§ 5.2 Ontleding van stoffen [ met berekeningen (ook mol)]

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§ 5.2 Ontleding van stoffen

Doelen :

* uitleggen wat een ontledingsreactie is....

* de verschillende soorten ontledingsreacties benoemen

* producten (elementen, verbindingen) die kunnen ontstaan. 

* het verschil tussen ontledingsreacties en scheiden uitleggen.

* berekeningen uitvoeren

* extra: berekeningen uitvoeren met mol (ecuulverhouding)

Tip: begin altijd met reactieschema

* Start voor het opstellen van een reactievergelijking eerst met
    een reactieschema (stoffen in woorden). 

* Zoek in de tekst naar de beginstof(fen) in woorden. 

* Dan komt een reactiepijl om de verandering aan te geven 

* Achter de pijl zet je de reactieproducten in woorden

* Achter elke stof zet je de faseaanduiding:
                            s, l, g of als de stof is opgelost aq

* Zet nu alle stofnamen de bijbehorende molecuulformules

* Maak daarna de reactievergelijking kloppend

Wat is een ontledingsreactie?

Ontleding

       

 1 beginstof! (zuivere stof!!) ----> 2 of meer reactieproducten 

Bijvoorbeeld: 

Ontleding van water           Water (l) -> waterstof (g) + zuurstof (g) 

Ontledingsreacties

De meeste reacties zijn endotherm, hebben energie nodig.

Verschil met verbranding?

Elektrolyse

ontledingsreactie met elektrische energie

elektrolyse  van water

ontleedbare- en niet ontleedbare stoffen

Als je water ontleed ontstaat er zuurstof en waterstof, deze stoffen kun je niet verder ontleden.

Bij de ontleding van hout ontstaat er zuurstof, waterstof en koolstof, deze stoffen kun je niet verder ontleden.

Endotherm

• Er moet energie worden toegevoegd om de reactie te laten verlopen;
• De reactie stopt als er geen energie meer wordt toegevoegd. 

Exotherm

• Er komt energie vrij bij de reactie;
• Let op: dit betekent niet per definitie dat er geen energie nodig is om de reactie op te starten (activeringsenerging=E_act)!

Samengevat

Bij een ontledingsreactie gaan moleculen kapot

1. waar
2. niet waar

benzine + zuurstof --> water + koolstofdioxide

1. ontledingsreactie
2. verbrandingsreactie

Kraken is een:

1. scheiding
2. vormingsreactie
3. ontledingsreactie

Bij een ontledingsreactie gaan atomen kapot

1. waar
2. niet waar

Welke van de volgende reacties is een ontledingsreactie?

1. benzine(g) + zuurstof(g) -> koolstofdioxide(g) + water(g)
2. water(l) -> waterstof(g) + zuurstof(g)
3. magnesium(s) + zuurstof(g) -> magnesiumoxide(s)
4. waterstof(g) + zuurstof(g) -> water(g)

Welke van de volgende reactie is geen ontledingsreactie

1. Thermolyse
2. Verbranding
3. Electrolyse
4. Fotolyse

Is de faseovergang van gas naar vloeistof een exotherm of endotherm proces?

1. exotherm
2. endotherm

Wat voor soort reactie is er nodig voor een explosie?

1. endotherm
2. exotherm

Wat voor reactie is dit?

water(l) → waterstof(g) + zuurstof(g)

• Ontledingsreactie

Wat voor reactie is dit?

zilverchloride(s) --> zilver(s) + chloor(g)

• Ontledingsreactie
  

Geef de ontledingsreactie van ammoniak 

• Ammoniak  ->    stikstof + waterstof
  
• 2 NH₃  ->  N₂  +  3 H₂
  

Wat voor reactie is dit?

…C₃H₈(g) +    …O₂(g)      ->       …CO₂(g)  +     …H₂O(g)

• een verbrandingsreactie.
• Waaraan herken je dat?
• Er wordt zuurstof toegevoegd.
• Maak de reactie vergelijking kloppend.
• 1 C₃H₈(g) + 5 O₂(g) -> 3 CO₂(g) + 4 H₂O(g)

Wat voor reactie is dit?

…P₂O₃(s)    ->     …P(s)    +     …O₂(g) 

• Een ontledingsreacite
• Maak de reactie vergelijking kloppend.
  

Je hebt 30 gram O₂ (zuurstof) in de volgende reactie

Hoeveel gram CO₂ (koolstofdioxide) ontstaat er dan?

• als je goed hebt gerekend kom je uit op 27,5 g CO₂
• zie voor Manier 1 de volgende 2 dia's 
• daarna volgt nog een 'andere manier':
    een manier waarbij je veel meer let op de molecuulverhoudingen en de
    molecuulmassa's
  

'andere manier'

'andere manier'

Je hebt 30 gram O₂

Hoeveel gram koolstofdioxide ontstaat er dan?

