1.4 Nederlands waterbeleid

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Nederlands waterbeleid

Op tafel: boek, schrift, pen en Chromebook. Ga naar LessonUp.

Planning (2 lessen)

Les 1

• Klassikaal nakijken maakwerk 1.3 (examenvragen)
• Herhalen 1.1 t/m 1.3

• Bespreken 1.4
• Verwerken 1.4

Nakijken

Klassikaal nakijken examenvragen Ruimte voor de Rivier

Op de tekening hiernaast zie je...

1. twee stroomgebieden en een waterscheiding
2. twee waterscheidingen op een stroomgebied
3. 1 stroomstelsel
4. Het gehele lengteprofiel

Welk verband is er tussen
vertragingstijd en
verstedelijking?

1. Voor verstedelijking was de vertragingstijd groter
2. Voor verstedelijking was de vertragingstijd kleiner
3. Na verstedelijking was de vertragingstijd groter
4. Na verstedelijking was de vertragingstijd kleiner

Menselijk handelen en klimaatverandering dragen bij aan het onregelmatiger worden van het regiem van rivieren.
Geef eerst een oorzaak waardoor klimaatverandering bijdraagt aan het onregelmatiger worden van het regiem van rivieren.
Geef vervolgens een uitleg waaruit blijkt dat het regiem onregelmatiger wordt door menselijk handelen (oorzaak-gevolg)

Een rivier ontspringt op 3000 meter hoogte. 650 km verderop is de hoogte nog maar 1200 meter.
Bereken verval en verhang (2 decimalen).

Wat is het debiet?

1. Hoeveelheid water die op een bepaald punt door de rivier stroomt.
2. Schommelingen in de waterafvoer.
3. De tijd tussen de neerslag en de stijging van het waterpeil.

Van welke rivier is dit het regiem?

1. Rijn
2. Maas

De laatste jaren zijn de werkzaamheden die hoorden bij het
overheidsprogramma Ruimte voor de Rivier afgerond.
Wat was de aanleiding voor het overheidsprogramma Ruimte voor de Rivier?

Geef aan
- waarom in het verleden kribben zijn aangelegd;
- waarom die kribben in het kader van het programma Ruimte voor de Rivier zijn verlaagd.

Geef eerst aan wat de functie van een stuw is.
Geef daarna aan in welk seizoen stuwen open staan en waarom dit zo is.

Leerdoelen 1.4

1. Je kent de betekenis van de begrippen van paragraaf 1.4.
2. Je weet wat het Deltaprogramma is en uit welke 5 deltabeslissingen dit programma bestaat.
3. Je kunt bij de deltabeslissingen voorbeelden noemen hoe men de doelen kan bereiken. Hierbij maak je gebruik van voorgaande paragrafen (zoals stuw bij Driel).
4. Je kunt uitleggen wat integraal waterbeleid is, waarbij je de rol van verschillende partijen en de gemaakte keuzes kunt benoemen.
5.  Je kunt voorbeelden van adaptatie benoemen.
6. Je kunt aangeven welke rol het IPCC en het KNMI spelen bij het Deltaprogramma.
7. Je kent de 3 stappen van de drietrapsstrategie en je kunt bij elke stap voorbeelden noemen hoe men de drietrapsstrategie toepast bij de (her)inrichting van een gebied.

Deltaprogramma

Programma dat beschrijft hoe Nederland om moet gaan met waterveiligheid (hoogwater en overstromingen), hoe we onze zoetwatervoorziening behouden en hoe we Nederland klimaatbestendig en waterrobuust in moeten richten.

Acceptatie en adaptatie zijn hierbij belangrijk

Acceptatie en adaptatie

Aceppetatie: accepteren dat door klimaatverandering het risico op wateroverlast en waterterkort groeit

Adaptatie: De omgeving aanpassen en je voorbereiden op de gevolgen van het veranderende klimaat (hitte, wateroverlast en watertekort). Toekomstscenario's van belang!

