verlies en rouwverwerking 1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Verlies en rouwverwerking

Methodiek

- Periode crisis

Terugblik & vooruitblik

Terugblik: Suïcide, euthanasie
& automutilatie

Vooruitblik: Rouw,

rouwreacties,

fasen van rouw,

rouwtaken,

interventies bij rouw.

Omschrijf kort in je eigen woorden wat rouw is?

Definities van rouw

• Rouwen is jouw proces om jezelf aan te passen aan die totaal veranderde situatie. 
  
• het totaal van gevoelens, gedachten en gedrag dat ontstaat ten gevolge van het permanent missen van iets of iemand dierbaars.
• een combinatie van emotionele, mentale, lichamelijke, spirituele en gedragsmatige reacties op verlies  

Rouwt iedereen hetzelfde
(rouwreacties)?

Kenmerken bepalend voor rouwreacties

• de relatie met de overledene.
• de leeftijd van de overledene.
• geslacht van de rouwende.
• de vooraf bestaande lichamelijke en geestelijke toestand van de rouwende (zelf ziek zijn, mentale sterkte, etc.)

Wat kan een voorbeeld zijn van een rouwreactie?

Is deze persoon rouwende?

1. ja
2. nee

Is deze persoon rouwend?

1. ja
2. nee

Is deze persoon rouwend?

1. ja
2. nee

Is deze persoon rouwend?

1. ja
2. nee

Rouwondersteuning & maatschappelijke zorg

> Begeleiden van het rouwproces

> Luisteren!

> Normaliseren van rouw

> Dagritme

Begeleiding gericht op

emotionele (verdriet, angst, agressie, opluchting, tevredenheid)

mentale (verward, gespannen, hopeloos, zelfmoordgevoelens)

lichamelijke (hoofdpijn, slaapproblemen, eet probleem)

spirituele (eenzaamheid, verlies van levenslust, angst voor eigen  dood)

gedrag (zoekgedrag, nerveus gedrag, opgewonden gedrag)

Anticiperende rouw

Rouw van het leven.

> Verslechterde gezondheidssituatie 

> Palliatieve & terminale rouw.

Rouwmodellen

Er bestaan verschillende manieren (modellen) die aangeven hoe een rouwproces verloopt. 

Deze modellen kunnen aangeven in welke fase men zit en welke zorg misschien nodig is.

Kubler Rossmodel

Elisabeth Kübler-Ross onderscheidde in het rouwproces 5 fasen. 

Ze beschouwde rouw echter niet als een lineair proces, dat iedereen stap voor stap doorloopt. 

Bij iedereen verloopt het rouwproces anders. Sommige mensen slaan fasen over. Anderen blijven lang in één fase hangen of hernemen een eerdere fase. 

Ook verlieservaringen uit het verleden bepalen mee hoe iemand vandaag omgaat met rouw.

Rouwtaken van William Worden

Stroebe en Schut duale procesmodel van rouw

Modellen

Waar het bij alle modellen op neer komt is een einddoel waarbij het leven doorgaat na het verlies.

Gecompliceerde rouw

Als de verschillende fasen worden doorlopen maar er komt geen juiste afsluiting van het proces dan kunnen er complicaties optreden.

Hierbij kan je denken aan depressie met alle bijkomende zaken van dien.

welke zaken kunnen gevaarlijk worden voor de rouwende?

Rouw bij een kind van 6 tot 8 jaar

Een kind van 6 tot 8 jaar leert dat de dood definitief is, dit is belangrijk voor de rouw. Iemand die dood is, komt niet meer terug. Maar dat iemand echt niet meer terugkomt, is gevoelsmatig nog moeilijk te bevatten op deze leeftijd. Het kind beseft de impact van het overlijden op zijn eigen leven en de toekomst nog niet. Er zijn veel kinderen die nog tegen de overledene praten. Vaak vinden kinderen dit fijn en werkt het troostend.

Rouw bij een kind van 9 tot 12 jaar

Een kind van 9, 10, 11 of 12 jaar weet dat alle mensen een keer dood gaan. Ze begrijpen meer over de reden waarom iemand kan doodgaan. En het kind kan zich steeds beter uitdrukken met woorden. Het praten over gevoelens blijft moeilijk, maar het gaat een stuk makkelijker dan bij jongere kinderen. Ook kan het kind nu lezen over de dood of gevoelens opschrijven.

 Interventies met kinderen

• heldere woorden gebruiken
• blijf hun vragen beantwoorden 
• kijken welke sociale ondersteuning er bestaat rondom het kind
• de voortgang in het rouwproces positief bekrachtigen
• stimuleren om over hun gevoelens te praten

 interventies bij volwassen

• verlies vaststellen en definiëren
• stimulering tot uiting van gevoelens
• begrip tonen
• ondersteuning bij individuele coping strategieën
• uitleg geven over de fase van rouw
• stimulering van spirituele/ culturele/ religieuze uitingen
• bied een luisterend oor aan

....en de zorgprofessional?

Als de zorgverleners geen emoties kunnen uiten kan dit leiden tot overbelasting en uiteindelijk tot uitval.

Jarenlang is hier weinig aandacht aan besteed.

Vandaag behandeld

Wat is rouw?

Rouwreacties.

Fasen van rouw,

Rouwtaken,

interventies bij rouw.