5H 11.2 Transportsystemen bij dieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Transport

11.2   Transportsystemen bij dieren

Programma

• Testje kennis vorige les --> vragen over bloed. Wat weten jullie nog?
• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 11.2 --> Transportsystemen bij dieren
• Opdrachten maken
• Afsluiting 
  

Wat bevat hemoglobine?

1. Bloedplasma
2. Rode bloedcellen
3. Witte bloedcellen
4. Bloedplaatjes

..... is het hormoon dat de aanmaak van rode bloedcellen stimuleert, ...... is het eiwit wat meehelpt in de bloedstolling.

1. EPO - Hemoglobine
2. Fibrinogeen - IJzer
3. Rode beenmerg - EPO
4. EPO - Fibrinogeen

Bloedplasma...

1. bestaat vooral uit eiwit
2. vervoert vooral zuurstof
3. vervoert voedingsstoffen
4. bestaat uit delen uiteengevallen cellen

Wat is juist m.b.t. rode bloedcellen?

1. Geen celkern vervoert zuurstof
2. Geen vaste vorm vervoert zuurstof
3. Wel celkern vervoert CO2
4. Wel vaste vorm vervoert CO2

Welke bloedbestanddelen zorgen voor een korstje op een wond?

1. Rode bloedcellen
2. Bloedplaatjes
3. Witte bloedcellen
4. Bloedplaatjes en plasma-eiwitten

Bloedstolsel

E

Bloedstolsel antwoord

E

E

Het ontstaan van een bloedstolsel is het gevolg van een aantal opeenvolgende chemische reacties, waarbij uiteindelijk fibrinogeen omgezet wordt in fibrine. Waar bevinden zich stoffen die noodzakelijk zijn om fibrine te laten ontstaan?

1. Alleen in de bloedplaatjes
2. Alleen in het bloedplasma
3. In de bloedplaatjes en het bloedplasma
4. In de bloedplaatjes, de rode bloedcellen en het bloedplasma

A

Antwoord = A

A

Mensen die leiden aan bloedarmoede hebben vaak last van hoofdpijn, vermoeidheid en spierpijn. Dit heeft te maken met het feit dat zij zuurstof niet goed door hun lichaam kunnen krijgen. Wat hebben mensen die bloedarmoede hebben nodig qua bloedtransfusie?

1. Rode bloedcellen
2. Witte bloedcellen
3. Bloedplaatjes
4. Bloedplasma

1. alleen de bloedplaatjes
2. alleen de rode bloedcellen
3. alleen de witte bloedcellen
4. bloedplaatjes, rode bloedcellen, witte bloedcellen

Transport

11.1 Het bloed
11.2 Transportsystemen bij dieren
11.3 Het hart
11.4 De bloedvaten
11.5 Weefselvloeistof en lymfe 

BiNaS tabel 84

Leerdoelen 11.2

• Je kunt de verschillende transportsystemen bij dieren herkennen
• Je kunt de functies van een bloedsomloop benoemen

Begrippen

• open circulatiesysteem
• bloedsomloop
• enkelvoudige bloedsomloop
• dubbele bloedsomloop
• kleine bloedsomloop
• grote bloedsomloop

Functies bloedsomloop

Transporteren van stoffen:

•    bouw-/brand-/afvalstoffen
•    signaalstoffen (hormonen)
•    bestanddelen afweersysteem

Verdeling warmte 

Circulatiesystemen gewervelde dieren

Bloedsomloop --> een gesloten systeem waarin het bloed is gescheiden van de andere lichaamsvloeistoffen.

• Transport van stoffen door de bloedvaten
• Hart --> pompt deze stoffen door de bloedvaten

Dubbele bloedsomloop

• Per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart 
• Linkerharthelft en een rechterharthelft 

Er is sprake van een kleine bloedsomloop (hart/longen/hart) en grote bloedsomloop (hart organen lichaam/hart) 

Enkele bloedsomloop

Enkelvoudige bloedsomloop -->  per omloop stroomt het bloed één keer door het hart.

Enkelvoudige bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop

Vanuit het hart stroomt het bloed eerst naar de kieuwen.

Bloedsomloop bij andere gewervelden

Circulatiesystemen ongewervelde dieren

• Buisvormig hart 

• Geleedpotigen --> open circulatiesysteem.
• Worm --> gesloten bloedsomloop (O2 komt via de huid in deze bloedsomloop)

Open circulatiesysteem

 Bloedsomloop

Eencelligen

Eencelligen en organismen die uit een paar cellagen zijn opgebouwd hebben geen transportsysteem nodig.

Transport van stoffen via diffusie. 

Voedingsstoffen ook via fagocytose.

Samenvattend

Afronding

Bekijk de schematische tekening hiernaast en het fimpje in de volgende slide. 

Huiswerk

Lezen 11.2

Maken opdracht 12 t/m 19 + begrippenlijst maken

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist video's

Oefenen Biologiepagina.nl