Spelling deel 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Lesdoelen:

1. Je weet hoe je verkleinwoorden moet spellen.
2. Je weet wanneer je woorden aan elkaar of los moet schrijven.
3. Je weet wanneer je een liggend streepje, apostrof en een trema moet gebruiken. 
4.  Je weet hoe je getallen moet schrijven.
5. Je weet wanneer je sommige/sommgen moet schrijven.

Bij welke letter zijn de verkleinwoorden allemaal goed gespeld?

1. piano'tje, jongentje, bikini'tje, logétje, wc'tje
2. pianootje, jongetje, bikinietje, logeetje, wc'tje
3. pianootje, jongentje, bikini'tje, logeetje, wc-tje
4. piano'tje, jongetje, bikini'tje logétje, wc-tje

Verkleinwoorden: -je,-kje, -pje, -tje, -etje

1. Korte klanken worden in het verkleinwoord soms lang: vat-vaatje.
2. Bij een ng-klank-> -kje (kettinkje) of -etje (ringetje)
3. Woorden die eindigen op een klinker: 

-verdubbel de klinker bij a, e, u en o (pianootje, logeetje (vgl. logés)), 

-maak er een ie van bij een i (bikinietje)

- schrijf een ' bij y  (pony'tje)

  4. Na een afkorting -> apostrof (wc'tje)

Noteer het verkleinwoord van:
kring-taxi-café-jury-koning-A4

Welke woorden of woordcombinaties zijn goed geschreven?

1. vioolspelen, twee miljoen, goedgehumeurd, erbovenop
2. viool spelen, twee miljoen, goedgehumeurd, er bovenop
3. viool spelen, tweemiljoen, goed gehumeurd, erboven op
4. viool spelen, twee miljoen, goedgehumeurd, erbovenop

aan elkaar of los

https://www.youtube.com/watch?v=9BirO3wKiAg

In welk geval schrijf je een liggend streepje?

Liggend streepje

1. om uitspraakproblemen te voorkomen (klinkerbotsing); zee-eend
2. bij een naam van getrouwde vrouw: mevrouw Eik-van Dam
3.  bij een woord met een voorvoegsel: non-actief, ex-vrouw
4. voor een hoofdletter: anti-Duits
5. in combinaties van titels en beroepen: geneesheer-directeur
6. bij aardrijkskundige namen of woorden die ervan afgeleid zijn: 's-Hertogenbosch
7. bij letters, cijfers, andere tekens en St of Sint/sint:&-teken, 
8. Bij woorden die anders onoverzichtelijk worden: zwart-witfoto

Goed of fout?
kant en klaarmaaltijd
hoge - en lage gebouwen

1. goed
2. fout

kant-en-klaarmaaltijd

hoge en lage gebouwen

goed of fout?
Hij pakte rodewijnglazen terwijl we witte wijn dronken.

1. goed
2. fout

Een rodewijnglas is een glas voor rode wijn.

rode wijnglazen zijn wijnglazen die een rode kleur hebben.

Goed of fout?
Vijf-en-twintig collega-onderzoekers verschenen in een minijurk bij de adjunct-chef.

1. fout: vijfentwintig
2. fout: adjunctchef en collegaonderzoekers
3. fout: vijfentwintig en mini-jurk
4. fout :mini-jurk

Trema: 

om uitspraakproblemen te voorkomen

Kies de letter met de juist gespelde woorden.

1. geordend, geeerd, buiig, industrieel
2. geördend, geëerd, buiïg, industriëel
3. geordend, geëerd, buiig, industrieel
4. ge-ordend, ge-eerd, buiïg, industrieel

Noem drie gevallen waarin je een apostrof gebruikt.

apostrof

1. bij weggelaten letters: 's winters
2. bij een weggelaten bezits-s: Lies'fiets
3.  voorkomen van uitspraakproblemen bij meervoud en bezitsaanduiding: menu's, Anna's fiets
4. afleidingen van letter- en cijferwoorden: vwo'er (maar havoër, want je spreekt hier de afkorting als woord uit)
5. bij verkleinwoorden op y: pony'tje

Welke woorden zijn allemaal goed gespeld?

1. Jake's jas, Cas fiets, lelie'tje, 20-+, sms'en
2. Jake's jas, Cas' fiets, leli'tje, 20+, sms-en
3. Jakes jas, Cas' fiets, lelietje, 20+, sms-en
4. Jakes jas, Cas' fiets, lelietje, 20+, sms'en

Wanneer gebruik je letters en wanneer cijfers bij getallen?

Cijfers:

• getallen boven de twintig, behalve ronde getallen (tweehonderd, maar 53)
• maten, gewichten, bedragen, data, adressen, rekeningnummers 

Letters:

• getallen tot en met twintig en tientallen: twintig
• honderd, duizend, miljoen, miljard: vijftien miljard 

Goed of fout?
twee januari 2021

1. goed
2. fout

Goed of fout?
tweederde

1. goed
2. fout

Breuken schrijf je los

Wanneer schrijf je sommmigen?

Sommigen

Als het om mensen staat en zelfstandig in de zin staat. 

Goed of fout?
Enkele leerlingen pakten hun tas al in, terwijl sommigen bleven zitten.

1. goed
2. fout

Goed of fout?
Ze begonnen alle te blaffen, omdat er vuurwerk in de buurt van het asiel werd afgestoken.

1. goed
2. fout

De meesten van de klanten dragen nu een mondkapje in de winkels.

1. goed
2. fout

De afwezigen hadden achteraf spijt dat ze de uitleg van de theorie hadden gemist, want de meeste hadden een onvoldoende voor de toets.

1. goed
2. fout

Tijd over: dictee over probleemwoorden

Succes met leren!

manoeuvreren, penicilline, discipline, weifelen, twijfelen, interview, millimeter, begroeiing, racisme, burgerlijk, gerechtelijk, accommodatie, gezamenlijk