B2: De bouw van botten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Programma

bespreken huiswerk

B2 en 3 uitleg

huiswerk B2 en 3 inzichtsvragen + B6 Kennis

Thema 5 Stevigheid en beweging

Basisstof 2

Been

Kraakbeen

Veel collageen

Weinig collageen

Veel kalkzouten

Weinig kalkzouten

Welke delen van je lichaam bevatten kraakbeen?

Het percentage kalkzouten en het percentage collageen in botweefsel veranderen tijdens het leven.
In welk van de diagrammen van de afbeelding  wordt dit het best weergegeven?

1. Diagram 1
2. Diagram 2
3. Diagram 3
4. Diagram 4

Waarom breken oudere mensen sneller een bot dan jonge kinderen?

Waarom heeft een schedel bij een baby fontanellen?

Huiswerk

controleren huiswerk

B2: De bouw van botten

Leerdoelen:

• Ik kan de bouw van botweefsel en van kraakbeenweefsel beschrijven
  
• Ik kan beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven
  

Bouw botten (1)

• Mergholte in pijpbeenderen
• Geel beenmerg in mergholte slaat vet op
• Rood beenmerg vormt bloedcellen, in koppen pijpbeenderen en platte beenderen

B2: De bouw van botten (2)

Botten bestaan uit kalkzouten en collageen (lijmstof)

• Kalkzouten geven stevigheid
• Collageen zorgt voor de buigbaarheid

Hierdoor zijn ze stevig maar breken ze niet snel

B2: De bouw van botten

In het skelet komt botweefsel en kraakbeenweefsel voor. Tussen de cellen zit tussencelstof. 

Kraakbeenweefsel: tussencelstof bestaat vooral uit collageen

B2: De bouw van botten

In botweefsel liggen de cellen in kringen om kanaaltjes die bloedvaatjes bevatten

Botweefsel: tussencelstof bestaat vooral uit kalkzouten

B2: De bouw van botten

Verandering in botweefsel

Baby: skelet bestaat vooral uit kraakbeenweefsel

Als je ouder wordt, verandert dit in botweefsel, doordat er meer kalkzouten en minder collageen in de botten zit

B2: De bouw van botten

Bij de geboorte zitten de botten in de schedel nog niet aan elkaar vast

De ruimte tussen de botten noemen we fontanellen

Je bent dokter en krijgt de volgende röntgenfoto onder ogen. Je moet verslag doen aan de patiënt, die wil maar 1 ding weten: wat er aan de hand?

Wat is er met de patiënt aan de hand?

Basisstof 3

- Je kunt de beenverbindingen beschrijven

- Je kunt de bouw van een gewricht beschrijven

- Je kunt de werking van een kogelgewricht, een scharniergewricht en een rolgewricht beschrijven

Botverbindingen

• Vergroeid
  
• Naden
  
• Kraakbeen
  
• Gewricht
  

Bouw gewricht

Typen gewrichten

• Kogelgewricht: gewrichtskogel draait in gewrichtskom, beweging in verschillende richtingen
• Scharniergewricht: botten bewegen als scharnier ten opzichte van elkaar, alleen beweging heen en terug
• Rolgewricht: botten draaien in lengteas om elkaar

Hoe zijn de botten van je schedel met elkaar verbonden?

1. Naden
2. Vergroeid
3. Kraakbeen
4. Gewricht

Waar in je lichaam vind je een kogelgewricht?

1. Enkel
2. Knie
3. Heup

Hoe noem je deze beenverbinding?

1. Gewricht
2. Vergroeid
3. Kraakbeen
4. Naad

Welke beenverbinding is R?

1. Vergroeid
2. Naad
3. Kraakbeen
4. Gewricht

In de afbeelding zijn enkele beenverbindingen getekend.

Zet de beenverbindingen in de juiste volgorde van veel naar weinig beweging mogelijk. 

1. 1-2-3
2. 2-3-1
3. 3-2-1

Je bent dokter en krijgt de volgende röntgenfoto onder ogen. Je moet verslag doen aan de patiënt, die wil maar 1 ding weten: wat er aan de hand?