Thema 5 BS 7 Sociaal gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1

Thema 5: Waarneming en gedrag

Basisstof 7: Gedrag

wat weet je nog?

Waar moet een goede onderzoeksvraag aan voldoen?

Wat is een hypothese?

Wat is geen waarneming?

1. Horen
2. Zien
3. Voelen
4. Praten

Wat wordt er bedoeld met waarnemen?

1. Horen, zien, eten, voelen, ruiken en proeven.
2. Je bewust worden van wat je hoort, ziet, voelt, ruikt en proeft via je zintuigen.
3. Alles wat een kat hoort, ziet, voelt, vindt en ruikt.
4. Geen antwoord is juist

Waarnemen doe je met je ...

1. zenuwstelsel
2. hersenen
3. zintuigen
4. ogen, oren, neus, mond en huid

Zonder hersenen zou je geen pijn kunnen waarnemen

1. Waar
2. Niet waar

Lesdoelen:

• Je kunt uitleggen wat gedrag is.
• Je kunt tenminste 1 verschil benoemen tussen waarneming en uitleg van gedrag. 

Waarnemen

Om je omgeving waar te kunnen nemen gebruik je zintuigen.

Een zintuig is een orgaan dat reageert op een invloed uit de omgeving.

Een invloed uit de omgeving noemen we prikkels.

In zintuigen liggen zintuigcellen. als zintuigencellen een prikkel ontvangen zetten ze deze om in impulsen

Impulsen zijn elektrische signalen (seintjes) die je zintuigcellen doorstuurt naar je zenuwen. 

De zenuwen sturen de impulsen naar de hersenen en hier wordt het verwerk en neem je iets waar

"Alles wat een mens of dier doet, is gedrag. Bijvoorbeeld lachen en naar iets kijken. Ook geluiden maken, slapen of zelfs gewoon stilstaan zijn gedrag."

Motivatie

Motivatie = de bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag. 

Als je veel hebt gegeten, is je motivatie om te eten laag. 

De prikkel "ruiken van friet" leidt dan niet tot eetgedrag. 

Bij honger is je motivatie om te eten hoog. 

Dan leidt de prikkel wel tot een respons. 

Aangeboren of aangeleerd

Gedrag is voor een deel aangeboren en voor een deel aangeleerd. 

Zuigen aan de tepel van de moeder is aangeboren gedrag. 

Een peuter die met een lepel kan eten is aangeleerd gedrag. 

Sociaal gedrag

Bij veel dieren en mensen wordt gedrag beïnvloed door soortgenoten. Gedrag van soortgenoten naar elkaar noem je sociaal gedrag. 

Een handeling van een dier (of mens) is een prikkel voor een handeling van een soortgenoot. 

Gedrag van mensen

Mensen denken na over hun gedrag en ze beoordelen het gedrag van anderen. Dieren doen dat niet.

Waarden zijn de dingen die mensen belangrijk vinden in het leven:

Eerlijkheid, respect, rechtvaardigheid, vrijheid

Normen zijn gedragsregels waarvan veel mensen vinden dat je je eraan moet houden:

Je mat niet stelen (gebaseerd op de waarde "eerlijkheid")

Sociaal gedrag

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag noem je een signaal. 

Zwaaien is een signaal aan een soortgenoot. 

Signalen -> communiceren

Voorbeelden bij mensen:

Lichaamshouding, gebaren en taal.

Voorbeelden bij dieren:

Kleur, geluiden en geur.

Signaal met meerdere betekenissen

Een hand opsteken is een signaal. Dit kan verschillende betekenissen hebben.

Je kijkt naar de situatie, de gezichtsuitdrukking en de lichaamshouding. 

Observatie en interpretatie

Het feitelijke gedrag dat je waarneemt = observatie.

"De hond beweegt zijn staart op en neer"

Wat jij DENKT dat dit gedrag betekent = interpretatie. 

"de hond is blij"

Aan de slag

Maak van thema 5.7

Opdracht 1 tm 3

Maak de flitskaarten

Test jezelf

Maak van Thema 1 tm 7 alle opdrachten die nog openstaan

Lesdoelen

Je kunt uitleggen wat gedrag is.

Je kunt tenminste 1 verschil benoemen tussen waarneming en uitleg van gedrag. 

In welke laag van de huid liggen de zintuigen van de huid?

1. Alleen in de opperhuid.
2. Alleen in de lederhuid.
3. In de opperhuid en in de lederhuid.
4. Alleen in het onderhuids bindweefsel.