2. De industriële samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2. De industriële samenleving

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders waren.
  
• Je kunt uitleggen wat een klassenmaatschappij is en hoe die verschilde van een standensamenleving.
  
• Je kunt enkele belangrijke uitvindingen noemen die in de 19e eeuw werden gedaan.
  

Gevaarlijk en zwaar werk

•    12 tot 14 uur per dag
•    6 dagen in de week
•    Laag loon ( dus vrouw en            kinderen werken ook mee) 
•    Veel lawaai
•    Onveilige machines

Regels over arbeidstijden, veiligheid en de hoogte van lonen waren er niet.

Werken

Arbeiders werkten in slechte omstandigheden: 
- Lage lonen. 

- Lange dagen - 6 dagen in de week.

- Slechte hygiëne, veel lawaai.

- Gevaarlijke omstandigheden

Vrouwen

zes dagen

Vinger in machine

12 uur 

Kinderen

Geen vakman

geen vakantie 

Mijngas 

Ongelukken 

Veiligheid

Werkdag

Lonen

Woonomstandigheden

  WONEN IN EEN KROT

• Doordat veel mensen naar de steden verhuisden, moesten er veel woningen bij komen. 

• De woningen werden snel en slecht  gebouwd. 

• De huizen stonden dicht op elkaar en dicht bij de fabriek. 

slechte woonomstandigheden

• Vaak geen riolering, elektriciteit en waterleiding
  
• Door de onhygiënische omstandigheden in de steden braken er vaak besmettelijke ziekten uit, zoals cholera.

Engeland 

Nederland 

De klassenmaatschappij

In de deze periode gaan we van handelskapitalisme naar kapitalisme: het liefste een samenleving met zo min mogelijk regels voor arbeiders, voor koop en verkoop. 

Het grootste doel moet zijn: zoveel mogelijk geld verdienen. 

 klassen-maatschappij

Door de industrialisatie veranderde de samenleving van een standensamenleving in een klassenmaatschappij.

NIET afkomst was belangrijk, maar werk, inkomen en bezit. 

kapitalisme

Klassen 

In de kapitalistische samenleving is juist de derde stand belangrijk: dit waren de ondernemers en de arbeiders. 

Maar net als in de standensamenleving waren de tegenstellingen enorm. Daarom hebben we het niet over standen, maar over klassen. 

TOP: rijke onderenemers, zij hadden het geld/kapitaal, woonden in mooie huizen

Onder de top zit de middenklasse. Zij hadden onderwijs genoten, hadden het beter dan de arbeiders, maar niet zo rijk als de top. 

Grootste groep is de arbeidersklasse. Geen bezit. 

Wat is de armste klasse in de klassenmaatschappij?

1. De ondernemersklasse
2. De derde stand
3. De arbeidersklasse
4. De middenklasse

Wat was het verschil tussen de standensamenleving en de klassenmaatschappij?

1. In de standensamenleving kon je opklimmen
2. In de standensamenleving waren de fabriekanten de baas
3. In de klassenmaatschappij kon je opklimmen
4. In de klassensamenleving was de adel de baas

Hoe zit de klassenmaatschappij in elkaar?

1. ondernemingsklasse - tussenwegklasse - middenklasse
2. geestelijkheid - adel - derde stand
3. 3 standen en dan heb je nog wat boeren hier en daar
4. ondernemingsklasse - middenklasse - arbeidsklasse

Sleep de groepen naar de juiste laag in de standen- of klassenmaatschappij.

Standenmaatschappij

Klassenmaatschappij

Adel

Rijke ondernemers

Kantoorpersoneel, winkeliers, docenten

Derde stand

Geestelijkheid

Arbeiders

Standenmaatschappij

Klassenmaatschappij

Midden

klasse

Arbeidersklasse

Adel

Burgers

Geestelijkheid

Ondernemersklasse

Nieuwe uitvindingen 

In deze periode zijn heel veel nieuwe uitvindingen gedaan. Dit noemen we ook wel innovaties. 

Het waren vooral uitvindingen die het leven aangenamer maakten. 

Je kunt denken aan: telefoon, verbrandingsmotor, straatverlichting, inentingen, verdovingen enz. 

Wie denk je dat de telefoon heeft uitgevonden?

1. Alexander Graham Bell
2. Martin Cooper
3. Antonio Meucci
4. Johann Philipp Reis

Welke zin past het best bij de bron?
Op de volgende sheet is het uitvergroot.

1. Henri Ford bedacht nieuwe manieren van werken.
2. Henri Ford vond de eerste auto uit.
3. Henri Ford wilde aardig zijn voor de arbeiders.
4. Henri Ford wilde niet te lang werken.

Uitvindingen uit de jaren '20

Verkeerslicht, 1920

Haardroger, 1920

Plakpleister, 1920

Leugendetector, 1921

Broodsnijmachine, 1927

Zet de uitvindingen op de juiste volgorde.

Sleepvraag: kies de uitvinder die bij de uitvinding hoort. 

Schietspoel

Spinning Jenny

Cotton Gin

Stoommachine

Kay

Newcomen

Hargreaves

Whitney