12.2 Het zit in de familie (II)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 12

Erfelijkheid en evolutie

Programma van de les

Huiswerk bespreking

Terugblik 12.2

vervolg paragraaf 12.2

Zelfstandig aan de slag

Huiswerkbespreking

vragen over 11.4, 11.5/6, 12.1?

Een drager van een bepaalde erfelijke ziekte is zelf niet ziek van deze aandoening.

1. waar
2. niet waar

Een kind van twee gezonde ouders heeft een erfelijke aandoening. Het allel voor deze erfelijke aandoening moet dus aanwezig zijn bij de ouders. De ziekte is niet X-chromosomaal.
Erft deze erfelijke ziekte dominant of recessief over of is dit niet te bepalen?

1. recessief
2. dominant
3. niet te bepalen
4. codominant

Wolter heeft een erfelijke aandoening. Zijn ouders hebben het allel voor de aandoening ook, maar zijn gezond. Van welk soort overerving is deze ziekte een voorbeeld?

1. Dominante overerving
2. Recessieve overerving
3. Geslachtsgebonden dominante overerving
4. Geslachtsgebonden recessieve overerving

Koen heeft een erfelijke aandoening. De ziekte wordt door de moeder doorgegeven. Moeders krijgen zelf de ziekte vrijwel niet. Van welk soort overerving is deze ziekte een voorbeeld?

1. autosomaal, dominant
2. autosomaal recessief
3. geslachtsgebonden dominant
4. geslachtsgebonden, recessief

De ziekte van Huntington is een erfelijke aandoening die bepaalde delen van de hersenen aantast. Is het gen voor de ziekte van Huntington dominant of recessief?

1. dominant
2. recessief
3. dit kun je niet uit de gegevens opmaken

Doelen van de les

De leerlingen weten hoe erfelijke aandoeningen ontstaan en hoe deze doorgegeven worden. 

De leerlingen kunnen uitleggen waarom meisjes bijna nooit kleurenblind zijn

De leerlingen kunnen een stamboom gebruiken bij erfelijkheid onderzoek. 

laten testen

wanneer er erfelijke aandoeningen in de familie zijn

centrum voor erfelijkheidsvoorlichting

Bij muizen is het allel voor zwarte vachtkleur dominant over dat voor bruine vachtkleur. In de afbeelding is een stamboom getekend van een familie muizen. Er zijn individuen met bruine en zwarte vacht. Er wordt aangenomen dat geen mutatie heeft plaatsgevonden.

Van welk van de individuen 1, 2, 3 en 4 kan het allel voor bruine vachtkleur dat individu 5 van zijn ouders heeft geërfd, uiteindelijk afkomstig zijn?

1. alleen van muis 3
2. alleen van muis 1 of van muis 2
3. alleen van muis 2 of van muis 3
4. van muis 1, van muis 2, van muis 3 of van muis 4

Uitleg vorige vraag

In deze vraag gebruik ik de letter D en d voor dominant en recessief.

De ouders van muis 5 zijn zwart en dat is dominant, dus die zijn DD of Dd. Echter doordat de muizen 2 en 3 dd zijn moeten de ouders van muis 5 dus Dd zijn. 
Je weet dus dat de muizen 1 en 4 de D doorgeven aan de ouders van muis 5 en de muizen 2 en 3 de d doorgeven aan de ouders van muis 5.  Het allel van bruine vachtkleur (d)  bij muis 5 moet dus  uiteindelijk afkomstig zijn van muis 2 of 3.

Huiswerk

Maak paragraaf 12.2