§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Hoofdstuk 4 Nieuwe stoffen maken

Wat gebeurt er als je cola en melk mengt?

Welke 7 atomen komen altijd met z'n 2en voor in de natuur?

Doelen:

Aan het einde van de les kan ik:

• de werkzame stof in dynamiet benoemen
• beschrijven waarom nitroglycerine een grote explosieve kracht heeft
• uitleggen hoe je op een duurzame manier waterstof kunt produceren
• uitleggen hoe bauxiet wordt omgezet in aluminium

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Ontledingsreacties

→ Het 'opknippen' van een molecuul tot niet ontleedbare stoffen

Verbrandingsreacties

→ Een reactie met zuurstof

→ Brandstof + zuurstof reageren met elkaar

Reactieverschijnselen:

- Vuur

- Rook 

Sommige stoffen zijn ontleedbaar. Welk van de volgende stoffen is een ontleedbare stof?

1. Al(s)
2. Ne(g)
3. NO(g)
4. N2(g)

C6H12O6 is de formule van de stof

1. alcohol
2. glucose
3. soda
4. waterstofperoxide

Oxides

Verbranding = reactie tussen brandstof + zuurstof

Hierbij ontstaat er een ...oxide (v.d. brandstof)

Reactieschema:

Brandstof + zuurstof -> ...oxide (aluminiumoxide, ijzeroxide, koperoxide, waterstofperoxide, etc. )

Nitro

Nitro komt van nitroglycerine, een ontzettend explosief goedje. 

Nitroglycerine is de werkzame stof van dynamiet en wordt geschreven als: C₃H₅N₃O₉

3 koolstof atomen C

5 waterstof atomen H

3 stikstof atomen N

9 zuurstof atomen O

Dynamiet

Nitroglycerine is ontzettend explosief doordat het als vloeistof begint en uiteindelijk allemaal als gas eindigd. 

Gas neemt veel meer ruimte in dan vloeistof, en zet dus in 1x ontzettend veel uit. BOEM!

Dynamiet

De werkzame stof in dynamiet is nitroglycerine, C3H5N3O9

Bij de ontleding van nitroglycerine ontstaan de stoffen: koolstofdioxide, waterdamp, stikstof en zuurstof. 

Geef de RV; Wat valt op aan de reactieproducten?  

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Dynamiet

De werkzame stof in dynamiet is nitroglycerine, C3H5N3O9

Bij de ontleding van nitroglycerine ontstaan de stoffen: koolstofdioxide, waterdamp, stikstof en zuurstof. 

4 C3H5N3O9(l) →12 CO2(g) + 10 H2O(g) + 6 N2(g) + O2(g)

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

De ontleding van nitroglycerine 

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Leg uit dat nitroglycerine een zeer grote explosieve kracht heeft

Waterstof als brandstof

Sommigen zien waterstof als de 'brandstof van de toekomst'

Voordeel: ....?

Nadeel: ....? 

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Het nadeel van waterstof in beeld.. 

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Waterstof

Waterstof kan gebruikt worden als brandstof. Om waterstof te maken, zet je gedemineraliseerd water (H2O) onder spanning. Dit heet elektrolyse. Hiermee splits je de elementen waterstof (H2) en zuurstof (O).

Waterstof

Een brandstofcel is al lang niet meer suf. Door gebruik van een brandstofcel kunnen er zelfs karts op waterstof rijden!

Productie van aluminium

Aluminium kent vele toepassingen: noemt u maar op.. 

Aluminium komt voor in de grond als gesteente in de vorm:     Al2O3(s). Dit noem je ook wel bauxiet

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Productie van aluminium

Stap 1. Bauxiet wordt eerst verhit: Al2O3(s) --> Al2O3(l)

Stap 2: Ontleden door elektriciteit (.......................) 

RV:

Stap 3: Afkoelen en aftappen

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Productie van aluminium

Stap 1. Bauxiet wordt eerst verhit: Al2O3(s) --> Al2O3(l)

Stap 2: Ontleden door elektriciteit (.......................) 

RV:    2Al2O3 → 4Al + 3O2

Stap 3: Afkoelen en aftappen

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Doelen:

Als het goed is kan ik nu:

- de werkzame stof in dynamiet benoemen

- beschrijven waarom nitroglycerine een grote explosieve kracht heeft

- uitleggen hoe je op een duurzame manier waterstof kunt produceren

- uitleggen hoe bauxiet wordt omgezet in aluminium

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Hoeveel leerdoelen beheers jij?

04

Wat vond jij van de les?

😒🙁😐🙂😃

Aan de slag!

Lezen 4.5 (blz 45 t/m 47)

Maken opdrachten:

Alle opdrachten van 4.5

Hoofdstuk 4. Nieuwe stoffen maken

§4.5 Toepassingen van ontledingsreacties

Melk is een mengsel van verschillende stoffen en bestaat uit water met daarin onder andere vetten en eiwitten. Cola bestaat uit water met daarin onder andere suiker, koolzuur, forsforzuur en kleurstof.

Wanneer je de melk bij de cola schenkt, ontstaat er een beetje schuim. De melk zorgt er namelijk voor dat het koolzuurgas dat in de cola is opgelost sneller vrijkomt.

Als de melk en de cola worden gemengd, dan reageren de eiwitten uit de melk en het fosforzuur uit de cola met elkaar. 

Daardoor ontstaat tri-calcium fosfaat ( Ca3(PO4)2 )  en waterstof.

Bij deze chemische reactie klonteren ze samen en vormen ze vlokken die door de vloeistof zweven. Het samenklonteren van melk en een zure stof noem je stremmen. De vlokken zinken heel langzaam naar de bodem, omdat ze een klein beetje zwaarder zijn dan water.

Aan het begin van het proefje is de vloeistof nog donkerbruin, maar na een dag is de vloeistof lichtgeel geworden. Dat komt doordat de kleurstof uit de cola door de vlokken wordt opgenomen. Daardoor worden de vlokken steeds donkerder en de vloeistof steeds lichter en doorzichtiger.