‹Terug naar zoeken

Les 5, deel 2/3: Geen drinkwater door watervervuiling

Les 5: Geen drinkwater door watervervuiling
DEEL 2
1 / 33
volgende
Slide 1: Tekstslide
WoordenschatWereldoriëntatie+1BasisschoolGroep 7

Les van voorheen UGO - Gelijke Onderwijskansen

In deze les zitten 33 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Les 5: Geen drinkwater door watervervuiling
DEEL 2

Slide 1 - Tekstslide

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.
     Aan het eind van dit deel van de les:
          weet je meer over het nieuws;
          weet je meer over vervuiling van drinkwater en kun je 
          vertellen waarom beheer van waterkwaliteit belangrijk is;

          kun je de tekst samenvatten door van elke alinea kort het
          belangrijkste te noteren;

          kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

het nieuws
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 
Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?
Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.
Het is niet te kort, maar ook niet te lang.
Je kunt er veel vragen over stellen.
het nieuws
de tekst
terugblikken
Je kunt er je mening over geven.
Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.
Je kunt er verder over doordenken en praten.
Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

    
Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.
Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.
Trouw
NOS.nl
AD
NU.nl
het nieuws
de tekst
terugblikken
de tekst

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Op welke website heb jij een artikel gelezen?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 6 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Wat is de titel van jouw artikel?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 7 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.
Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.
In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 
scannend lezen
Scannen, hoe doe je dat?
  • Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
  • Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
  • Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
  • Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?
Samenvatten?
Denk aan:
  • Over wie (of wat) gaat het?
  • Wat is er aan de hand?
  • Waar was dat?
  • Wanneer was dat?
  • Waarom was dat?
  • Hoe is het gebeurd?
  • Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?

het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 8 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 9 - Open vraag

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!
de tekst

Geen drinkwater meer uit de Maas voor 1,3 miljoen mensen door vervuiling
de tekst
terugblikken
het nieuws

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?
Lees de hele zin.
Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.
Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.
Ken je het woord in
een andere vorm wel?
Vraag het aan iemand.
Wie weet kent diegene het woord!
Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.
Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Eerst even scannen!
Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.
In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.
bron
Bron: Omroep West (14/3/2023)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.
scannend lezen
Scannen, hoe doe je dat?
  • Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
  • Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
  • Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
  • Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Wat ga je in deze tekst lezen over 'geen drinkwater meer door vervuiling', 
denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 13 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de titel en de inleiding
Geen drinkwater meer uit de Maas voor 1,3 miljoen mensen door vervuiling

Drinkwaterbedrijf Dunea heeft vanwege een gemeten 'vervuilingspiek' besloten voorlopig geen water uit de Maas meer te gebruiken. In plaats daarvan is het waterbedrijf, dat in het westen van Zuid-Holland actief is, voor de drinkwaterproductie overgeschakeld op water uit de Lek. 'De innamestop aan de Maas is een voorzorgsmaatregel voor de drinkwaterproductie voor 1,3 miljoen mensen in het westen van Zuid-Holland', laat een woordvoerder van Dunea weten. 'Maar deze mensen hoeven zich geen zorgen te maken.'



het nieuws
de tekst
terugblikken
Klik hier voor de betekenis van deze woorden.
de voorzorg
Betekenis: wat je doet om nare dingen te voorkomen

Slide 14 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):

  • Waarom hoeven de mensen zich volgens het waterbedrijf Dunea geen zorgen te maken denk je?

Op welke afbeelding zie je GEEN piek?
het nieuws
de tekst
terugblikken
A
B
C

Slide 15 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Leg in eigen woorden uit wat een 'innamestop is'.
En waaruit kun je die betekenis afleiden in deze inleiding?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 16 - Open vraag

De betekenis van innamestop kun je afleiden uit de zin '..... voorlopig geen water uit de Maas meer te gebruiken.'

