Thema 3 Nederland voor 1940, een uniek land: KA25

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 3 - Nederland voor 1940, een uniek land

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

Tijd van ontdekkers en hervormers, 1500-1600

 Nederland voor 1940, een uniek land: KA 22, 24, 25,32, 34, 35

 

22 - Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

24 - De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek

25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

32 - Discussies over de 'sociale kwestie'.

34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Kenmerkende aspecten bij thema 3

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

De ontwikkeling van het denken: KA 19,20, 26, 27 

 

19 - Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

26 - De wetenschappelijke revolutie

27 - Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving; godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen

Kenmerkende aspecten bij thema 4

KA 24 - De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

 Nederland voor 1940, een uniek land

 

24 - De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

De kooplieden uit de Nederlanden ontwikkelden hun zeehandel snel.

Amsterdam stapelmarkt - graan en andere producten uit de Oostzee, werden naar Amsterdam gebracht en vandaar uit verspreid over omringende landen.

Amsterdam groeit hierdoor enorm. 

- grachten

- pakhuizen

Regenten bevorderen handel verder

- wisselbank  (1609) (introductie betrouwbare munt, de gulden)

- koopmansbeurs  (1611)

Amsterdam

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

Aanvankelijk was de handel op Indië in handen van de Spanjaarden en Portugezen.

Door de opstand - oorlog met Spanje - was handel tussen de Republiek en Spanje onmogelijk. Door tussenhandel was het nog wel mogelijk om aan producten uit Indië te komen, tegen een hoge prijs.

Goedkoper en lucratiever was het om direct handel te drijven met Indië.

Vanaf 1595 proberen steeds meer compagnieën direct handel te drijven met Indië. Om de concurrentie en strijd met de Spanjaarden aan te kunnen gaan verplichtte de Staten-Generaal  de compagnieën om samen te werken. Daarom werd de VOC (1602) opgericht.

Wereldwijde handelscontacten

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

De 'vaart op de oost' was een kostbare onderneming. 

Nieuwe manier van financiering - aandelen, een stukje van het bedrijf.

Hierdoor nam het risico van een reis naar de oost af. De winst, maar dus ook het verlies werd gedeeld. Het idee van aandelen was een groot succes.

De VOC kreeg van de Staten- Generaal een aantal rechten:

• alleenrecht handel in de 'oost', monopolie
• oorlog voeren
• gebied veroveren, namens de Republiek
• verdragen sluiten met inheemse vorsten
• rechtspreken

VOC en de WIC

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

VOC zeer succesvol - handelskapitalisme

WIC - Richt zich op West-Indië (de Amerika's)

Een van de hoofdoelen van de WIC was de kaapvaart. Het kapen van met name Spaanse Schepen.

De handel op Amerika verliep moeilijker

veel concurrentie

Ontbreken lokale infrastructuur (Europeanen moesten alles opbouwen)

VOC en de WIC

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

De WIC sticht plantagekoloniën in Brazilië en Suriname.

Plantage - groot boerenbedrijf waar één product wordt verbouwd.

Inheemse bevolking ongeschikt voor zwaar werk op plantages.

Oplossing: Mensen uit Afrika (slaven)

Door de toenemende handel in Oost en West ontstond een wereldeconomie.

VOC en de WIC

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

Opdracht 25.1 t/m 25.10

Maken

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie