PO Brandevoort - filmtechnieken

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

PO Brandevoort - filmtechnieken

Lesdoelen

• Na deze les weet je waar je bij het maken van een film op moet letten.
• Je kent de begrippen: camerastandpunt, filmkader, color-grading, montage, shot en cut. 

Waar let jij het meest op
als je naar een film kijkt?

Verhaal

Geluid

Kleding en/of decor

Cameragebruik

Montage

Camerastandpunt

Het camerastandpunt is de plek waar de camera staat. Door vanaf verschillende plekken te filmen, kun je een film interessanter maken. 

Aan het begin van de 20e eeuw werden de eerste speelfilms gemaakt. De camera's waren toen nog heel zwaar, waardoor het niet mogelijk was om verschillende standpunten te gebruiken.

In 1903 waren de bioscoopbezoekers onder de indruk van "The Great Train Robbery" omdat ze nog nooit een speelfilm hadden gezien. 

Tegenwoordig vinden we deze introductiescène vrij saai. Dat komt doordat er vanuit één standpunt gefilmd is. 

Camera

Het volgende fragment is ook in één shot gefilmd, maar komt heel anders over. 

Wat valt je op aan het camerastandpunt? 

Waarom heeft de filmmaker hiervoor gekozen?

Children of Men, 2006

Wat valt je op aan de cameravoering? 

De camera beweegt mee met de personages, dit noem je hand-held. 

Waarom heeft de maker hiervoor gekozen? 
Alsof je er zelf bij bent en meeloopt, documentaire-achtig, first person game, realistisch, maar ook spannend door schokken: je zit er midden in.

Camera

Het camerastandpunt wordt niet alleen gebruikt om een film interessanter te maken, maar kan ook bijdragen aan het verhaal. 

De plek van de camera t.o.v. het personage, beïnvloedt hoe de toeschouwer naar het personage kijkt.

Wie is de 'baas' in de volgende scène en hoe draagt het standpunt hier aan bij? 

 Harry Potter and the Sorcerer's stone, 2001

Vanuit welk standpunt zie je de leerlingen? Wat heeft dit voor effect? 

Vijandige personages worden vaak vanuit een kikvorsperspectief gefilmd. 

Schurken en helden worden vaak
van onderaf gefilmd. Hoe noem je dit
camerastandpunt?

1. Vogelperspectief
2. Normaalperspectief
3. Kikkerperspectief
4. Insectperspectief

Welk effect heeft het
kikkerperspectief niet?

1. Het personage lijkt groter.
2. Het personage lijkt indrukwekkender.
3. Je kijkt op tegen het personage.
4. Je kunt je beter inleven in het personage.

vogelperspectief

kikkerperspectief

normaalperspectief

Filmkader

Een filmkader is het beeld dat de kijker ziet. De filmmaker bepaalt zo waar jij als kijker op moet letten. Met close-ups kan de filmmaker je blik sturen naar een belangrijk stuk informatie of de emotie van de hoofdpersoon. Met een totaalshot kan de maker juist laten zien waar iets zich afspeelt. 

Welke kaders zijn er in het volgende fragment uit GTST gebruikt? 

Voorbeeld van een close-up

In dit fragment uit GTST is de plek van de camera t.o.v. het personage wat in beeld is, bijna per shot verschillend. 

totaalshot

mediumshot

close-up

Groepsopdracht cameragebruik

Bespreek de onderstaande vragen met jullie groepje en maak aantekeningen.

• Bij welke scène(s) van jullie filmpje over Brandevoort zouden jullie een kikkerperspectief kunnen gebruiken? 
• Bij welke scène(s) van jullie filmpje over Brandevoort zouden jullie een vogelperspectief kunnen gebruiken? 
  
  
• Maak een lijst met mogelijke close-ups die interessant kunnen zijn in jullie filmpje.  
  
• Voor welke scène(s) uit jullie filmpje is een totaalshot geschikt? 

Kleur

Net zoals foto's op social media vaak een filter hebben, worden ook in films kleurfilters gebruikt om de beelden meer te laten spreken. Dit heet color grading (= kleurcorrectie). Het kleurgebruik kan een bepaald gevoel oproepen en/of het verhaal versterken. 

Vergelijk het kleurgebruik in de privéomgeving van Starr met dat van haar school. Welk effect heeft dit? 

The Hate U Give, 2018

Privéomgeving: warme, vooral bruine tinten met rode accenten. Effect: veilig, gezellig, een gevoel van 'thuis'. 

School: koele, vooral witte tinten met blauwe accenten. Effect: kil, zakelijk. 

Daarnaast zijn er ook gele accenten te ontdekken: primair kleurgebruik. 

Wat vind jij een interessante
kleurcombinatie voor een film?

Warm - koud (bijv. rood - blauw)

Donker - licht

Complementaire kleuren (bijv. rood - groen, oranje - blauw)

Zwart-wit

Iets anders

Vraag wie er "iets anders" ingevuld heeft en welke ideeën hij/zij heeft over het kleurgebruik in een film. 

Geluid

Het geluid bij een film bestaat niet alleen uit muziek, want ook over de gesproken teksten en geluidseffecten wordt goed nagedacht. Het geluid bepaalt voor een groot deel de sfeer van de film. 

Bekijk het volgende fragment zonder geluid. Welke emotie staat centraal? Wat voor soort muziek zou jij toevoegen aan deze scène?

Wat voor soort muziek zou jij toevoegen aan de volgende scène?

Skin Diver, 2018

Welke sfeer heeft dit fragment volgens jou?

Vrolijk

Dromerig

Spannend

Droevig

Romantisch

Bekijk het filmfragment nu mét muziek. 

Welke sfeer creëert de muziek in het fragment? (Dromerig, hoopvol, liefdevol, romantisch, blij, warm, nostalgisch, emotioneel.)

Past de muziek volgens jou bij het fragment?

Ja

Nee

Bespreek waarom de muziek volgens de leerlingen wel/niet bij het fragment past. 

Bekijk dit filmfragment. Welke sfeer heeft het en op welke manier draagt de muziek hier aan bij? 

Let ook op hoe de scène in beeld is gebracht: je kijkt van achter de marktkramen naar het hoofdpersonage. 

Op welke manier beïnvloed de muziek hoe je naar deze scène kijkt? Welke sfeer heeft het nu? 

Groepsopdracht sfeer

De sfeer van een film wordt voor een groot deel bepaald door de kleurstelling en het geluid. Overleg de volgende zaken met je groepje en maak aantekeningen. 

• Welke sfeer willen jullie je filmpje over Brandevoort geven? Heeft het hele filmpje dezelfde sfeer of zijn er verschillende delen die ieder hun eigen sfeer hebben? 
• Hoe gaat het kleurgebruik van jullie filmpje bijdragen aan deze sfeer? 
  
• Wat voor soort muziek past er bij jullie filmpje ? Dit zijn een paar sites waar je rechtenvrije muziek kunt downloaden: www.electrobel.be, www.jamendo.com,  www.freemusicarchive.org. Sla alvast wat geschikte muziekfragmenten op. 

Montage

Montage is de ordening van beelden en geluiden in een film. De montage wordt gedaan door een editor in een studio, die ordent samen met de regisseur de geschoten beelden tot een geheel.

Een filmfragment wordt een shot genoemd. Klap bij de volgende fragmenten iedere keer dat je een cut ziet. 

Editing programma

Omdat het een romantische scène is, zullen de leerlingen niet zo heel vaak hoeven te klappen. Het tempo ligt laag. 

Omdat het een actiescène is, zullen de leerlingen veel klappen. De scène is opgebouwd uit relatief veel shots.

Kuleshov effect

De Russische filmmaker Lev Kuleshov toonde aan het begin van de 20e eeuw aan dat de betekenis van een film wordt bepaald door de manier waarop de shots gecombineerd worden. 

Dit wordt het Kuleshov effect genoemd en veel regisseurs maken hier nog steeds dankbaar gebruik van. 

Alfred Hitchcock legt in dit fragment uit wat het Kuleshov effect is. 

Goedlopend verhaal

In de montage wordt de verhaallijn gemaakt door de shots in de juiste volgorde te plaatsen.

Het volgende filmfragment is duidelijk te volgen, zonder dat het saai wordt. Let eens goed op de montage. Welke shots zijn er achter elkaar geplaatst en wat is hiervan het effect? 

Rafiki, 2019

Dit deel van de les gaat over montage, maar het kleurgebruik in dit filmfragment is ook het benoemen waard. 

1. De locatie van de scene is duidelijk.

Aan het begin van het fragment worden een aantal sfeerbeelden getoond, waarmee duidelijk wordt waar de scène zich afspeelt. Een locatie/situatie wordt in een film geïntroduceerd door sfeerbeelden of een totaalshot.

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

2. De actie is het middelpunt van het beeld.

De actie is het belangrijkste in de scène en krijgt ook het meeste aandacht in beeld. Zorg dat de actie daarom altijd in het midden van beeld is.

3. Shot-reverse-shot

Shot-reverse-shot is een filmtechniek waarbij een gesprek in beeld wordt gebracht door de twee pratende mensen afwisselend in beeld te brengen. Door de shot-reverse-shot techniek verloopt het gesprek soepel voor de kijker en wordt de montage onzichtbaar. 

Groepsopdracht montage

Bespreek de volgende vragen met je groepje en maak aantekeningen. 

• Waar zouden jullie het Kuleshov effect kunnen gebruiken in jullie filmpje? 
• Hoe gaan jullie ervoor zorgen dat de locatie van de scènes duidelijk is? 
• Bij welk gedeelte van jullie filmpje kunnen jullie de shot-reverse-shot techniek gebruiken?
  
• Welke montageapp gaan jullie gebruiken? Heeft één van jullie hier al ervaring mee? Zo niet, bekijk dan eens één van de tutorials over monteren met een 
  I-Phone (dia 42) of Androidtelefoon (dia 43). 

In deze video wordt uitgelegd hoe je kan monteren met iMovie op je Apple telefoon.

In deze video wordt uitgelegd hoe je kan monteren met Power Director op je Android telefoon.