Paragraaf 5.3 - De Reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhaling paragraaf 5.1 De Renaissance

1. Wat was het grootste verschil tussen de Middeleeuwen en de Renaissance? 

Herhaling paragraaf 5.1 De Renaissance

2. Waarom kreeg de kerk minder macht tijdens de Renaissance?

Herhaling paragraaf 5.1 De Renaissance

3. Wat stelde het humanisme over de kerk? 

5.3 De reformatie

Handboek bladzijdes 62 en 63 

5.3 De Reformatie
handboek bladzijdes 62 en 63 

Kenmerkend aspect

De protestantse Reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had 

Humanisme

Geleerden gingen ook de oudheid bestuderen. 

 

Schrijvers en denkers noemden zich humanisten: geleerden die vanaf omstreeks 1500 klassieke teksten bestudeerden. 

Humanisten wilden de wereld verklaren op een rationele manier. 

Desiderius Erasmus (1466-1536)

God en het geloof moeten niet centraal staan, maar de mens zelf. Erasmus vond dat er in de kerk dingen gebeurden die niet goed waren. Hij hoopte dat de kerk dit door zijn kritiek zélf ging aanpakken.

Maarten Luther (1483-1546)

Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. 

Veel aanhangers in Duitsland.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Zwitserse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. 

Veel aanhangers in Nederland

Uitgangspunt Katholieke kerk:

• De kerk bepaalt de geloofsregels.
• Geestelijkheid is nodig voor het contact tussen God en gelovige

Humanisten

      Erasmus,            Luther,                Calvijn

Erasmus: Vulgaat (Latijnse Bijbelvertaling) staat vol fouten.

Luther en Calvijn: 

• Kerk is niet bezig met geloof maar met bijgeloof, rijkdom en macht.
• Luxe leven, corruptie en rijkdom van de hoge geestelijkheid --> niet in lijn met de Bijbel 
• Bijbel is basis van het geloof
• Geestelijkheid is niet nodig

Kerk moet hervormd worden --> Protestantisme

95 stellingen - 1517 Wittenberg  

Katholiek:

• Paus is leider van de kerk
• Alle ambten in de organisatie van de kerk worden vervuld door geestelijken.
• Geestelijken mogen niet trouwen.
• In de kerk staat de eucharistieviering centraal.
• Geestelijken en heiligen zijn nodig als  bemiddelaars tussen de gewone mens en God

Protestants:

• Er is geen aparte leider van alle protestantse groepen te samen
• Alle taken in de kerk, worden door ''gewone mensen'' vervuld. Behalve het ambt van predikant.
• Predikanten mogen trouwen
• In de kerkdienst staat de preek van de predikant over een Bijbeltekst centraal.
• Geestelijken en heiligen zijn niet nodig, iedereen kan zelf zijn weg naar God vinden.

 

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten.
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.
• Bijbelvertaling --> van Grieks naar Duits 

Reactie vanuit de katholieke kerk

• Contrareformatie 
  
  
• Inquisitie 
  
  
• Protestanten werden weggezet als ketters  
  
  
• Vermoord, gemarteld 

Godsdienstoorlogen in het heilige Roomse rijk

Door de opkomst van Luther kwamen er veel oorlogen tussen:

- Keizer Karel V (heilige Roomse Rijk) en koningen die katholiek zijn

- Duitse Koningen die Luther gingen steunen

Verspreiding en strijd

Regelmatig strijd door godsdienstige tegenstellingen: 

1555 Vrede van Augsburg:  Elke vorst mocht bepalen of zijn land katholiek of luthers werd. 

• Vanaf 1562 godsdienstoorlogen in Frankrijk tussen katholieken en hugenoten.

1598 Edict van Nantes: Frankrijk werd katholiek, maar hugenoten kregen vrijheid van godsdienst. 

• In Engeland ontstond de Anglicaanse kerk in 1534 met Hendrik VIII als hoofd.  

1563 in‘de 39 artikelen’ werd de  leer van Engelse staatskerk werd vastgelegd. 
Hendrik VIII - 6 vrouwen 

Henry VIII Tudor
(1491-1547)
Staatskerk 1534
Anglicaanse kerk 
Koning hoofd van de kerk --> nog steeds

Mary I Tudor
(1516-1558)
Bloody Mary
Katholiek

Elizabeth I Tudor (1533-1603)
Virgin queen
Protestant 

Oefenvraag

Vraag 8, opdrachtenboek bladzijde 56 

Huiswerk --> na de vakantie 

• Lezen paragraaf 5.3 De Reformatie, handboek bladzijdes 62 en 63
  
  
• Maken van paragraaf 5.3 vraag 3, 5, 6, 7 en 12, opdrachtenboek bladzijdes 52 en 53