Hoe zou het komen dat het water vervuild is denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 17 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Waarom wordt deze voorzorgsmaatregel genomen denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 18 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de eerste en tweede alinea
Het bedrijf nam het besluit afgelopen weekend. Aanleiding is een meting in Limburg, dichtbij de grens met België. In het Maaswater werd daar het onkruidbestrijdingsmiddel Terbutylazine aangetroffen. Die stof wordt gebruikt in de maïsteelt (zie ook figuur 1) en is schadelijk voor vissen, ongewervelde waterdieren, algen en waterplanten. Waar de vervuiling vandaan komt, is niet bekend.

De beslissing van Dunea zorgt ervoor dat alle huishoudens in het gebied tussen Monster, Den Haag, Zoetermeer en Noordwijkerhout, voorlopig alleen drinkwater uit de Lek uit de kraan kunnen tappen. 'De Maas is onze hoofdbron en de Lek is onze tweede bron waar we drinkwater vandaan halen en op dit moment halen we dus alleen water uit onze tweede bron', vertelt de woordvoerder.
het bestrijdingsmiddel
Betekenis: de stof of het vergif dat gebruikt wordt om ziekten, insecten of onkruid tegen te gaan
het nieuws
de tekst
terugblikken
het huishouden
Betekenis: de bewoners van een huis, het gezin
figuur 1

Slide 19 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):
  • bekijk met je leerlingen in de atlas het stroomgebied van de Maas en de Lek en zoek het gebied op tussen Monster, Zoetermeer en Noordwijkerhout.
  • In de eerste alinea staat dat het niet bekend is waar de vervuiling vandaan komt, maar wel dat het gaat om een onkruidbestrijdingsmiddel. Dan weten ze toch wél waar de vervuiling vandaan komt? Praat hierover met de leerlingen: wat wordt hier dan bedoeld?
  • weten de leerlingen wat 'ongewerveld' betekent? On = niet/zonder, dus ongewerveld = zonder wervels. Denk maar aan je ruggenwervel/je ruggengraat. Zoek met je leerlingen voorbeelden van ongewervelde dieren.

De meting in de Maas is gedaan in Limburg, aan de grens met België. Maar het gebied waar het in deze alinea om gaat, ligt helemaal in het westen van Zuid-Holland! Waarom besluit het waterbedrijf Dunea toch om daar geen drinkwater meer uit de Maas te halen?
het nieuws
de tekst
terugblikken
Pak je atlas erbij!
Zoek in je atlas de rivier de Maas en de Lek op, en ook het gebied in Zuid-Holland dat in deze alinea genoemd wordt.

Slide 20 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


In dit deel van de tekst staat niet dat bestrijdingsmiddel dat in de Maas gevonden is, gevaarlijk is voor mensen. Waarom stopt Dunea dan toch met waterinname uit deze rivier denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 21 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Waarom maakt het waterbedrijf nog wel drinkwater uit de Lek denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken
A
Omdat het water uit de rivier de Lek veel lekkerder is.
B
Omdat er in de rivier de Lek geen 'vervuilingspiek' is gemeten (de Lek heeft een ander stroomgebied dan de Maas).
C
Omdat ze het water uit de Lek veel beter schoonmaken dan het water uit de Maas.

Slide 22 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

de derde alinea
Smaak blijft hetzelfde
Ondanks dat de hoofdbron op dit moment geen water levert, hoeven mensen zich geen zorgen te maken over hun drinkwater. 'We leveren wat nodig is en dat kunnen we nog steeds doen als we daar alleen de Lek voor gebruiken', legt de woordvoerder uit. Daarbij benadrukt zij dat mensen waarschijnlijk ook niets gaan merken aan de smaak van het water. 'De smaak van het water wordt bepaald door de bodem. Maar het water uit de Lek wordt op de dezelfde plaatsen gezuiverd als het water uit de Maas. Daardoor is de smaak van het water hetzelfde', legt de woordvoerder uit.
Dunea verwacht over een week weer water uit de Maas te kunnen halen. 'We wachten tot de 'vervuilingspiek' in het water voorbij ons innamepunt is gestroomd en dan kunnen we weer water uit de Maas gebruiken. De komende week doen we daarom extra metingen in de Maas om in de gaten te houden of we alweer water kunnen innemen', voegt ze toe.