De mol(ecuul)verhouding

…….……..………… : ….……..……

….……..…… : ….……..……

1 mol ....... = ….……..……g

Dus ….……..…… : ….……..……= ….……..……mol ......

Dus er is ….……..…… ∙ ….……..…… = ….……..…… mol ........

 1 mol ......... = ….……..……g

 Dus er is ….……..…… ∙ ….……..…… = ….……..……     .......... gevormd

Je hebt 30 gram O₂

Hoeveel gram koolstofdioxide ontstaat er dan?

De mol(ecuul)verhouding

O₂ : CO₂

3 : 2

1 mol O₂ = 32,0 g

Dus 30 : 32= 0,9375 mol O₂

Dus er is (0,9375 ∙2) : 3 = 0,625  mol CO₂

 1 mol CO₂ = 44,0 g

 Dus er is 0,625 ∙ 44,0 = 27,5 g  CO₂ gevormd

Je hebt 15 gram CS₂ in de volgende reactie

Hoeveel gram koolstofdioxide (CO₂)ontstaat er dan?

• als je goed hebt gerekend kom je uit op ........ g CO₂
  
• zie voor Manier 1 de volgende 2 dia's
  
• daarna volgt nog een 'andere manier':
  

        een manier waarbij je veel meer let op de molecuulverhoudingen en de

        molecuulmassa's

Je hebt 15 gram CS₂

Hoeveel gram koolstofdioxide ontstaat er dan?

De molverhouding

…….……..………… : ….……..……

….……..…… : ….……..……

1 mol ....... = ….……..……g

Dus ….……..…… : ….……..……= ….……..……mol ......

Dus er is ….……..…… ∙ ….……..…… = ….……..…… mol ........

 1 mol ......... = ….……..……g

 Dus er is ….……..…… ∙ ….……..…… = ….……..…… .......... gevormd

Je hebt 60 gram Sb₂O₅  in de volgende reactie

Hoeveel gram  water (H₂O) ontstaat er dan?

• als je goed hebt gerekend kom je uit op ........ g H₂O
• zie voor Manier 1 de volgende 2 dia's
  
• daarna volgt nog een 'andere manier':
  

        een manier waarbij je veel meer let op de molecuulverhoudingen en de

        molecuulmassa's

Je hebt 60 gram Sb₂O₅

Hoeveel gram  water ontstaat er dan?

De molverhouding

…….……..………… : ….……..……

….……..…… : ….……..……

1 mol ....... = ….……..……g

Dus ….……..…… : ….……..……= ….……..……mol ......

Dus er is ….……..…… ∙ ….……..…… = ….……..…… mol ........

 1 mol ......... = ….……..……g

 Dus er is ….……..…… ∙ ….……..…… = ….……..…… .......... gevormd

Je hebt 80 gram NH₃

Hoeveel gram stikstof (N₂)ontstaat er dan?

• als je goed hebt gerekend kom je uit op ........ g N₂
  
• zie voor Manier 1 de volgende 2 dia's
  
• daarna volgt nog een 'andere manier':
  

        een manier waarbij je veel meer let op de molecuulverhoudingen en de

        molecuulmassa's

Je hebt 80 gram NH₃

Hoeveel gram stikstof ontstaat er dan?

De molverhouding

…….……..………… : ….……..……

….……..…… : ….……..……

1 mol ....... = ….……..……g

Dus ….……..…… : ….……..……= ….……..……mol ......

Dus er is ….……..…… ∙ ….……..…… = ….……..…… mol ........

 1 mol ......... = ….……..……g

 Dus er is ….……..…… ∙ ….……..…… = ….……..…… .......... gevormd

Je hebt 10 gram C₄H₁₀ in de volgende reactie

Hoeveel gram koolstofdioxide (CO₂) ontstaat er dan?

• als je goed hebt gerekend kom je uit op 30,3 g CO₂
• zie voor Manier 1 de volgende 2 dia's
• daarna volgt nog een 'andere manier':

        een manier waarbij je veel meer let op de molecuulverhoudingen en de

        molecuulmassa's
 

'andere manier'

'andere manier'

Je hebt 10 gram C₄H₁₀

Hoeveel gram koolstofdioxide ontstaat er dan?

De mol(ecuul)verhouding

C₄H₁₀ : CO₂

2 : 8

1 mol C₄H₁₀ = 58,0 g

Dus 10 g : 58,0 g= 0,1724 mol C₄H₁₀

Dus er is ( 0,1724 : 2 ) ∙ 4 = 0,6896 mol CO₂

 1 mol CO₂ = 44,0 g

 Dus er is 0,6896 ∙ 44,0 = 30,3 g   CO₂ gevormd