12.4 Evolutie van de mens 2022 (twee lessen de tijd)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

12.4: Evolutie van de mens

Programma

• Inleiding

• Filmpje
  
• Zelfstudie
• Verwerking
  

Onze voorouders..?

• Samen met de gibbon, orang-oetang, gorilla, chimpansee en bonobo behoren wij tot de mensapen  : )
• Geen staart
• Wel opponeerbare duim
• --> verwantschapsschema
  

Veranderingen...

• Bossen verdwijnen en savannes ontstaan
• Door erfelijke variatie en natuurlijke selectie paste het lichaam van de apen zich aan
• Rechtop lopen --> veranderingen in bekken en voeten
• Kleinere kaken en grotere hersenen
  

Aanpassingen door erfelijke variatie en natuurlijke selectie:

-rechtop lopen

-grotere herseninhoud

-grote teen naar voren

Zelf doen

--> Lees de tekst eerst...

Maken opdracht 1 t/m 5

Zelf doen!

Lees 12.4: blz 118 + 119

Maak 1 t/m 5

(Als je klaar bent kan je verder met de tekst op blz 120)

12.4: Evolutie van de mens (2)

Waar komen wij vandaan?

Afstamming

• Gemeenschappelijke voorouder, 7M
  
• Australopithecus afarensis, 3,5M
  
• Homo habilis, 3M
  
• Homo erectus, 3M
  
• Neanderthaler, 0,25M
  
• Cro-magnonmens, 0,1 ? Mixt met Neanderthaler
  
• Moderne mens, voornamelijk Cro-magnon DNA
  

Australopithecus (Lucy)

Eerste mensachtigen

Homo Habilis ("handige mens")

Homo Erectus

Neanderthaler

Zelf doen!

Lezen: "Waar komen wij vandaan"

Maken: 6 t/m 10 (v)

7 t/m 11 (h)

Hoe verder?

• Welke eigenschappen ontstaan/verdwijnen?
• Ongunstige eigenschappen blijven soms aanwezig
• B.v. sikkelcelziekte
• Rode bloedcellen worden sikkelvormig
  
• Recessief erfelijke aandoening
• Filmpje -->
  

Voordelen..?

• Malariaparasieten ontwikkelen zich niet in sikkelcellen
• Dus..?
• Meer kans om malaria te overleven...
• Meer kans om genen door te geven!
  

Overbodig..?

• Staartbeen (vier vergroeide wervels)
• Een staart hebben we niet (meer)
• Wormvormig aanhangsel

Organen die hun functie helemaal of gedeeltelijk hebben verloren:

Rudimentaire organen

Zelf doen!

Maken opdracht 11 t/m 14 (v)

13 t/m 15 (h)

Stamt de mens van de chimpansee af?

1. Ja, want ze hebben dezelfde voorouder.
2. Ja, de mens is uit de chimpansee geëvolueerd.
3. Nee, ze hebben wel dezelfde voorouder.
4. Nee, de mens en de chimpansee zijn niet verwant.

Wie is de gezamenlijke voorouder van de mens en de Orang oetang?

1. A
2. B
3. C
4. D

Lees 12.4. Juist of Onjuist.
Australopithecus afarensis gebruikte al werktuigen.

1. Juist
2. Onjuist

Lees 12.4. Juist of Onjuist.
Homo habilis hebben geen afstammelingen nagelaten.

1. Juist
2. Onjuist

Lees 12.4. Juist of Onjuist.
De neanderthalers stamden af van Homo erectus.

1. Juist
2. Onjuist

Lees 12.4. Juist of Onjuist.
De moderne mens stamt af van Homo erectus.

1. Juist
2. Onjuist

Lees 12.4. Juist of Onjuist.
De Cro-Magnon mens is een voorbeeld van Homo erectus.

1. Juist
2. Onjuist

Lees 12.4. Juist of Onjuist.
Homo sapiens betekent: de handige mens.

1. Juist
2. Onjuist

Verwerken

• Maak de opdrachten 1-14 van 12.4 uit je werkboek.
• Klaar: kijk de vragen na (de antwoorden staan op It's Learning; zie planner)
  

Leerdoelen

- Je kunt beschrijven hoe de voorouders van de mens leefden

- Je kunt beschrijven hoe de voorouders van de mens eruitzagen

- Je kunt uitleggen waardoor ongunstige eigenschappen soms aanwezig blijven

- Je kunt uitleggen wat rudimentaire organen zijn.