Het hormonaal stelsel

• Directe zorg
• Beroepsopleiding

samenvatting

Lesdoelstellingen

Ik kan uitleggen welke hormonen de volgende zeven klieren produceren en welke functies ze hebben:

Eierstokken

Teelballen

Bijnieren

Schildklier

hypofyse

Pijnappelklier

Alvleesklier

Ik kan de hypothalamus aanduiden op een tekening

Ik kan de functie van de hypothalamus in eigen woorden verwoorden

Ik kan de functie van de hypofyse klier opsommen

Ik kan het begrip homeostase uitleggen aan de hand van een voorbeeldje

Lesdoelstellingen

Ik kan omschrijven wat een hormonaal stelsel is

Ik kan uitleggen wat de functie van een klier is

Ik kan omschrijven wat een exocriene klier betekent

Ik kan omschrijven wat een endocriene klier betekent

Ik weet dat het hormoonstelsel een langzaam systeem is waarbij boodschapperstoffen (hormonen) voornamelijk via het bloed worden vervoerd

Ik kan drie voorbeelden geven van exocriene klieren

Ik kan de belangrijkste hormonale klieren aanduiden op een tekening

Ik kan zeven hormonale klieren opsommen

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Het endocrien stelsel

Wat is een endocrien stelsel?

Het endocrien stelsel?

= een stelsel dat bestaat 

uit klieren die hormonen

 aanmaken 

en deze aan de bloedbaan afgeven.

bloedvat

Wat zijn hormonen?

Wat zijn hormonen?

= zijn een soort van chemische stoffen of boodschapperstoffen

Worden aan het bloed afgegeven

Werken trager dan het zenuwstelsel, maar wel langer.

endocriene klieren

Voorbeeld

 exocriene klier

mondholte

Endocriene klier

Hormoonklieren zijn endocrien. Endocriene klieren zijn klieren die hun hormonen produceren en afgeven aan het bloed. Deze hormonen gaan via het bloed naar verschillende organen en weefsels en gaan op een bepaalde plaats in het lichaam hun functie uitoefenen

Endo = binnen

bv teelbal, eierstok, bijnieren, 

Exocriene klier 

Verwijderen stoffen (zweet, tranen, speeksel, maagsap) via een afvoerbuis naar buiten.

Exo = buiten

bv zweetklieren, traanklieren, maagsapklieren, speekselklieren

Welke hormonen worden gemaakt door de voortplantingsorganen?

1. oestrogeen
2. progesteron
3. adrenaline
4. testosteron

Wat zijn hormonen?

1. Elektrische signalen
2. Chemische boodschappers
3. Chemische brandstoffen
4. Elektrische stroomstoten

Wat doen exocriene klieren?

1. Deze geven hun stoffen af aan de bloedbaan
2. Deze geven hun stoffen af aan het zenuwstelsel
3. Deze geven hun stoffen af aan een lichaamsholte
4. Alle antwoorden zijn fout

Welk soort klier is de speekselklier? (product = speeksel)

1. endocriene klier
2. exocriene klier

Welk soort klier is de eierstok? (product = oestrogeen, progesteron)

1. endocriene klier
2. exocriene klier

Welke soort klier is de traanklier?
(product = traanvocht)

1. endocriene klier
2. exocriene klier

Welke soort klier is de hypofyse?

1. endocriene klier
2. exocriene klier

Wat doet de hypofyse?

1. Hier wordt testosteron geproduceerd
2. Dit is de regelkamer van het hormoonstelsel
3. Dit is de verbinding tussen hormoon - en zenuwstelsel
4. Hier wordt glucagon geproduceerd

Hersenen

Hypofyse

Hypothalamus

Het endocrien stelsel

1

2

3

4

5

7

6

1  Pijnappelklier/Epifyse

2 Schildklier

3 Eierstokken

4 Hypofyse

5 bijnieren

6 Alvleesklier

7 Teelballen/Testikels

Endocriene klier	Hormoon	Functie
Eierstokken
Teelballen
Bijnieren	l
Schildklier
Hypofyse
Pijnappelklier
Alvleesklier

Endocriene klier	Hormoon	Functie
Eierstokken	oestrogeen, progesteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Teelballen	Testosteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Bijnieren
Schildklier
Hypofyse
Pijnappelklier
Alvleesklier

Endocriene klier	Hormoon	Functie
Eierstokken	oestrogeen, progesteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Teelballen	Testosteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Bijnieren	Adrenaline en cortisol	Hebben een invloed op stress, energieproductie en immuunsysteem
Schildklier
Hypofyse
Pijnappelklier
Alvleesklier

Endocriene klier	Hormoon	Functie
Eierstokken	oestrogeen, progesteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Teelballen	Testosteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Bijnieren	Adrenaline en cortisol	Hebben een invloed op stress, energieproductie en immuunsysteem
Schildklier	schildklierhormoon	Regelt de stofwisseling
Hypofyse
Pijnappelklier
Alvleesklier

Endocriene klier	Hormoon	Functie
Eierstokken	oestrogeen, progesteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Teelballen	Testosteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Bijnieren	Adrenaline en cortisol	Hebben een invloed op stress, energieproductie en immuunsysteem
Schildklier	schildklierhormoon	Regelt de stofwisseling
Hypofyse	Hypofysehormonen	Stuurt andere klieren aan tot de productie van hun eigen hormonen en produceert onder andere prolactine (stimuleert de melkproductie) en het groeihormoon
Pijnappelklier
Alvleesklier	I

Endocriene klier	Hormoon	Functie
Eierstokken	oestrogeen, progesteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Teelballen	Testosteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Bijnieren	Adrenaline en cortisol	Hebben een invloed op stress, energieproductie en immuunsysteem
Schildklier	schildklierhormoon	Regelt de stofwisseling
Hypofyse	Hypofysehormonen	Stuurt andere klieren aan tot de productie van hun eigen hormonen en produceert onder andere prolactine (stimuleert de melkproductie) en het groeihormoon
Pijnappelklier
Avleesklier

Endocriene klier	Hormoon	Functie
Eierstokken	oestrogeen, progesteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Teelballen	Testosteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Bijnieren	Adrenaline en cortisol	Hebben een invloed op stress, energieproductie en immuunsysteem
Schildklier	schildklierhormoon	Regelt de stofwisseling
Hypofyse	Hypofysehormonen	Stuurt andere klieren aan tot de productie van hun eigen hormonen en produceert onder andere prolactine (stimuleert de melkproductie) en het groeihormoon
Pijnappelklier	Melatonine	Regelt de slaap-en waak cyclus
Alvleesklier

Endocriene klier	Hormoon	Functie
Eierstokken	oestrogeen, progesteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Teelballen	Testosteron	Zorgen voor voortplanting en secundaire geslachtskenmerken
Bijnieren	Adrenaline en cortisol	Hebben een invloed op stress, energieproductie en immuunsysteem
Schildklier	schildklierhormoon	Regelt de stofwisseling
Hypofyse	Hypofysehormonen	Stuurt andere klieren aan tot de productie van hun eigen hormonen en produceert onder andere prolactine (stimuleert de melkproductie) en het groeihormoon
Pijnappelklier	Melatonine	Regelt de slaap-en waak cyclus
Alvleesklier	Insuline en glucagon	Regelt de bloedsuikerspiegel

De hypothalamus

De werking van de hormonale klieren kan vergeleken worden met de thermostaat bij de centrale verwarming

De Hypothalamus

Klein gebied, in het midden van de hersenen, vlak boven de hypofyse.

Samen met de hypofyse zorgt de hypothalamus dat je hormonale systeem goed werkt.

Verbind het zenuwstelsel met het hormonale stelsel.

het is een soort  "dirigent" die alles in balans houdt via hormonen.

De Hypofyse

Hormoonklier in de hersenen

Maakt het groeihormoon aan

Maakt het hormoon prolactine aan

Stuurt andere endocriene klieren aan tot de productie van hun eigen hormonen.

hypofyse

Wanneer je zenuwachtig bent voor de toets, merkt de hypothalamus dit op en reageert snel. Dit deel van je hersenen registreert de stress die je voelt en stuurt een signaal naar de hypofyse.

Hypothalamus= soort van dirigent voor een orkest

 

De hypofyse

Bij stress, zoals tijdens een toets, zorgt de hypofyse ervoor dat de bijnieren hormonen gaan produceren, zoals adrenaline en cortisol.

Homeostase

Adrenaline: Dit hormoon zorgt ervoor dat je snel kunt reageren. Het verhoogt je hartslag, versnelt je ademhaling.

Dit zorgt ervoor dat er meer zuurstofrijk bloed naar je hersenen en spieren wordt gepompt.

Dit helpt je beter te concentreren voor te toets  meer energie te hebben om met de stressvolle situatie om te gaan.

Homeostase

Cortisol: Dit is het stresshormoon. Het maakt je lichaam klaar om te reageren op stress, maar zorgt er ook voor dat je extra energie krijgt. Een beetje cortisol kan je helpen om je beter te concentreren

Homeostase

Na de toets zorgt je lichaam ervoor dat alles weer in balans komt. 

• Je voelt geen stress meer,
•  je lichaam stopt met het produceren van de stresshormonen cortisol en adrenaline.
•  De hartslag en ademhaling komen weer terug naar hun normale snelheid
• de energie die je door de stresshormonen hebt gekregen, zal langzaam afnemen.

Homeostase

Dit betekent dat je lichaam altijd probeert om alles in balans te houden, zodat het goed kan blijven werken

Hypofyse

Bijnieren

Eilandjes van Langerhans

Schildklier

Adrenaline

Insuline

Glucagon

Groeihormoon

Hormoon voor verbranding

Hormoon dat schildklier aanzet

Welk hormoon maakt de hypofyse?

1. Testosteron
2. Oestrogenen
3. Groeihormoon
4. Zaadcellen en eicellen

bijnieren

testikel

thymusklier

alvleesklier

schildklier

eierstokken

bijschildklier

hypofyse

1

2

3

4

5

6

7

8

Welk hormoon worden in je bijnieren aangemaakt?

1. Testosteron
2. Insuline
3. Adrenaline
4. Groeihormoon

Waar wordt adrenaline geproduceerd?

1. hypofyse
2. schildklier
3. bijnier
4. testikels

Welk soort klier is de alvleesklier? (product = alvleessap, insuline, glucagon)

1. endocriene klier
2. exocriene klier

Welke soort klier is de schildklier?
(product = schildklierhormoon)

1. endocriene klier
2. exocriene klier

Wat is homeostase?

1. Balans in een organisme
2. Een groep mensen met dezelfde interesses
3. Een chemisch signaal
4. De samenwerking tussen hormoonstelsel en zenuwstelsel

exocriene klier