Les 4: Actoren met macht

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Isara

5.2 Actoren met macht

H5: Machtsdilemma

Pak direct je spullen.

Welkom!

Wat gaan we vandaag doen?

Opening (presentie; lesdoelen)

Lezen

Terugblik

Uitleg en opdrachten 

Afsluiting met check-out

Wat leer ik deze les?

Ik leer...

• ...welke rol verschillende actoren hebben binnen de politieke besluitvorming 

Examendoel: De kandidaat kan de waarden noemen die ten grondslag liggen aan de democratie

• Kenmerken democratie
• Kenmerken dictatuur  

Terugblik vorige les

• Beeldvorming: de media beïnvloedt het beeld en onze voorstellingen van bepaalde personen en groepen mensen
  
• Stereotype: een vaststaand beeld over een groep mensen
  
• Vooroordeel: een oordeel over iets of iemand zonder dat je de feiten kent
  
• Discriminatie: het maken van onderscheid op basis van kenmerken die er niet toe doen
  

Kenmerken van een democratie

1. Volksvertegenwoordiging
   
2. Vrije, eerlijke en geheime verkiezingen
3. Machtenscheiding
4. Grondwet
5. Vrije media
   

Lees p. 133 t/m 136 

Je ziet hier 2 timers. Een om de leesplek in je boek op te zoeken en de andere om het te lezen. Het afbakenen van de tijd om het te lezen, is bedoeld om je te helpen focus te houden.

Stelling

Ouders moeten voor elk minderjarig kind een stem krijgen bij verkiezingen

--> Ben je voor of tegen?

--> Bespreek 1 voordeel

--> Bespreek 1 nadeel 

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

- Kennis en vaardigheden

- Status/aanzien

- Overtuigingskracht

- Geld

- Geweld (militaire macht)

- Aantal personen

- Toegang tot de media

- Stemmen

Geef een voorbeeld hoe je geld kunt inzetten als machtsmiddel

Macht meten

• Hoe meer ..., hoe meer macht
  
• Hoe groter het netwerk, hoe meer macht
• Wie zegt wat en wanneer bij besluitvorming

Actoren met macht & hun rol

1. Burgers (art.5: vragen & klagen)
2. Media (art.7 persvrijheid)
3. Ambtenaren (uitvoerende macht)
4. Rechters
5. Politieke Partijen (overheid beinvloeden) (art.8 groepsvorming & bij elkaar komen (art.9))
6. Belangen- en pressiegroepen (ook Lobby)
   

Actor: pressiegroepen

= groepen die invloed proberen uit te oefenen op de politieke besluitvorming.

Actiegroep =

opgericht om één bepaalde doelstelling te bereiken (bijvoorbeeld: dierenwelzijn).

Belangengroep =

behartigt belangen van een groep mensen (bijvoorbeeld de ANWB).

Lobbyen

Actie voeren

Opdracht

1. Maak groepjes & lees opdracht

2. Verdeel de actoren van p. 133-135

3. Stap 1: Beantwoord (individueel) de vragen & vul schema  voor jouw actor(en) in

4. Na ong. 10 minuten stap 2: Informatie delen met de andere leden --> Iedereen vult gehele schema in

5. Afsluitingsvragen maken met groepje 

Meeste invloed?

Burgers

Media

Ambtenaren

Rechters

Politieke partijen

Belangen- en pressiegroepen

Actor: burgers

1. Stemmen.
2. Actie voeren.
3. Politieke partij (lid worden/oprichten)
   
4. De media benaderen.
5. Spreekrecht.
   
6. Een burgerinitiatief starten.
   
7. Een bezwaarschrift indienen of naar de rechter stappen.
8. Een petitie tekenen of starten.
   
9. Overgaan tot burgerlijke ongehoorzaamheid.

(bij 40.000 handtekeningen MOET de Tweede Kamer over het voorstel stemmen).

Hoe kunnen burgers invloed hebben?

Actor: ambtenaren

Ook wel vierde macht genoemd!

• Beleidsvoorbereiding en uitvoering.

• Zij hebben vaak meer kennis en ervaring dan de minister omdat ze langer op een ministerie werken.

Actor: media

Heeft vijf politieke functies:

1. Informatieve functie.
2. Een onderzoekende of agendafunctie.
3. Een commentaarfunctie.
4. Een spreekbuisfunctie.
5. Een controlerende functie.

Ook wel vijfde macht genoemd!

Dit draagt bij aan meningsvorming. Daarom is het wel belangrijk dat het aanbod van de media pluriform is (=verscheiden), zodat iedere politieke mening belicht wordt! 

Wat vind jij?

Een interessante vraag om met leerlingen over in gesprek te gaan. Klopt deze uitspraak? Misbruik je altijd je macht als je macht hebt? 

Een passende vraag hierbij: is het goed als er mensen zijn met macht?

Het hangt er vanaf hoe je tegen macht aan kijkt. Als je macht als iets ziet wat er eigenlijk niet mag zijn zal je het hier mee eens zijn. Als je van mening bent dat er mensen mogen zijn met macht, valt deze vraag te betwijfelen.

Check

Wat leerde ik deze les?

Ik leerde...

• ...welke rol verschillende actoren hebben binnen de politieke besluitvorming 

Examendoel: De kandidaat kan de waarden noemen die ten grondslag liggen aan de democratie

Zoek de juiste begrippen

1: Belangengroep

2: Politieke partij

A: Verkiesbaar voor politieke functie

B: 1 deelonderwerp/belang uit de samenleving

C:Aandacht vragen

D: Lid van worden

E: Staken/demonstreren

F: Invloed uitoefenen op politieke besluitvorming

G: Congres

H: Lobbyen

I: Alle onderwerpen/belangen in de samenleving

Volgende les

Parlement en regering 

VEEL SUCCES IN DE TW

Huiswerk:

X