1: Het begin van de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Het begin van de Koude Oorlog

Deelvraag: Waardoor ontstond de Koude Oorlog?

Planning

- Intro

- Terug in de tijd/ Angst voor het communisme

- Van bondgenoot naar vijand/ Een verdeeld Europa

- Economisch hulpprogramma/ Twee machtsblokken

De Koude Oorlog,
wat weet je er al van?

Kenmerken van de Koude Oorlog (1)

• Koude/kille relatie tussen beide landen

• Geen echte oorlog tussen beide landen

• Wel oorlog tussen sommige van hun bondgenoten

• Grote spanningen en angst in de wereld

Kenmerken van de Koude Oorlog (2)

• Beide landen hebben veel kernwapens
  

• Er ontstaat een wapenwedloop

• Beide landen geloven in hun eigen (economische) systeem

• Beide landen willen hun eigen systeem in de wereld verspreiden

Kapitalisme

- Niet iedereen is gelijk

- Er zijn privébezittingen

- Vrijemarkteconomie

- Burgers hebben grondrechten

(West-Europa + Verenigde Staten)

Communisme

- Iedereen is gelijk

- Alles is in bezit van de staat

- Planeconomie

- De overheid bepaalt alles

(Oost-Europa + Sovjet-Unie)

Even herhalen...

- Kapitalisme

- Communisme

- Term: "Koude Oorlog"

- Dictatuur

- Planeconomie 

Verenigde Staten

• Democratie

• Kapitalisme

• Vrijheid

• Grote verschillen (arm/rijk, blank/zwart)

Sovjet-Unie

• Dictatuur

• Communisme

• Onderdrukking

• Gelijkheid, soms dan...

Terug in de tijd

- 1917: De Russische Revolutie (tsaar uit Rusland verdreven)

• Rusland: communistisch
• Westerse landen: kapitalistisch

- 1922: Burgeroorlog in Rusland 

• Onder leiding van Lenin het kapitalisme vernietigen.
• Rusland heet vanaf nu Sovjet-Unie
  

- Slechte relatie tussen Sovjet-Unie en West-Europa/VS.

- 1928: Stalin aan de macht. 1933: Hitler aan de macht.

• Hitler en Stalin sluiten in 1939 een verdrag.
  
• Polen werd verdeeld. (Spanning tussen SU en West-Europa)
  

Angst voor het communisme - I

Angst voor het communisme - II

- 

Leg uit: Hoe ontstond er wantrouwen tussen de Sovjet-Unie en West-Europa?

Waarom is de conferentie van Jalta bijzonder (kijkend naar de spanningen tijdens de Koude Oorlog?)

Franklin Delano Roosevelt

President van de Verenigde Staten

Jozef Stalin

Leider van de Sovjet-Unie

Winston Churchill

Minister-President van Groot-Brittannië

Van bondgenoot naar vijand - I

- Tijdens WOII ontmoeten de Grote Drie elkaar veel.

- Twee belangrijke bijeenkomsten van de Grote 3:

1. Conferentie van Jalta (februari 1945)
2. Conferentie van Potsdam (augustus 1945)

Van bondgenoot naar vijand - II

Van bondgenoot naar vijand - II

Conferentie van Jalta

- Hoe de oorlog zo snel mogelijk kon eindigen

- Hoe het na de oorlog verder moest met Europa

- Delen van Polen werden toegevoegd aan de Sovjet-Unie

Conferentie van Potsdam

- Verdeling Duitsland

• 4 bezettingszones
• Duitsland moest weer een democratie worden.

- Oorlogsmisdadigers oppakken en straffen

Verdeling van Duitsland

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
  

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld, Berlijn ligt in de Russische zone!
  

• Reizen tussen bezettingszones is  (nog) geen probleem
  

Van bondgenoot naar vijand - III

- De Sovjet-Unie heeft nooit de intentie gehad om van Duitsland een democratie te maken.

- Er ontstond zoveel wantrouwen, dat de Koude Oorlog een feit was.

Een verdeeld Europa

- Ook Europa raakte verdeeld in twee delen:

• Oost-Europa: communistisch/ dictatuur/ geen vrijheid van meningsuiting/ planeconomie
  
• West-Europa: kapitalistisch

- Zo raakte Europa verdeeld in twee invloedssferen

Economisch hulpprogramma - I

• Tijdens WOII had Europa veel schade opgelopen.
  
• Amerika was bang dat Europa door de armoede voor het communisme zou kiezen.
  
• Truman wilde het communisme minder populair maken: Trumanleer

Economisch hulpprogramma - II

• Marshallplan: om de economische problemen in Europa op te lossen...

- Economisch doel: wederopbouw stimuleren.

- Politiek doel: West-Europa uit handen van het communisme houden

Twee machtsblokken

- Vanaf 1945 twee machtsblokken in de wereld:

• Westblok: VS + West-Europa
• Oostblok: Sovjet-Unie + Oost-Europa

- De machtsblokken probeerden hun invloedssfeer uit te breiden en ontstond er een wapenwedloop.

Democratie

Dictatuur

Communisme

kapitalisme

vrijhandel

planeconomie

1) wat wordt bedoeld met het woord 'invloedssfeer'?
2) bij welke invloedssfeer hoort Oost-Duitsland?

Trumandoctrine

Marshallplan

Militair

Economisch

Hulp bij wederopbouw na WOII

Hulp bij bedreiging door communistisch land

➤Met het Marshallplan kregen Europese landen hulp van Amerika. 

Welke middelen kregen ze bij de hulp voor de wederopbouw? 

Sleep ze naar de afbeelding.

Levensmiddelen

Geld

Arbeidskrachten

Leger

Politieke adviseurs

Grondstoffen

Welke afspraak werd niet gemaakt op de Conferentie van Jalta?

1. Duitsland én Berlijn worden verdeeld in vier bezettingszones
2. Er moeten vrije verkiezingen komen in alle Europese landen
3. Hoe de oorlog in Europa zo snel mogelijk kon worden beëindigd​
4. De VS en de SU krijgen beiden de beschikking over een atoombom

Wat wordt er op de conferentie van Jalta NIET besloten?

1. Verdeling van Duitsland en Berlijn
2. De SU krijgt een stuk van Polen
3. Grote delen van Oost-Europa komen onder de invloed van de SU
4. Delen van West-Duitsland komen onder de invloed van de VS, GB en FR

Het belangrijkste onderwerp van de conferentie van Potsdam was:

1. Oprichting van de Verenigde Naties
2. Duitsland verdeeld in 4 bezettingszone's
3. Een overeenkomst over de nazi's
4. Democratische verkiezingen in Europa