7.1 de monopolist

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De monopolist

Lesdoelen

• Je kan uitleggen wat een monopolie is 
  
• Je kan uitleggen wat prijsdiscriminatie is 
  
• Je kan de gevolgen van prijsdiscriminatie berekenen  
  

Kenmerken

• Een product bij één aanbieder 
  
• Er zijn niet zo veel monopolisten 
  
• Bijna monopolisten zijn er veel meer denk aan: 
  
• Google, Microsoft, Android, Apple, NS, Arriva, Vitens 
  

Waarom bestaat de monopolie?

• Door de regering aangewezen (Wettelijke monopolie) 
  
• Patent of octrooi aangevraagd (Juridische Monopolie) 
  
• Natuurlijke monopolie, omdat het simpelweg niet handig is dat er meerdere waterleidingbedrijven bestaan 
  
• Collectieve monopolie wordt ook wel kartel genoemd. Dit is verboden binnen de Europese unie 
  

Prijsdiscriminatie

• Aanbieder biedt hetzelfde product aan voor een andere prijs 
  
• Vliegtickets in de winter vs last minute 
  
• Concerttickets die op naam staan 
  
• Prijzen discrimineren op leeftijd 
  

Prijsdiscriminatie 

Concertzaal de harmonie verkocht in 2018

12000 concertkaartjes voor een bedrag van 35 euro

Omzet 420,000 euro

Geen interesse vanuit jongeren

Half volle/lege concertzaal

Concertbezoekers

Tot 25 jaar : 2000

25 jaar en ouder: 10,000

Een oplossing

• Jongeren tot 25 jaar krijgen korting 
  
• Een concertkaartje voor jongeren kost 15 euro 
  
• Een concertkaartje voor ouderen kost 40 euro 
• Kaartjes worden gemerkt, bij twijfel om legitimatie gevraagd. 
  
• Hierdoor worden markten duidelijk gescheiden 
  

De oplossing

• Kaartjes verkocht aan jongeren 6,000 
  
• Kaartjes verkocht aan ouderen 9,500 
  

Nieuwe omzet

6000*15 euro= 90,000

9500*40 euro= 380,000

Totaal = 470,000

Oude omzet

12,000*35 euro = 420,000

Voorwaarden

• Deelmarkten moeten gescheiden zijn 
  
• De vraag op de deelmarkt moet voldoende elastisch zijn, anders heeft een verlaging van de prijs weinig effect. 
  
• Als de aanbieder op de andere deelmarkt zijn prijs verhoogt moet deze niet al te elastisch zijn, anders heeft de prijsverhoging negatieve invloed op de totale omzet. 
  

Waarom moeten deelmarkten gescheiden zijn bij prijsdiscriminatie

Deelmarkt 1: de jongeren
Oude afzet 2000 oude prijs €35
Nieuwe afzet 6000 nieuwe prijs €15
Wat is de prijselasticiteit?

1. -3.5
2. -3.6
3. -4
4. -4.2

Deelmarkt 2: de ouderen
Oude afzet 10.000 oude prijs €35
Nieuwe afzet 9500 nieuwe prijs €40
Bereken de prijselasticiteit?

1. -0.25
2. -0.35
3. -0.50
4. -0.45

Bij welke producten/markten is prijsdiscriminatie mogelijk?

Wat vinden jullie van prijsdiscriminatie?

Zijn er nog vragen?