Tekstdoelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1,2

Ik zit klaar voor 

de les

• Mijn spullen liggen op tafel:
• Werkboek
• pen/ potlood
• Laptop

Tekstdoelen en tekstsoorten

Lesdoelen:

• Aan het einde van de les kan je de tekstdoelen benoemen
  
• Aan het einde van de les kan je het tekstdoel bij verschillende tekstsoorten benoemen
  

Wat is een tekstdoel?

• De schrijver wil iets met een tekst bereiken.
• Het belangrijkste wat de schrijver met een tekst wilt bereiken
• Er zijn verschillende tekstdoelen:

Informeren

De schrijver wil dat je iets te weten komt.

Er zijn verschillende teksten om de lezer te informeren. 

Dit noem je tekstsoorten. Bijvoorbeeld een nieuwsbericht of schoolboek

Instrueren/instructies geven

De schrijver zegt hoe je iets moet doen. 

Hiervoor gebruikt de schrijver instructies, zoals : gebruiksaanwijzing of spelregels. Dit zijn voorbeelden van tekstsoorten.

Overtuigen

De schrijver wil de lezer overtuigen van zijn mening.

Hij gebruikt hiervoor overtuigende teksten, dit noem je tekstsoorten.

Voorbeeld tekstsoort: bespreking van een boek of een film (recensie)

Zo vind je het tekstdoel

Bekijk met wat voor een tekst je te maken hebt.

Lees je bijvoorbeeld een recept of een nieuwsbericht?

Tekst en afbeeldingen

Vaak staan er afbeeldingen bij een tekst, zoals foto’s, tekeningen, schema’s, (land)kaartjes en tabellen. Die afbeeldingen staan er met een bepaald doel:

1: De schrijver wil extra informatie geven, zodat de lezer de tekst beter begrijpt. Hij zet bijvoorbeeld informatie uit de tekst overzichtelijk in een schema of tabel. Of hij laat op een landkaartje zien waar de plek ligt die in de tekst genoemd wordt.

2: De schrijver wil de tekst leuker maken. Hij kiest een afbeelding die bij de tekst past en die de aandacht van de lezer trekt.

Zo herken je een tekstdoel:

Informeren: 

De schrijver laat je iets nieuws weten. Je krijgt bij een informerende tekst meestal alleen informatie  over de inhoud. Dus de schrijver heeft geen mening over onderwerp.

Instrueren: 

Gebruikt doe woorden, zoals knip eerst, smeer daarna, plak vervolgens.

Overtuigen: 

Schrijft wat hij over iets vindt (mening) en geeft ook aan waarom.

Quiz......

Je krijgt een aantal teksten te zien. 

Aan jou de vraag: Welk tekstdoel hoort bij de tekst?

Welk tekstdoel past bij de tekst?

1. overtuigen / mening geven
2. informeren
3. activeren / iets laten doen
4. instrueren / iets leren

Welk tekstdoel past bij de tekst?

1. activeren / iets laten doen
2. informeren
3. amuseren / vermaken
4. overtuigen / mening geven

Welk tekstdoel hoort bij de tekst?

1. informeren
2. amuseren
3. overtuigen
4. instrueren

Welk tekstdoel hoort bij deze tekst?

1. overtuigen
2. activeren
3. uitleggen
4. informeren

Welk tekstdoel hoort bij deze tekst?

1. informeren
2. overhalen
3. instrueren
4. amuseren

Werkblad

Wat	Maak het werkblad
Hoe	Je maakt het werkblad zelfstandig
Hulp	Steek bij vragen je hand op
Tijd	Tien minuten
Uitkomst	Je kan tekstdoelen benoemen, voorbeelden hierbij noemen en zelf tekstdoelen en soorten van enkele teksten bepalen.
Klaar	Steek je hand op voor een antwoordenblad

Alles op een rijtje:

Tekstdoel	de schrijver wil	voorbeelden van tekstsoorten
informeren	dat je iets te weten komt	schoolboek of een nieuwsbericht in de krant
instrueren	dat je leert hoe je iets moet doen	bij een recept of gebruiksaanwijzing
overtuigen	dat je zijn mening overneemt	bespreking van een boek of film

Even checken:

Ben je in staat zelf het tekstdoel en de tekstsoort van enkele teksten te bepalen?

Kan jij de tekstdoelen benoemen?

Kan jij voorbeelden van teksten bij de tekstdoelen geven?

Volgende les:

• herhaling tekstdoelen en tekstsoorten
  
•  zinsontleding