Noem minimaal 3 concrete voorbeelden hoe we ons kunnen aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering (wateroverlast, hitte en watertekort)

Keuzes deltaprogramma

KNMI

IPCC

Intergovernmental Panel on Climate Change

Integraal waterbeheer

Integraal waterbeheer is een vorm van waterbeheer waarin verschillende doelstellingen en beheersvormen samenkomen, zoals het beschermen tegen overstromingen en zorgen voor schoon + voldoende zoet water. Hierbij werken diverse partijen (overheden, bedrijfsleven, burgers) samen.

Rijkswaterstaat zorgt voor wegen, waterwegen en bescherming tegen overstromingen.

Een waterschap zorgt voor veiligheid, voldoende water en schoon water in een bepaald gebied.

Waterpeil in winter verlagen, in zomer verhogen (zoetwatervoorraad hele regio). Dijken rondom IJsselmeer versterken, afsluitdijk versterken, meer spuisluizen en pompen

Integraal waterbeheer?

Diverse opgaven en samenwerking tussen verschillende partijen (Rijkswaterstaat, waterschappen, bedrijfsleven etc.) zijn noodzakelijk

Wat zijn de drie thema's uit het deltaplan?

Noem een advies uit het Deltaprogramma die in gaat op het thema waterveiligheid.

Deze instantie is verantwoordelijk voor het beheer van de hoofdwatersystemen in Nederland. 

B

Deze instantie is verantwoordelijk voor de waterhuishouding in een regio.

C

Rijkswaterstaat

Nationaal

Regionaal

Waterschap

Het IJsselmeergebied en de Zuidwestelijke delta vervullen bij het integraal waterbeheer een steeds belangrijkere functie.
Geef de functie die het IJsselmeergebied en de Zuidwestelijke delta steeds vaker zullen vervullen in 1. de wintermaanden en 2. in de zomermaanden.

Drietrapsstrategie

Vasthouden/retentie

Bij een groot wateraanbod is het de bedoeling dat het water eerst zelf in het gebied wordt vastgehouden. 

Bergen

Is het watervasthouden op de plek niet meer mogelijk, dan berg je het water tijdelijk in een retentiegebied. Dit gebied wordt tijdelijk gebruikt om water op te slaan.

Lozen

Als het niet anders kan, dan wordt het water afgevoerd. Om dit te bevorderen verwijder je bijvoorbeeld obstakels in de uiterwaarden (het gebied van de rivier tussen de dijken). 

Hoe gaan we in bebouwde gebieden om met mogelijk wateroverlast of watertekorten? Bij tekorten moeten we water sparen (verlies beperken).

1. Vasthouden

Zorgen dat het water daar waar de neerslag valt zoveel mogelijk de grond in kan trekken. Zo wwordt voorkomen dat water snel naar lager gelegen gebieden stroomt.

2. Bergen

Wanneer water niet meer opgeslagen kan worden in de bodem (infiltratie), dan moeten we water bergen. We slaan het tijdelijk elders op.

Rivieren: waterbergend vermogen vergroten - kan meer water bevatten.

3. Afvoeren bevorderen

Zorgen dat het rivierwater zo makkelijk en snel mogelijk kan doorstromen (naar zee). Water moet dus niet tegengehouden worden door o.a. obstakels.

LET OP!

• De drietrapsstrategie wordt ook toegepast om rivieren meer ruimte te geven/ water sneller af te voeren (par. 1.3)
  
  
• De drietrapsstrategie moet binnen het gehele stroomgebied toegepast worden, anders heeft NL een probleem!

Bij welke stap van de drietrapsstrategie past de afbeelding?

1. Bergen
2. Vasthouden
3. Afvoeren

Bij welke stap van de drietrapsstrategie past de afbeelding?

1. Bergen
2. Vasthouden
3. Afvoeren

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

De Rijn kent een piekafvoer. Welke maatregel moet Duitsland in dit geval vooral niet nemen, zodat Nederland minder last heeft van de piekafvoer?

1. Bergen
2. Vasthouden
3. Afvoeren

Aan de slag!

Van par. 1.4 wordt gemaakt: 

1 t/m 6

Ontwikkeling beschrijven: (sterk) toenemen, (sterk) afnemen, hoger, lager etc.