4.3 Nederland in 1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Tijd van burgers en stoommachines

De industriële revolutie

par. 4.3 Nederland in 1848

Leerdoelen

• Je kunt enkele belangrijke kenmerken noemen van het Koninkrijk der Nederlanden tussen 1815 en 1848.
• Je kunt uitleggen welke idealen de liberalen hadden op politiek en economisch gebied.
• Je kunt uitleggen waarom er in 1848 een nieuwe grondwet kwam.

Hoe heet de maker van de nieuwe grondwet uit 1848?

4.3 Nederland in 1848

• 1813: soldaten Napoleon uit NL verdreven: einde aan 30 jaar onrust, revolutie en oorlog.
• Nieuw bestuur --> NL werd een koninkrijk

Het Koninkrijk der Nederlanden

• 1815: Nederland, België en Luxemburg samengevoegd. 
• Koning Willem I
• Groot en sterk --> voorkomen dat Fransen nieuwe veroverings-oorlogen gingen voeren.
• 1830: Belgen in opstand 
• 1839: België zelfstandig.

Koning Willem I

Geloofde niet in democratie:

• hij benoemt en ontslaat ministers (vormen regering)
  
  

Er is wel een parlement
(= volksvertegenwoordiging
--> Eerste en Tweede kamer)

• Koning wijst leden Eerste Kamer zelf aan.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• Leden Tweede Kamer gekozen door bestuurders provincies (zijn vriendjes koning).

• Er kwam wel een grondwet, met grondrechten voor iedereen.
  = bijv. vrijheid van.... 

• Slechte economie
• Veel armoede.
• Het noorden (huidige NL) liep enorm achter: geen fabrieken,  wind- en paardenmolens. 

Willem I probeerde economie te verbeteren

• Hij verbeterde de infrastructuur:
  kanalen, wegen, spoorlijnen.
  
  
• 1839: eerste stoomtrein tussen Haarlem en Amsterdam.

Hoe wilden de belangrijkste leiders van Europa voorkomen dat de Fransen nieuwe veroveringsoorlogen gingen voeren?

In welk jaar werd België zelfstandig?

1. 1813
2. 1815
3. 1830
4. 1839

Tweede Kamer & Eerste Kamer vormen samen...

1. de regering
2. het parlement
3. het kabinet
4. de volksvertegenwoordiging

Waaruit blijkt dat koning Willem I erg veel macht had?
Willem I...

1. benoemde & ontsloeg ministers
2. benoemde de leden van de Eerste Kamer
3. was de baas van het leger en ging over de financiën
4. alle antwoorden zijn juist

Hoe probeerde Willem I iets aan de slechte economische situatie van Nederland te doen?

• Veel burgers niet eens met bestuur koning Willem I.
• Zelfs rijke mensen nauwelijks iets te zeggen.
  --> Dat moest veranderen, dacht groep burgers die zich liberalen noemden.

Liberalisme

• Geloven in denkbeelden Franse Revolutie.
• Wilden inspraak in bestuur.
• Vertegenwoordigden vooral rijke burgers.
• Wilden economische vrijheid: geen regels over werktijden, lonen. (= goed voor economie)

De grondwet van 1848

• Willem I overleed in 1840.
• Willem II (zoon) werd nieuwe koning: wilde op dezelfde manier regeren als zijn vader.

1848

• Revoluties op verschillende plaatsen in Europa: voor democratie.
• Willem II was bang om zijn troon te verliezen! 
• Liever minder macht, dan helemaal geen macht.

Grondwet 1848

• Willem II gaf Thorbecke (leider liberalen), opdracht tot maken nieuwe grondwet.

Nieuwe grondwet: koning weinig macht meer.

• ministers regeren voortaan samen met het parlement.
• ministers maakten plannen voor nieuwe wetten of uitgaven; het parlement moest die goedkeuren.
• parlement bepaalde wie minister mocht zijn.
• parlement mocht een minister bij erge fouten ontslaan.
• parlementsleden voortaan gekozen door rijke mannelijke burgers: censuskiesrecht.

De liberalen

• Nederland werd een parlementaire democratie: een democratie waarin een gekozen parlement de hoogste macht heeft.
• Nog geen echte democratie: kiesrecht alleen voor kleine groep rijke mannen.

Wat past niet bij liberalen?

1. Vrijheid
2. Regels voor werktijden en lonen
3. Inspraak in het bestuur
4. Denkbeelden Franse Revolutie

In welk jaar werd Willem II koning van Nederland?

1. 1839
2. 1840
3. 1844
4. 1848

Willem II wilde op dezelfde manier regeren als zijn vader, dus met veel macht?

1. Juist
2. Onjuist

Waarom liet koning Willem II in 1848 toch een nieuwe grondwet waarin hij veel macht verliest?

Noem een verandering uit de grondwet van 1848

Nederland is na 1848 een echte democratie.

1. Juist
2. Onjuist

Aan de slag!

4.3

Opdracht 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11 en 13.

Extra goed opletten met formuleren bij vraag 8.