Hechtingsstoornis

• doelgroepen
• MBO
• Studiejaar 3

Hechtingsproblematiek

Lesdoelen

Je leert ...

• De bouwstenen van veilige hechting
• Circle of Security
• Wat is een hechtingsstoornis?
• Kenmerken hechtingsstoornis.
• Oorzaken hechtingsproblemen.
• Hoe veiligheid voor een cliënt creëren met hechtingsproblematiek?

 

Zwangerschap  

• Tijdens de zwangerschap 
    worden er hechtingsprocessen
    in gang gezet. 
• De baby hoort geluiden die
   afkomstig zijn van buiten de
   baarmoeder. 
• De baby reageert op angst
    reacties van zijn moeder. 

Verloop van de  hechting

• 0-3 maanden --> De basis van de hechting vindt hier plaats. 
• 3-4 maanden --> Voorkeur ontwikkelen voor bepaalde mensen. 
• 5-6 maanden --> Bewuste hechting 
• 7- 8 maanden --> Eenkennigheidsfase en scheidingsangst
• 8-9 maanden --> Kritieke fase van hechting afgesloten
• 12-48 maanden --> Hechting blijft doorgaan en scheidingsangst kan nog aanwezig zijn.
• 61% van de kinderen hecht zich veilig (Rigter, 2020).

Voorwaarden voor veilige hechting

1. Sensitief reageren: ouder staat open voor signalen van het kind, begrijpt de signalen en reageert snel en adequaat. 
2. Continuïteit: er is continuïteit in de aanwezigheid van de gehechtheidspersoon nodig. 
3. Mentaliseren: ouder verplaatst zich in het perspectief van het kind en verwoordt dat ook. 

Beschermende factoren tijdens het hechtingsproces

Circle of Security

 Bij een veilige hechting bestaat deze cirkel uit vier fasen:

1. Het kind gaat op ontdekking uit.

2. Het kind wordt ergens door verontrust, dit geeft een beetje spanning en stress.

3. Het kind gaat naar de ouder/verzorger toe voor hulp en troost.

4. De ouder/verzorger stelt het kind gerust.

Het kind is snel gerustgesteld en voelt zich weer veilig genoeg om verder te gaan met ontdekken. Dan begint de cirkel opnieuw.

Hechtingsstoornis

Hechtingsstoornis kan optreden als kind/jongere in hun eerste 5 levensjaren nare ervaringen hebben meegemaakt

Hierdoor kan de emotionele hechting aan de de ouders verkeerd zijn gegaan

Reden: Dat het kind is teleurgesteld in de hechting aan de ouders

Hierdoor "leert" het kind heel snel, dat het voor zichzelf moet zorgen en absoluut niet kan vertrouwen op volwassenen

Hechtingsstoornis

Kenmerkend aan een hechtingsstoornis is dat het kind zich onveilig voelt dat zich uit in tegengestelde sociale reacties

• Kinderen kunnen bewust gemeen en kwetsend zijn naar personen die dichtbij ze staan en het is moeilijk door hun pantser heen te komen

• Het afwijzende gedrag is vooral een manier van het kind  om niet meer gekwetst te kunnen worden.

https://schooltv.nl/video-item/mensjesrechten-als-je-bij-me-weggaat-1

Hechtingsproblematiek

Volgens Mary Ainsworth 4 patronen van hechting:

1. Veilig gehecht: goede balans exploratiedrang en gehechtheidsgedrag. 
2. (Onveilig)vermijdend gehecht: negeren of vermijden de opvoeder en gedragen zich "zelfstandig". 
3. (Onveilig) afwerend gehecht: weinig geneigd zelfstandig activiteiten uit te voeren, afwezigheid opvoeder leidt tot angst, terugkeer voor boosheid en verontwaardiging. 
4. (onveilig) Gedesorganiseerd gehecht: zoeken enigszins toenadering, tegelijkertijd levert dat stress en angst op. 

https://www.pleegzorg.nl/bibliotheek/35-opvoeding-en-ontwikkeling/24-gehechtheid/398-onveilige-gehechtheid-hoe-vaak-komt-het-voor

Een onveilig-gedesorganiseerde gehechtheidsstrategie leidt vaak wel tot problemen. Ongeveer 15% van alle kinderen ontwikkelt een gedesorganiseerde gehechtheidsrelatie met de opvoeder. 

Hechtingsproblematiek vs. hechtingsstoornis

• Kind/jongere die niet goed gehecht is heeft niet meteen een hechtingsstoornis. 
• 25 - 30 % van de Nederlandse bevolking is niet volledig veilig gehecht, 1 % van de Nederlandse bevolking heeft een hechtingsstoornis. 

Oorzaken

Er zijn factoren die de oorzaak van een stoornis versterken, onder te verdelen in Kind en Ouder

Kind:

- Het kind is lichamelijk niet helemaal in orde

- Het kind is ongewenst

- Het kind is te vroeg geboren (bijv. vanwege couveuse minder lichamelijk contact met moeder)

- Het kind heeft een verstandelijke (geestelijke) of lichamelijke handicap

- Het kind heeft een moeilijk temperament, bijvoorbeeld snel boos of huilerig

Oorzaken

Ouder:

- Als de ouders zelf onveilig zijn gehecht kunnen ze dit overdragen op hun eigen kind door hun manier van benaderen

- De ouders mishandelen of verwaarlozen het kind

- Als de ouders psychische problemen hebben, zoals verslaving of depressie

- Als de ouders met onverwerkt verdriet zitten

Hoe creëren wij dan veiligheid voor de cliënt?

Begeleiding van kinderen/jongeren met hechtingsstoornis

Het bieden van veiligheid staat centraal.

Kinderen/jongeren missen hun vertrouwen in zichzelf en de wereld.

Waar kun je aan denken?

• Vertrouwen opbouwen
• Grenzen stellen
• Wees jezelf, doe niet "nep"
• Voorspelbaarheid
• Structuur
• Voorbeeldfunctie
• Sensitief en responsief reageren
• Inspelen op behoeften van het kind/jongere

https://richtlijnenjeugdhulp.nl/wp-content/uploads/2020/09/Richtlijn-Problematische-gehechtheid-Werkkaarten.pdf

Vragen?