het nieuws
de tekst
terugblikken
benadrukken
Betekenis: extra aandacht leggen op iets

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Hoe komt het volgens Dunea dat de smaak van het water uit de Lek hetzelfde is als van het water uit de Maas ?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 24 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Lees het tweede deel van deze alinea nog eens goed. Klik op deze hotspot          en bestudeer de afbeelding. Wanneer gaat Dunea weer water uit de Maas innemen voor drinkwater?
het nieuws
de tekst
terugblikken
A
Als de piekvervuiling wordt gemeten bij P1
B
Als de piekvervuiling wordt gemeten bij P2
C
Als de piekvervuiling wordt gemeten bij P3

Slide 25 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

de laatste alinea
Ondergeschoven kindje
Vervuiling van het Maaswater is een probleem dat vaker voorkomt. Dunea wijst erop dat de kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater door verontreinigingen vanuit de landbouw en de industrie niet voldoet aan de Europese normen. 'Zolang sloten en rivieren worden gezien als afvoer voor bedrijven en niet als ecosysteem, blijft kwaliteit van oppervlaktewater een ondergeschoven kindje', zegt directeur Wim Drossaert daarover in een verklaring. 'Waterkwaliteit heeft net zoveel aandacht nodig van waterbeheerders als wateroverlast en droogte.'

de norm
Betekenis: de regel waar mensen zich aan moeten houden
de verontreiniging
Betekenis: de vervuiling
het nieuws
de tekst
terugblikken
Klik hier en luister mee!
de afvoer
Betekenis: de plek om iets naar weg te laten stromen
het ecosysteem
Betekenis: alle planten en dieren in een gebied en hoe ze samen leven in hun omgeving
het ondergeschoven kindje
Betekenis: iets wat onterecht onvoldoende aandacht of zorg krijgt
de beheerder
Betekenis: iemand die ergens voor zorgt en er verantwoordelijk voor is

Slide 26 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):
  • weten de leerlingen wat 'industrie' is?
  • bij de

Waarom heeft waterkwaliteit net zoveel aandacht nodig als wateroverlast en droogte volgens de directeur van Dunea?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 27 - Open vraag

Waterkwaliteit heeft volgens de directeur van Dunea net zoveel aandacht nodig als wateroverlast en droogte, omdat de kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater niet voldoet aan de Europese normen.

Wat is volgens jou de belangrijkste boodschap van deze tekst?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 28 - Open vraag

Waterkwaliteit heeft volgens de directeur van Dunea net zoveel aandacht nodig als wateroverlast en droogte, omdat de kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater niet voldoet aan de Europese normen.

Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.
Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 29 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


                     Maak een samenvatting van de tekst door van elke alinea kort (in eigen woorden)
       te vertellen wat de belangrijkste informatie is.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Hoe doe je dat?
Stel jezelf steeds de vraag: wat is het belangrijkste dat deze alinea vertelt over het kopje van de alinea en wat heeft dat te maken met de titel van de tekst?

Slide 30 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

terugblikken
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hier staan de doelen van dit deel van de les.
Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.
het nieuws
de tekst
terugblikken
Ja, dit doel heb ik behaald
Nee, aan dit doel moet ik nog werken
Ik weet meer over het nieuws.
Ik weet meer over vervuiling van drinkwater.
Ik kan de tekst samenvatten door van elke alinea kort
en in mijn eigen woorden het belangrijkste te noteren.
Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.
Ik kan vertellen waarom beheer van waterkwaliteit belangrijk is.

Slide 32 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Je bent nu klaar met
deel 2 van deze les.
Veel plezier met deel 3!
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies