Logopedie 2018

• Communicatie
• HBO
• Studiejaar 1

Dysfagie

ga alvast naar:

student.lessonup.io/

Globus is...

1. Pijn bij het slikken
2. Gevoel van brok in de keel
3. Zuurbranden
4. Slechte adem

Wat betekend dysfagie?

1. pijn tijdens het slikken
2. angst met slikken
3. moeilijk slikken
4. verslikken

Inhoud

Dysfagie

• Oropharyngeale dysfagie
  
• Oesofageale dysfagie
• Enkele voorbeelden uit de praktijk

Orofaryngale dysfagie

(slikklachten)

Vaak hoesten en verslikken

Oesofagale dysfagie

(passage klachten)

Retrosternale pijn (achter borstbeen)

Dysfagie

Met een goede anamnese kan dit bij 80% tot de juiste locatie en diagnose leiden. 

Dysfagie

Oropharangeale dysfagie

1. Orale fase

2. Faryngeale fase

Oropharangeale dysfagie

Moeilijkheden met slikken, nasale regurgitatie en aspiratie gevolgd door hoesten. Meestal is er een neuromusculaire oorzaak.

Neuromusculair:

• CVA
  
• Parkinson's disease
  
• Multiple sclerose
  
• Motor-neuron afwijkingen 
  
• Bulbaire poliomyelitis 

Mechanisch:  

• Infectie (abces) 
  
• Lymfadenpathie 
  
• Zenkers divertikel 
  
• Verminderde werking spieren (myositis, dystrofie, cricofaryngeus hypertonie) 
  
• Maligniteiten hoofd/hals gebied 
  

Oropharangeale dysfagie

Oropharangeale dysfagie

Mechanisch probleem

• Zenker’s divertikel 
  

     mannen 2-3x zo vaak t.o.v.                vrouwen.

    Symptomen:

    Foetor exe ore (slechte adem)

    opgeven onverteerd voedsel

    aspiratie

• Kilian Jamieson divertikel 
  

Casus 1 

Patiënt met myotone dystrofie

Opgenomen in verband met algehele achteruitgang. d.d. intoxicatie met amitriptyline.

Wat is je diagnose?

1. (stille) Aspiratie
2. Stase hypopharynx
3. Geen kanteling epiglottis
4. Alle bovenstaande antwoorden.

Mechanisch afwijkingen

Intrinsiek

• Strictuur / web / Schatzki-ring
  
• Divertikel
  
• Oesofagitis
  
• Carcinoom
  

Extrinsiek 

• Vasculair
  
• Carcinoom
  

Motiliteitsafwijkingen

• Diffuse oesofagale spasmen
  
• Achalasie
  
• Sclerodermie
  

Oesophageale dysfagie

Symptomen: pijn achter borstbeen, zuurbranden, opboeren

Anamnestisch algoritme

 Circa 25cm lang

 Longitudinale plooien

Opbouw wand:

• Mucosa
  
• Submucosa
  
• Muscularis propria (circulaire   spieren en lengte spieren)
  
• Adventitia/Serosa
  

Oesofagus (slokdarm)

Twee functionele sfincters:

 bovenste oesofagale sfincter (UES = upper esophageal sfincter) 

 gastro-oesofagale (onderste) sfincter (LES = lower esophageal sfincter)  

Oesofagus (slokdarm)

UES

LES

Peristaltiek

• Primaire contracties
  
• Secundaire contracties
  
• Tertiaire contractie
  

Onderzoeksmodaliteiten:

• Endoscopie 
  
• X-oesofagus
  
• Manometrie
  
• (ph-meting)
  

Oesofagus

1. Web / strictuur / ring

• intermitterend klachten bij vast voedsel
  
• dysfagie
  
• aspiratie, regurgitatie

2. Oesofagitis

• Zuurbranden, hartkramp 
  
• Reflux, immuungecompromitteerd, chronische irritatie, bestraling, infectieus (schimmel (candida), viraal (herpes).
  

Mechanische problemen

3. Carcinoom

• associatie met Barrett en GORZ
  
• progressieve klachten
  
• aanwijzingen: anemie, ongewild gewichtsverlies, hogere  leeftijd, risicofactoren zoals alcohol en roken.
  

4. Dysfagie lusoria

• vaak geen symptomen, soms klachten met eten.
• compressie posteriorwand oesofagus
  

Mechanische problemen

5. Reflux (gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ))

indien gastro-oesofageale reflux hinderlijke symptomen en/of mucosale schade veroorzaakt.

Oorzaak: defect in de oesofagogastrische barrière

25% bevolking maandelijks klachten, 5% dagelijks symptomen

• dysfagie 
  
• regurgitatie 
  
• zuurbranden (pyrosis) 
  
• retrosternaal branden 
  
• pijn bij het slikken (odynofagie) 
  

Mechanische problemen

6. Divertikel

• Tractie
  
• Pulsie
  

7. Spasmen

• Diffuus
  
• Cardia spasme
  

Motiliteit problemen

Casus 2

Vrouw van 78 jaar, doorgestuurd via de huisarts (HA).

Speciële anamnese

Sinds 5 weken slikklachten; gevoel dat eten blijft hangen. Heeft inmiddels eten aangepast naar gepureerd en eet meerdere malen per dag kleinere porties. Eetlust is goed, is ongewijzigd, wel 2 kg afgevallen. Geen klachten van misselijkheid en braken. Wel vaak opboeren. Geen last van zuurbranden. Geen pijn.

Intoxicaties 

Patiënt rookt sinds 1960, 10 sigaretten/dag. Aantal packyears: 28.

Geen alcohol, geen drugs. 

Zonder plaatjes, alleen het verhaal lezend, wat is je diagnose?

1. Slokdarm ontsteking (oesophagitis)
2. Strictuur (vernauwing)
3. Oesophagus spasme
4. Oesophagus carcinoom

Casus 2

Tekst

Conclusie: kleincellig carcinoom (zeldzaam)

Behoort tot de NEC (neuro endocriene carcinomen)

Meest voorkomend adenocarcinoom en plaveiselcelcarcinoom (3 : 1)

Algemeen

Europa slokdarmkanker (2014):

5 tot 10 op 1.000 mannen, 1 op 1.000 vrouwen 

2017 Nederland 2500 nieuwe gevallen

Casus 2

Casus 3

9-jarige jongen met syndroom van Down.

Problemen bij overzetten van alleen vloeibare voeding naar ook vaste voeding. Hij moet hierbij veel spugen.

Eten/drinken: Kees eet vloeibare voeding (potje 6 maanden). Grovere consistentie kan hij niet verwerken. Hij drinkt goed en kan ook uit een rietje drinken. 

=> Via de logopedie een slikvideo.

Casus 3

Wat is je diagnose?

1. Slokdarm ontsteking (oesophagitis)
2. Web
3. Carcinoom
4. Cricopharyngeus hypertonie

Hij is verwezen naar het Radboud.

Aldaar voorlopig toch expectatief en geadviseerd eerst behandeling in eetkliniek te starten. 

Hij is nog steeds onder behandeling van de logopedist.

Eten/drinken: Kees eet 's morgens pap, lunch boterham met korst en stuk fruit. 's Avonds Olvarit potje 6 mnd. Moeder zou graag PGB hulp thuis krijgen om de avondmaaltijd ook uit te breiden naar grovere consistentie. Kees drinkt tussendoor taxi, ranja.

Heeft inmiddels ook een spraakcomputer om te helpen in de communicatie. Eten gaat redelijk, brood nog wel eens moeizaam. Hij spuugt niet meer.

Casus 3

Casus 4

71-jarige man doorgestuurd naar MDL-arts in verband met vreemd voorwerp (corpus alienum) in slokdarm gehad. Heeft dagelijks last van dysfagie.

Daarbij ook bloed ophoesten en melena (zwarte ontlasting).

=> X-oesofagus en scopie 

Wat is je diagnose?

1. Slokdarm ontsteking (oesophagitis)
2. Slokdarm spasmen
3. Slokdarm tumor (carcinoom)
4. Pseudo diverticulosis oesophagus

Casus 4

Pseudo diverticulosis oesophagus

Gedilateerde submucosale klieren

Reden onbekend, mogelijk reflux, alcohol misbruik, diabetes

Behandeling: maagzuur remmers en dilatatie indien nodig

Casus 5

67-jarige alleenstaande man.

Ingestuurd via de HA. 

Intermitterende passage klachten slokdarm. Daarbij af en toe branderige gevoel in de slokdarm en dysfagie. Is niet afgevallen.

Medicatie: geen

Alcohol: sociaal.

=> X-oesophagus

Casus 4

Wat is je diagnose?

1. (peptische) Strictuur
2. Tumor
3. Spasme
4. Divertikel

Casus 6

Scopie: 

ringvormige vernauwing distaal en oesophagitis

Casus 6

40-jarige man.

Via de HA vanwege intermitterende klachten voor vast voedsel. 

=> X-oesophagus

Casus 6

Wat is je diagnose?

1. Normaal beeld
2. Divertikel
3. Slokdarm tumor
4. Aberrante arteria lusoria

?

Casus 7

?

Pijn na het slikken van paracetamol

Wat is je diagnose?

1. Web
2. Paracetamol tablet
3. Slokdarm tumor
4. Kippenbotje

Casus 7

Vragen?