H2P3 deel 3 Economische crisis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

• Herhaling vorige les
• 2.3 kennen en kunnen
• Economische crisis
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Na de Eerste Wereldoorlog verloren veel Duitse burgers het vertrouwen in hun regering. Kies de antwoorden die uitleggen hoe dat komt.

1. De regering had het voor Duitsland vernederende Verdrag van Versailles getekend. Veel Duitse burgers waren daar kwaad om.
2. De regering legde de bevolking erg strenge wetten op. Toen Duitsland nog een keizer had, had de bevolking veel meer vrijheid.
3. De regering had de Republiek van Weimar veroverd. Dat was volgens veel Duitsers onverstandig, omdat het waarschijnlijk tot wraak van de geallieerden zou leiden.
4. De regering nam weinig effectieve maatregelen tegen de economische crisis.

Een vrouw laat haar kachel branden op papiergeld. Waar en wanneer is deze foto gemaakt?

1. in de Verenigde Staten, kort na de beurskrach van 1929
2. in Duitsland, tussen 1921 en 1924, toen de inflatie extreem hoog was
3. in Italië, kort nadat Mussolini aan de macht kwam.
4. in de Republiek van Weimar, direct nadat de keizer naar Nederland was gevlucht

Waarom waren veel Italianen na WO I ontevreden?

1. Over de 'slechte' onderhandelingen van de regering tijdens de vrede van Versailles.
2. Ze wilden een goed werkende democratie en een koning aan de macht.
3. Er was te veel werk, waardoor de economie niet goed draaide.
4. Ze hadden minder land gekregen dan ze wilden.

Noem drie overeenkomsten tussen het fascisme en het nationaalsocialisme.

Noem een verschil tussen het fascisme en het nationaalsocialisme.

• Dawesplan
• Beurskrach
• 
  

• benoemen wat het Dawesplan is waarom de VS dit inzette.
• in stappen aangeven hoe de economische crisis in 1929 is uitgebroken.
• uitleggen hoe het kwam dat veel mensen door de economische crisis hun vertrouwen in de democratie verloren.

Duitsland 

1924-1929

• Politiek en economisch gaat het beter met het land
• Duitsland is in 1926 lid van de Volkenbond geworden
• De Amerikanen steunen de Duitse economie met het Dawesplan
• Mensen hebben weer vertrouwen en lijken Hitler te zijn vergeten...

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

• Door overproductie van fabrieken, veel kopen op afbetaling en teveel vertrouwen in aandelenhandel, klapt de Amerikaanse economie in elkaar.
• Landen die veel met de VS handelen worden de crisis mee ingesleept... 

www.npostart.nl

Beurskrach en crisis

• Zwarte Donderdag 24 oktober 1929: beurskrach
• 'Miljoenen aandelen zijn in één klap niets meer waard
• Bedrijven en banken gaan failliet: grote werkloosheid
• Daling van de handel zorgt voor een economische wereldcrisis

Armoede en ellende

• Veel mensen geen werklooshiedsuitkering
• Velen zijn dakloos geworden omdat ze hun huis niet meer konden afbetalen
• Daklozen eindigen in sloppenwijken die spottend Hoovervilles genoemd
• Opvatting Republikeinse president Hoover: wachten tot de economie zich hersteld, geen overheidsingrijpen.

En Hitler?

• Die zegt hetzelfde als altijd: het is de schuld van het Verdrag van Versailles, joden, communisten, enz.

• Hitler had na de mislukte staatsgreep besloten om alleen nog via verkiezingen aan de macht te komen...

• ...en mensen stemmen massaal op hem!

Hitler wordt kanselier

30 januari 1933

• Na de verkiezingen van november 1932, waarbij de NSDAP de grootste werd,
  

wordt het land vrijwel onbestuurbaar en kunnen de andere partijen (en de president) niet meer om Hitler heen: hij wordt kanselier (minister-president). 

Crisis in Nederland

• Nederland wordt zwaar door de crisis geraakt: de handel met de VS en Duitsland komt vrijwel stil te staan.

• Bedrijven en fabrieken moeten de deuren sluiten.

• Tussen 1929 en 1935 stijgt de werkloosheid van 22.000 naar 500.000

Stempelen voor 'de Steun'

Er is nauwelijks steun van de overheid: 

alleen werklozen tussen 21 en 60 jaar krijgen de steunuitkering.

Hiervoor moeten ze 2 keer per dag in de rij staan om te stempelen. 

Dit is vooral bedoeld om zwartwerken te voorkomen.

Werkverschaffingsprojecten

Net als in andere landen probeert de overheid werklozen 

aan werk te helpen met werkverschaffingsprojecten.

Grote projecten zoals het Amsterdams Bos en de Afsluitdijk 

helpen mannen aan werk en een beetje inkomen.

Vernedering

• De steun is vaak te laag, daarom moeten mensen ook andere hulp krijgen.

• Zo krijg je bijvoorbeeld kleding, maar daar staat wél een stempel in: iedereen kan dat zien.

• Je hoeft geen rijwielbelasting te betalen: maar ook dát kan iedereen zien

NSB

vanaf 1931

Ook in Nederland zijn er anti-democratische groepen die vinden dat 

de oplossing voor de crisis buiten de democratie moet worden gevonden.

De Nationaal-Socialistische Beweging van Anton Mussert is een partij die geïnspireerd is door de NSDAP van Hitler.

• Wat: lees 2.3. Beantwoord de leerdoelen 11 t/m 16 of WB maak alle WB opdrachten af.
• Hoe: individueel 
• Hulp: Boek en schrift, Lessonup, Mevrouw de Vries
• Tijd: 20 min.
• Uitkomst: einde van de les herhalen, WB opdrachten bespreken
• Klaar?: Maak een begrippenoverzicht, tijdlijn en/of overzicht van belangrijke personen bij deze paragraaf.

Wat is het Dawesplan?

1. Lening van Groot-Brittannië aan Duitsland om de herstelbetalingen te kunnen betalen.
2. Lening van Duitsland aan Oostenrijk-Hongarije ten compensatie van het leed van WO I.
3. Schuld van Frankrijk aan de Verenigde Staten voor de Eerste Wereldoorlog.
4. Lening van Verenigde Staten aan Duitsland om de herstelbetalingen te kunnen betalen.

Leg uit waarom het Dawesplan voordelig was voor de VS zelf.

Waarom werd Duitsland extra zwaar getroffen door de wereldwijde economische crisis?

1. Het Dawesplan werd stopgezet.
2. Duitsland had geld uitgeleend aan andere landen om de economie weer op te bouwen.
3. Hitler had enorme schulden gemaakt om het leger weer op te bouwen.
4. De Amerikaanse president had opdracht gegeven om alle Duitse producten uit Amerikaanse winkels te halen.

Wanneer was de beurskrach?

1. 24 maart 1923
2. 24 oktober, zwarte donderdag, 1929
3. 19 april, stille zaterdag, 1925
4. 15 december, zwarte zaterdag, 1929

Begrippen uit deze les

• Dawes-plan
• Beurskrach

Jaartallen uit deze les

• 1929: Beurskrach op Wallstreet: begin wereldcrisis
• 1933: Hitler wordt minister-president