8.5. Sociale Kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Burgers en stoommachines

Par. 8.5. De Sociale Kwestie

Wat is de Sociale Kwestie? (1)

Industrialisatie leidt tot urbanisatie. 

Er ontstaat een grote klasse van fabrieksarbeiders. 

Woon- en werkomstandigheden zijn erg slecht. 

Sociale kwestie = vraagstuk rondom deze omstandigheden. Moet overheid wel/niet ingrijpen? 

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Wat is de Sociale Kwestie? (2)

Er volgen maatschappelijke discussies over de sociale kwestie. 

• Lange tijd heerst overtuiging dat het probleem zichzelf wel zal oplossen
• Liberalen (in veel landen de macht in handen, vanaf mid 19e eeuw): overheid moet niet ingrijpen
• Socialisten willen wel dat overheid de positie van arbeiders verbetert.
• Sociale wetgeving komt laat op gang. 

Wie helpt de arbeiders? (1)

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's (soms ook uit eigen belang: een fittere arbeider werkt harder...)

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Wie helpt de arbeiders? (2)

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts). Meer in par. 8.2. 

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Liberalen

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten

• Sociale wetten kosten teveel geld

• Rechts in de politiek

Confessionelen

• Confessie=geloof (Protestant/Rooms-katholiek)

• Ongelijkheid omdat God het zo wil

• Goede christenen helpen elkaar

• Werkgevers en werknemers moeten er samen uitkomen

Socialisten

• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

• Links in de politiek

Van liefdadigheid naar sociale wetten

• Armenwet (1854)
  
• 'Kinderwetje van Van Houten' (1874)
  
• Leerplichtwet (1900), 
• Woningwet (1901),
• Ongevallenwet (1901)

Vóór de Woningwet...

...na de Woningwet

ZELFSTANDIGE VERWERKING 

1. BEKIJK FILMPJES (12 EN/OF 13)

2. MAAK DE OPDRACHTEN 

Lees boek p. 106-107. `Kenmerken van de sociale kwestie´. Noem 5 gevolgen van de IR voor de arbeiders

Heeft deze foto met de sociale kwestie te maken? Leg kort uit.

Heeft deze foto met de sociale kwestie te maken? Leg kort uit.

Welke mening over de sociale kwestie heeft de tekenaar? Leg uit met gebruik van 2 beeldelementen!

Wat is mening van de schrijver? Gebruik min. 2 beeldelementen.

Heeft deze foto met de sociale kwestie te maken? Leg kort uit.

Bij welke stroming hoort deze poster?

1. Confessionalisme
2. Liberalisme
3. Socialisme
4. Geen van alle

Bij welke stroming hoort deze poster?

1. Socialisme
2. Confessionalisme
3. Liberalisme
4. Geen van alle

Sociale Kwestie is:

1. Er is armoede
2. Armoede moet opgelost worden door geld geven
3. Nadenken over hoe armoede opgelost kan worden

Vakbonden komen op voor:

1. Werknemers
2. Werkgevers
3. Iedereen

Opdracht

Maak een spotprent of verkiezingsposter over een politiekmaatschappelijke stroming (8.2/8.3) een emancipatiebeweging (par. 8.4) of de sociale kwestie (par. 8.5)

Duidelijk moet zijn:

- Wat is het onderwerp?

- Wat is de boodschap van de tekening?

- Vanuit welk standpunt is de tekening gemaakt? (bijvoorbeeld socialistisch/feministisch/liberaal etc.)

- Welke beeldspraak zit er in? (Wie/wat kies je om iets uit te beelden)