Bloeddruk & Roken

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Bloeddruk & Roken

3 type bloedvaten

1. Zuurstofrijk bloed stroomt vanuit het hart naar de slagaders.
   
   
2. Vanuit de slagaders stroomt het bloed naar de haarvaten. Daar wordt zuurstof afgegeven aan cellen van organen en spieren.
   
   
3. Vanuit de haarvaten stroomt het bloed naar de aders. Via de aders stroomt het bloed terug naar het hart. 

Slagaders

• Naar organen toe
• Bloed stroomt snel
• Hoge bloeddruk
• Dikke, gespierde wanden

Aders

• Van organen af
• Bloed stroomt langzaam
• Lage bloeddruk
• Dunne wanden
• Kleppen

Haarvaten

• Bloed stroomt langzaam
  
• Lage bloeddruk
  
• Dunne wanden met gaatjes
  
• Cellen krijgen zuurstof en voedingsstoffen van haarvaten en geven koolstofdioxide en afvalstoffen terug
  

De bloedsomloop

• Kleine bloedsomloop: de rechterhelft van het hart pompt het bloed naar de longen. Vanuit de longen stroomt het bloed naar de linkerhelft van het hart.
  
  
• Grote bloedsomloop: van de linkerhelft van het hart wordt het bloed het hele lichaam doorgepompt en weer terug naar de rechterhelft van het hart. 

Wat is bloeddruk?

• Het hart pompt het bloed met flinke kracht door het lichaam. 
  
  
• Dat zorgt voor druk op de bloedvaten.
  Bovendruk en onderdruk
  

Wat is bloeddruk?

Bloeddruk: het bloed drukt tegen de wanden van je bloedvaten.

• Bovendruk: de kamers trekken samen en het bloed wordt in slagaders gepompt (=max)
• Onderdruk: tijdens de hartpauze (zie ECG! =min)

De bloeddruk is het hoogst in je slagaders, in je aders is de bloeddruk het laagst.

Waarom wil je je bloeddruk weten?

• Schade voorkomen
• Op tijd ingrijpen
• Starten gezonde leefstijl
• Medicijnen

Wat zijn normale waarden van de bloeddruk?

1. 120/90
2. 120/65
3. 120/80
4. Ik weet het niet

Oorzaken te hoge bloeddruk?

• Medicijnen 
• Anticonceptiepil
• Drop en zoethout
• Sommige kruiden
• Koffie/thee
• Tabak/alcohol/roken
• Ongezonde leefstijl

Gevolgen te hoge bloeddruk?

• Beschadiging organen (ogen/nieren)
• Hartinfarct
• Herseninfarct
• Hersenbloeding 

1. Manchet wordt opgepompt totdat arts geen hartslag meer voelt met stethoscoop (de slagader is dichtgedrukt) 

2. Langzaam leeglopen manchet en bij eerste heldere toon wordt bovendruk afgelezen 

3. Op den duur vallen tonen weg, bloed kan nu weer ongehinderd doorstromen - arts leest onderdruk af

Bloeddruk: het bloed drukt tegen de wanden van je bloedvaten.

• Bovendruk: de kamers trekken samen en het bloed wordt in slagaders gepompt (=max)
• Onderdruk: tijdens de hartpauze (zie ECG! =min)

De bloeddruk is het hoogst in je slagaders, in je aders is de bloeddruk het laagst.

In welke bloedvaten is
de bloeddruk laag?

1. In haarvaten en aders
2. Alleen in aders
3. Alleen in haarvaten
4. Alleen in slagaders

Roken

Waarom roken mensen eigenlijk?

• Rustgevend gevoel.
  
• Gezelligheid.
  
• Jongeren voelen zich volwassen.
  
• “Stoer" doen.
• ...

Tabaksplant

Tabaksproducten

Waar komt tabak vandaan?

In tabaksrook zitten meer dan 4000 chemische stoffen, waarvan er zeker 40 kankerverwekkend.

3 schadelijke stoffen

1. Nicotine
2. Teer
3. Koolstofmonoxide

Teer

• Zwart, kleverig stofje, blijft plakken aan het slijmvlies van je longen;
• Kan kanker veroorzaken;
• Zwarte longen.

Gevolgen:

 Je longen zitten vol teer, er komt  minder zuurstof in je spieren.

Gevolgen:

Je bent snel moe tijdens het sporten of traplopen.

Nicotine

• Verslavende stof in een sigaret:
• Verhoging van de hartslag en bloeddruk;
  
• Beschadigd bloedvaten.

Tabaksfabrikanten kunnen de nicotine uit de tabak halen.

1. Juist
2. Onjuist

Koolstofmono-oxide

• Is een gas.
• Reukloos en kleurloos.
• Zorgt ervoor dat je rode bloedcellen niet zoveel zuurstof kunnen vervoeren. Hierdoor krijgen/hebben rokers een slechtere conditie. 

Wat veroorzaakt kanker?

1. Nicotine
2. Koolstofmonoxide
3. Teer
4. Rook

Actief roken

Passief roken

Je rookt zelf.

Je bent erbij als iemand rookt.

Je krijgt de schadelijke stoffen die iemand uitblaast ook binnen. 

Passief roken is voor iedereen gevaarlijk.

1. Juist
2. Onjuist

Gevolgen:

je tanden worden geel

Gevolgen:

je krijgt een rokertsgebitje

Gevolgen:

Je vingertoppen worden geel

Gevolgen:

de muren in huis worden geel

Gevolgen:

je haar en kleding stinken naar rook

Gevolgen:

grauwe en gele huid, Nicotine vernauwt de bloedvaten in de huid, waardoor er minder zuurstof en belangrijke voedingstoffen vervoerd kan worden.

Wist je dat...

• 20 % van de jongeren van 13 en 14 rookt.

• 90 % van de gevallen van longkanker wordt veroorzaakt door roken.

• Rokers leven gemiddeld 10 jaar korter dan niet-rokers

• Jaarlijks sterven in Nederland zo'n 20.000 mensen door roken en enkele duizenden door meeroken.

Hoe zit het nu met de waterpijp? Is het minder schadelijk dan het roken van een sigaret?

1. Juist
2. Onjuist

Spel

• 2 groepjes van 6
• 2 groepjes van 4 

• Probeer zoveel mogelijk punten te verzamelen door de opdrachten goed uit te voeren.

Spelverloop

• Het team met de oudste persoon mag starten.

• Daarna volg je de richting van de klok.

• Het startende team gooit de dobbelsteen en gaat evenveel vakjes als ogen van

de dobbelsteen vooruit.

• Voer de opdracht uit van het vakje waarop je terechtkomt.

Huiswerk

• Paragraaf 8.4
• Opdracht 14 t/m 17.