Week 2: Kiesrecht en Grondwet.

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

De vorige keer

- Staatsvormen.

- Democratie.

- (In)directe democratie.

- Dictatuur.

- Atheens democratie 

Wat gaan we doen?

- Terugblikken.

- Workshop over kiesrecht.

- Instructie opdracht: tijdlijn kiesrecht. (volgende les)

- Aan het werk.

Kiesrecht en Grondwet

Kiesrecht in Nederland

Leerdoelen.

1. Je weet hoe en wanneer Nederland een democratie is geworden en weet welke personen daarbij belangrijk zijn geweest.

2. Je kunt uitleggen hoe de ontwikkeling van het kiesrecht in Nederland is gegaan. 

3. Je weet hoe je een tijdlijn maakt 

4. Je begrijpt dat de grondwet kan veranderen

5. Je kan argumenten geven voor wat jij belangrijk vindt in een grondwet.

6. Je kent de volgende begrippen en kan deze uitleggen:

- Republiek

- Constitutionele monarchie

- Thorbecke

- Censuskiesrecht

- Algemeen kiesrecht

- Grondwet

- Discriminatieverbod (Artikel 1)

- Passief- en actief kiesrecht 

Hoe zat het eerst? 

Voor 1848 had de koning alle macht

Willem II (1792-1849)

Nederland 1848 

Herziening van de Nederlandse grondwet o.l.v. Thorbecke 

 Einde constitutionele monarchie 

Ministers leggen niet lang verantwoording af aan de koning maar aan parlement

Censuskiesrecht 

Kiesrecht: wie mag stemmen?

1848	1887	1896
Nederlands paspoort en wonen	Nederlands paspoort en wonen	Nederlands paspoort en wonen
Vanaf 23 jaar	Vanaf 23 jaar	Vanaf 25 jaar
Censuskiesrecht : bepaalde hoeveelheid belasting betalen	Attributief kiesrecht: bepaalde tekenen van geschiktheid of maatschappelijke welstand	Capaciteitskiesrecht: - Bepaald beroep - Bepaalde loon - Spaargeld - Bezit van een woning
12 % van de mannelijke inwoners	24 % van de mannelijke inwoners	49 % van de mannelijke bevolking
Alleen actief kiesrecht

https://www.parlement.com/id/vhnnmt7ltkw9/historische_ontwikkeling_kiesstelsels_en

Wie is dit?

Op weg naar algemeen kiesrecht

Feministische golf 

Aletta Jacobs 

Eerste vrouwelijk student, daarna eerste vrouwelijk (huis)arts 

Zette zich in voor vrouwenkiesrecht (en nog meer!)

De weg naar algemeen kiesrecht

1917: Algemeen actief mannenkiesrecht (stemmen + verkiesbaar stellen)

1917: Passief kiesrecht voor vrouwen (verkiesbaar stellen 

1918: Suze Groeneweg als eerste vrouw in de

Tweede Kamer

1919 algemeen kiesrecht (boven de 25 jaar)

1922 Vrouwen stemmen voor het eerst en stemrecht in de Grondwet.

Eerste vrouw die heeft gestemd 

Elise Spauwen-Schrijnemakers

In welke jaren mocht een vrouw van 20 jaar oud stemmen?
(Meerdere antwoorden mogelijk)

1. 1815
2. 1922
3. 1917
4. 1972

In welke jaren mocht een gewone man van 25 jaar oud stemmen?
(Meerdere antwoorden mogelijk)

1. 1852
2. 1922
3. 1917
4. 1972

Begrippen kiesrecht

Actief kiesrecht -> 

Passief kiesrecht -> 

(Algemeen) kiesrecht -> 

Begrippen kiesrecht

Actief kiesrecht -> recht om te gaan stemmen

Passief kiesrecht -> recht om jezelf verkiesbaar te stellen

(Algemeen) kiesrecht -> iedereen mag stemmen

Begrippen kiesrecht

- Voor wie stemmen we in Nederland eigenlijk?

Europa: 
Landelijk: 

Provincie: 
Gemeente:

Begrippen kiesrecht

- Voor wie stemmen we in Nederland eigenlijk?

Europa: Europees Parlement
Landelijk: Tweede kamer

Provincie: Provinciale Staten
Gemeente: Gemeenteraad

Grondwet 

• Een wet waarin staat hoe de staat geregeerd moet worden en wat de rechten en plichten van de burgers zijn
• Burgerrechten- en plichten
• Gekozen volksvertegenwoordiging

Aan het werk!

Doe-opdrachten:

Level 1. Vragen over de tekst

Level 2. Tijdlijn kiesrecht