les 5: Waar blijft alle grind, zand en klei? (1.4)
1 / 38
Lesduur is: 50 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Hoe heet het als gesteente/ stukken steen door de zwaartekracht naar beneden komen?
Slide 2 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Welk begrip hoort er bij 'het afslijten van gesteente'.
A
sedimentatie
B
mechanische verwering
C
chemische verwering
D
erosie
Slide 3 - Quizvraag
Erosie
Net als wanneer je met een schuurpapiertje ergens langs schuurt.
Noem 3 natuurkrachten die voor erosie kunnen zorgen
Slide 4 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Water stroomt hier snel en er ontstaat grind.
Hier vindt erosie plaats, er ontstaat een V-vormig dal.
Rivier stroomt traag en fijn zand is klei geworden.
De helling is hier iets minder steil waardoor het water wat langzamer is gaan stromen.
Grind is in nog kleinere stukjes gebroken en is zand geworden.
Slide 5 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Welk type verwering komt vooral
voor in de bergen?
voor in de bergen?
A
Chemische verwering, vorstverwering
B
Mechanische verwering, vorstverwering
C
Chemische verwering, door plantenwortels
D
Mechanische verwering, door plantenwortels
Slide 6 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Waardoor kan een U-vormig dal ontstaan?
A
Vorstverering
B
Erosie door landijs/ gletsjers
C
Snel stromende rivier
D
Geen van deze 3 antwoorden is juist
Slide 7 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
In de bovenloop van de rivier stroomt de rivier heel snel. Hierdoor vindt erosie plaats.
Welke landschapsvorm ontstaat er door erosie van de rivier?
Welke landschapsvorm ontstaat er door erosie van de rivier?
A
U-vormig dal
B
V-vormig dal
Slide 8 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 9 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
Ook versie van klei meenemen
Slide 11 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 12 - Tekstslide
Sedimentatie is een proces dat in de benedenloop van rivieren plaatsvindt.
Het houdt in dat het materiaal dat in de boven- en middenloop is meegenomen door erosie in de benedenloop wordt neergelegd.
Slide 13 - Tekstslide
Sedimentatie vindt plaats in de benedenloop omdat de snelheid waarmee de rivier stroomt afneemt.
Het water heeft minder kracht om al het zand en klei mee te nemen.
Als de rivier overgestroomd wordt aan de oever een gedeelte van het zand afgezet/ gesedimenteerd, omdat het water nog krachtig genoeg is om en zand af te zetten.
Verder van de rivier vandaan staat het water stil in de komgronden en wordt het fijnere en lichter klei afgezet.
De komgronden zijn daardoor erg vruchtbaar.
Denk maar aan de Betuwe: het riviergebied rond Tiel, waar veel fruitboomgaarden zijn. Daar komt je jam en appelstroop vandaan.
Verder wordt een gedeelte van het zand en klei in de rivier zelf neergelegd.
Vroeger vonden we veel steenfabrieken langs rivieren. Die gebruikte klei voor het bakken van bakstenen om huizen mee te bouwen. Toen er nog geen dijken waren liepen de fabrieken nog wel eens onder.
Inmiddels hebben we heel veel rivieren bedijkt. Dit zorgt ervoor dat de rivieren niet of nauwelijks nog kunnen overstromen.
Gevolg: Geen klei meer afgezet in de komgebieden, de rivier blijft op z'n plek liggen en meandert niet meer en de rivier wordt steeds ondieper omdat het sediment in de rivier neer wordt gelegd.
Slide 14 - Tekstslide
Een gedeelte van het zand en klei is in de rivier zelf neergeld, een gedeelte is op de komgronden neergelegd. De rest van het zand en klei wordt naar zee getransporteerd waar nieuw land ontstaat.
Zo'n gebied noemen we een delta(gebied).
Slide 15 - Tekstslide
Als een rivier in zee uitmondt, transporteert de rivier de rest van het zand en klei naar de zee.
In de riviermonding in zee wordt gedurende lange tijd steeds meer zand en klei neergelegd.
De laag van zand en klei wordt steeds dikker. Er ontstaat op de duur nieuw land.
Dit nieuwe land noemen we een delta.
Ezelsbruggetje: het gebied heeft vaak een driehoekige vorm. De letter D in het Grieks is de Delta en heeft precies die driehoekige vorm.
Let op: een delta kan alleen ontstaan als er een zwakke getijdenwerking is.
Getijdenwerking= eb en vloed
Slide 16 - Tekstslide
Een Estuarium is een verbrede monding van een rivier die in zee uitmondt.
