MAVO 3 H7p4 - Atomen als bouwstenen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Even herhalen

Vast

(IJS)

Vloeistof(WATER)

Gas
(WATERDAMP)

smelten

stollen

verdampen

condenseren

sublimeren

rijpen

Sublimeren is..?

1. Vloeistof naar Gas
2. Vast naar Gas
3. Gas naar Vloeistof
4. Vloeistof naar Gas

Faseveranderingen 1 en 4 zijn

1. verdampen en stollen
2. condenseren en vervluchtigen=sublimeren
3. stollen en sublimeren
4. condenseren en stollen

Welke faseovergang zie je in het plaatje?

1. Verdampen
2. Condenseren
3. Sublimeren
4. Koken

Dichtheid: waarom niet elke stof even zwaar is

• dichtheid = het aantal gram van 1 cm³ van een stof
• verschillende moleculen hebben verschillende massa's
• dichtheid is dus een stofeigenschap (binas tabel 15-17)
• moleculen hebben massa maar de tussenruimte in moleculen niet!!
• hoe dichter moleculen op elkaar zitten des te groter de dichtheid

                 

​m​3​​​​kg​​=​m​3​​​​kg​​

woordformule: 

symbolen:

eenheden: 

 rho aluminium = 2,7 g/cm³          rho goud is 19,3 g/cm³ 

Stofeigenschappen:

• Brandbaarheid
• Geur
• Kleur
• Smaak
• Fase (bij kamertemp.)
• Kookpunt
• Smeltpunt
• Oplosbaarheid in water
• Dichtheid 

Geen stofeigenschappen:

• Temperatuur
• Vorm
• Massa
• Volume

Gevaarlijke stoffen

Gevarensymbolen en veiligheidspictogrammen

Binas tabel 31 & 39

Grafieken 

tekenen

Vraag 

 Bekijk je grafiek, wat is het kookpunt van de stof? 

Je ziet dat de temperatuur blijft 'hangen' op 78°C.

ofwel, het kookpunt is 78°C

Natuurkunde of scheikunde?

Scheikunde gaat over onomkeerbare veranderingen (bijvoorbeeld een chemische reactie)

Natuurkunde gaat over omkeerbare veranderingen (bijvoorbeeld fase overgangen)

Graden celsius naar Kelvin

0 graden Celsius is 273 Kelvin

0 Kelvin is -273 graden Celsius

In welke fase bevindt 'ijzer' zich met een temperatuur van 1230 K

1. Vast
2. Gas
3. Vloeibaar
4. Plasma

Mengsel/zuivere stof

Zuivere stof

Eén soort moleculen

Mengsel

Twee of meer soorten moleculen

Mengsels kun je scheiden

Zuivere stof vs mengsel

Mengsels scheiden

Bezinken en afschenken

( Suspensie en Emulsie)

Filtreren

(suspensie)

Indampen

Adsorberen

( oplossing)

emulsie  

oplossing    

nevel

rook : 

suspensie: 

schuim

druppeltjes van de ene vloeistof zwevend

in een andere vloeistof

losse moleculen van de ene stof in een vloeistof

druppels vloeistof in een gas

vaste deeltjes stof in een gas

groepjes moleculen van een vaste stof zwevend

in een vloeistof

belletjes gas in een vloeistof

Atomen als bouwstenen

Hoofdstuk 7

paragraaf 4

Atomen

In het begin van de 19de eeuw dacht men dat atomen de kleinste deeltjes waren. 

... Maar dit is niet zo ...

 Atomen bestaan weer uit nog kleinere deeltjes, namelijk protonen, elektronen en neutronen. 

Moleculen

Een molecuul is het kleinste deeltje van een stof dat nog alle eigenschappen van die stof bezit.

Een molecuul is opgebouwd uit atomen.

vergelijk: alfabet / woorden

Atoommodel van Rutherford

    Atoommodel van Rutherford

Opbouw van een atoom

  u  =  10^-27 kg

Protonen:    in de kern

      lading : positief +                  massa : 1 u

      aantal:  gelijk aan atoomnummer

Elektronen:  in baan om de kern  

      lading : negatief -                 massa : “geen”

      aantal : gelijk aanatoomnummer

Neutronen:  in de kern     

      lading : geen                          massa : 1 u

      aantal  : massagetal – atoomnummer

Voorbeeld:   Loodatoom

Massagetal           207

                                       Pb

Atoomnummer    82

Aantal protonen:     82

Aantal elektronen:  82

Aantal neutronen:   207- 82 = 125

Opdracht 1

Teken een C-12 atoom

(Het atoomnummer van koolstof is 6)

Opdracht 2

Teken een C-14 atoom

(Het atoomnummer van koolstof is 6)

Isotopen

C-12 en C-14 zijn beide koolstofatomen,

 maar C-14 heeft 2 neutronen méér dan C-12

Isotopen

Dit zijn atomen van dezelfde soort maar met een 

andere atoommassa

hetzelfde atoomnummer (evenveel protonen),

ander
massagetal (ander aantal neutronen).

Uitleg halfwaardetijd

Halveringstijd

De kernen van een radioactief isotoop veranderen dus steeds. Hoe snel dit gebeurd wordt aangegeven in de halveringstijd.

Dus een halveringstijd van 1 dag houdt in:

0 dagen - 300 Bq - 100%

1 dag - 150 Bq - 50% 

2 dagen - 75 Bq - 25%

De halveringstijd van radioactief Jodium is 6 uur. Hoeveel procent is er nog over na 18 uur?

1. 0 %
2. 25 %
3. 12,5 %
4. 6,25 %

Een onstabiele stof heeft een halveringstijd van 3 uur.
Je hebt aan het begin 20 onstabiele kernen van die stof. Hoeveel kernen kunnen er na 3 uur nog onstabiel zijn?

1. 20
2. 10
3. 5
4. 1

voorbeeldsom halfwaardetijd

De halfwaardetijd van jodium-131 is 8 dagen. 

Hoe groot (percentage) is de activiteit na 32 dagen?

voorbeeldsom halfwaardetijd

verstreken tijd = 24 dagen

halfwaarde tijd = 8 dagen

activiteit tijdstip 0 dagen = 100%

(aantal keer de halfwaarde tijd = 32 / 8 = 4x)

(na 0dagen = 100%)

1 keer halfwaarde tijd verstreken = 8 dagen = 50%

2 keer halfwaarde tijd verstreken = na 16 dagen = 25%

3 keer halfwaarde tijd verstreken = na 24 dagen = 12,5%

4 keer halfwaarde tijd verstreken = na 32 dagen = 6,25%

De halfwaardetijd van bismut is 5 dagen. Hoeveel procent van het bismut is er nog over na 30 dagen?

1. 12,5%
2. 6,25%
3. 3,125%
4. 1,5625%