иә
2. Жоқ

3. Жылу алмасу ішкі энергияның өзгеру тәсіліне жатады.

1. Иә
2. Жоқ

4. Ішкі энергия тек сыртқы күштің әсерінен өзгереді

1. Иә
2. Жоқ

5. Жүйе мен қоршаған орта арасында жылу алмасу кезінде жүйенің ішкі энергиясы өзгермейді.

1. Иә
2. Жоқ

6. Температураның артуы ішкі энергияның артуына әкеледі

1. Иә
2. Жоқ

wordwall.net