De rivier zet zand en klei af in zee, net als bij een Delta.
Maar: als de zee waar de rivier in uitmondt een sterke getijdenwerking heeft, kan er geen delta ontstaan.
Bij vloed stroomt de zee in de riviermonding en bij eb neemt het zeewater veel zand en klei mee de zee in. Er kan dus geen nieuw land ontstaan.
Een Estuarium ontstaat dus alleen wanneer de zee een sterke getijdenwerking heeft.
Ezelsbruggetje voor de voetbal/ FIFA fans: Er is een voetbalclub genoemd naar de rivier op deze satellietfoto.
We zien hier het Estuarium van de rivier: Rio de la Plata. In het Engels: River Plate.
De club River Plate is genoemd naar de rivier (met estuarium).
Slide 17 - Tekstslide
We zien hier een satellietfoto van Nederland, maar vanuit een ongewone hoek. Dat is met een reden.
Als je vanuit deze hoek kijkt, kun je goed zien dat Nederland eigenlijk 1 groot deltagebied is.
Door bedijking en minder meanderende rivieren, zijn er minder overstromingen. Zorgt voor dichtslibben rivieren.
Slide 18 - Tekstslide
Drie tekstvlakjes (link toets)
Op toets is de vraag leg uit hoe duinen ontstaan.
wat moet je doen?
drie punts vraag.
------
Punt 1= Aanslibbingskust
Klifkust= door erosie
aanslibbingskust= sedimentatie
Slide 19 - Tekstslide
In plenda schrijven.
oortjes mee.
Van te voren inventaristen wie hebben er oortjes mee.
meer dan 4 geen oortjes is klassikaal.
Bespreken
Slide 20 - Video
Endogene krachten= krachten van binnenuit
Exogene krachten= krachten van buitenaf
geologische tijdschaal= indeling van de geschiedenis van de Aarde in geologische tijdperken, die tientallen of honderden miljoenen jaren kunnen duren.
Slide 21 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 22 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 23 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Welke termen passen bij het begrip sedimentgesteente?
Er kunnen meerdere antwoorden goed zijn
Sedimentgesteente
Magma
Fossielen
Graniet
Samenpersen
Laagvlakte
Slide 24 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Welk sedimentgesteente
zie je hier?
A
Zandsteen
B
Schalie
C
Kalksteen
Slide 25 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Zet het ontstaan van zandsteen in je juiste volgorde.
Eerst
Laatst
1
2
3
4
Losse zandkorrels liggen op de bodem van een zee.
Er komt een dikke andere laag op de losse zandkorrels te liggen.
De zandkorrels worden samengedrukt.
Losse zandkorrels zitten aan elkaar vastgeplakt en vormen 1 gesteentelaag.
Slide 26 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Bekijk de gesteentekringloop
Kan kalksteen metamorfgesteente worden?
Verklaar je antwoordt.
Kan kalksteen metamorfgesteente worden?
Verklaar je antwoordt.
Slide 27 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Sedimentgesteenten ontstaan uit sediment.
Maak de juiste combinaties van sediment en sedimentgesteente.
Kalksteen
Zandsteen
Schalie
Zand
Schelpen
Klei
Slide 28 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 29 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Tekstslide
Terugkomen op de leerdoelen.
klassikaal benoemen.
Kan ook zonder vragen.
Leg uit hoe de duinen ontstaan.
Ga in op de rol van de zee, wind en planten
Ga in op de rol van de zee, wind en planten
Slide 31 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Wat is het begrip dat gebruikt wordt voor het neerleggen van zand/klei?
Slide 32 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Als verweerd materiaal (stukken steen) in een rivier komt, worden ze op volgorde van grootte neergelegd.
Wat is de volgorde? Begin met degene die als eerst wordt neergelegd.
grootst
kleinst
1
2
3
4
Grind
Grof zand
Fijn zand
Klei
Slide 33 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Klei wordt bedekt door nieuw grondlagen, hierdoor worden losse kleistukjes samengeperst tot een vast sedimentgesteente.
Hoe heet dit sedimentgesteente?
Hoe heet dit sedimentgesteente?
Slide 34 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Juist of onjuist?
Bij sterke getijdenwerking ontstaat een delta
Bij sterke getijdenwerking ontstaat een delta
A
Juist
B
Onjuist
Slide 35 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Leg in 3 stappen uit hoe zandsteen ontstaat.
Slide 36 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 37 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 38 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
