Alle woordsoorten: De brug 2 havo

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Woordsoorten: de brug

Deze week herhalen we de
woordsoorten uit De brug 

Welke woordsoorten ken je nog?

1. 'Het' en 'de' zijn bepaalde lidwoorden.
2. 'Een' is een onbepaald lidwoord.

1. 1 is waar, 2 is onwaar
2. 1 en 2 zijn onwaar
3. 1 en 2 zijn waar
4. 1 is onwaar, 2 is waar

Zelfstandig naamwoord

Een concreet zelfstandig naamwoord (czn) geeft iets tastbaars aan, iets wat je kunt aanraken: balpen, armband, Carolien, Noordzee.

Een abstract zelfstandig naamwoord (azn) geeft iets aan wat je niet kunt aanraken (vrede, week, twijfel) of wat niet bestaat (elfje, Zweinstein).

Concreet zelfstandig naamwoord

abstract zelfstandig naamwoord

zomer

bakker

dag

Lotte

vrede

potlood

neef

vriendschap

Een bijvoeglijk naamwoord (bn) zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

1. waar
2. niet waar

Die goede zangeres is heel bekend.

'goede' en 'bekend' zijn beide bn.

1. waar
2. niet waar

Pers. vnw en bez. vnw

Een persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) duidt een persoon of ding aan: ik ben verliefd, ze zijn erg mooi, die vriendin van jou.

Een bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw) geeft aan van wie iets is. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort: mijn jas, onze fietsen, haar bekendste liedje.

1. Ik geef hun een boek.
2. Zij hebben hun vakantie geboekt.

'hun' is...

1. 1. pers. vnw, 2. pers. vnw
2. 1. bez. vnw, 2. bez. vnw
3. 1. pers. vnw, 2. bez. vnw
4. 1. bez. vnw, 2. pers. vnw

De hond heeft me gebeten.

'me' is...

1. pers. vnw
2. bez. vnw

Werkwoorden

Als in een zin met een werkwoordelijk gezegde maar één werkwoord staat, dan is dat een zelfstandig werkwoord (zww). Het geeft aan wat het onderwerp doet.

Als er meer werkwoorden zijn, staat het zww achter in de zin. De andere werkwoorden (ook de persoonsvorm) zijn hulpwerkwoord (hww)

Dat zou best wel eens waar kunnen zijn.

'kunnen' is...

1. zww
2. hww

Gisteren ben ik ook naar school gegaan.

'gegaan' is...

1. zww
2. hww

Aanwijzend voornaamwoord

Een aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw) wijst iets of iemand aan. Voorbeeld:

• Die rode mountainbike zou ik eerder kopen dan zo’n groene.

Aanwijzende voornaamwoorden: 

deze, die, dit, dat, zulk(e), zo’n, dergelijk(e), zelf, dezelfde, hetzelfde

Tip: dit zijn alle aanw. vnw. Leer ze uit je hoofd.

Vragend voornaamwoord

Een vragend voornaamwoord (vr.vnw) is een vraagwoord over een persoon of een ding:

• Naar welke film ben je gisteren geweest?
  
• Monica vroeg met wie ik gisteren naar de film ben geweest.

Vragende voornaamwoorden: 

wie, wat, welk(e), wat voor (een)

Tip: dit zijn alle vr. vnw. Leer ze uit je hoofd.

Aanw. vnw, vr. vnw en onbep. vwn hebben altijd betrekking op een persoon of een ding.

1. waar
2. niet waar

Zulke mensen moet je niet vertrouwen.

'zulke' is...

1. onbepaald lidwoord
2. aanw. vnw
3. bw
4. bez. vnw

Voorzetsel

Een voorzetsel (vz) geeft vaak plaats, tijd of reden/oorzaak aan.

• plaats: aan het water, te Schiedam, bij de bushalte, op de zolder;
• tijd: na de vakantie, tijdens de wandeling, gedurende de lente, onder de les;
• reden/oorzaak: vanwege de file, door het succes, dankzij jouw hulp.

Je kunt een vz zetten voor '... de kast' of voor '... het feest'.

Bijwoord

Zegt iets over een ander woord dan het zelfstandig naamwoord. Bijvoorbeeld een:

• werkwoord: Joop kan hard fietsen (ww).
  
• bijvoeglijk naamwoord: Dit is een heel mooi (bn) huis.
  
• ander bijwoord: Joop kan heel erg hard (bw) fietsen.
  

Bijwoord

• geeft een plaats aan:  hier, daar, rechts, nergens

• geeft een tijd aan: nu, soms, vanavond

• vraagwoorden: waar, wanneer, waarom...
  
• overige woorden: ook, graag, niet, misschien

Bijwoorden van plaats en tijd kun je niet zetten voor '... de kast' of voor '... het feest'.

Vanwege een lekke band kon hij niet naar zijn werk.

Noteer de voorzetsels

Ik kan nu niet bellen, want ik ben aan het werk.

'aan' is een...? (noteer de afkorting)

Ik heb hem ergens gezien in het bos.

Welk woord is een bijwoord?

Wanneer heb je tijd om af te spreken?

'Wanneer' is een... (noteer de afkorting)

Ik wil extra uitleg over: