Les 1: Skelet & geraamte

• Biologie
• Basisschool
• Groep 6-8

Skelet & Geraamte

Kerndoel 41

        De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen.

Leerdoel:

Aan het einde van de les:

1. Ik kan de belangrijkste onderdelen van het skelet benoemen
   
2. Ik kan de 4 belangrijkste functies van een skelet benoemen
3. Ik kan de functie van kraakbeen uitleggen
4. Ik weet dat alle skeletten eigenlijk identiek zijn opgebouwd

Wat weet je over het skelet?

Lichaam / Skelet

Je leert vandaag over:

• Botten
• Schedel
• Wervelkolom
• Ribbenkast

Wat is bot?

Botten zijn gemaakt van kalk en lijm. 

Kalk zorgt voor stevigheid. 

Lijm zorgt voor buigzaamheid. 

Een baby is nog heel lenig en buigzaam. Baby's hebben veel lijm in hun botjes zitten. 

Wanneer je ouder wordt, zit er steeds minder lijm in je botten en steeds meer kalk. Hierdoor breken oudere mensen veel makkelijker hun botten als ze vallen. 

Botten

Wel 206 botten en botjes verstevigen ons lichaam. Veel botten voel je zitten in je lichaam. Als je op je hoofd tikt voel je je schedel. De botjes in je handen kun je ook goed voelen. 

Botten

206 botten en botjes verstevigen ons lichaam. Veel botten voel je zitten in je lichaam. Als je op je hoofd tikt, voel je je schedel. De botjes in je handen kun je ook goed voelen. 

Kraakbeen

Kraakbeen

Bot met veel lijm heet kraakbeen. Kraakbeen zit op plekken waar je bot een beetje buigzaam moet zijn.

De gewrichtskogel

Deze wordt ook wel gewrichtskop genoemd en beweegt in de gewrichtskom. 

Als je bijvoorbeeld je schouder uit de komt hebt dan betekent dit dat de gewrichtskogel van je opperarmbeen niet meer in de kom zit. 

Gewrichtskapsel

Deze worden ook wel gewrichtsbanden genoemd en zorgen er voor dat het gewricht bij elkaar blijft. 

Als je bijvoorbeeld je schouder uit de kom hebt zijn je gewrichtsbanden opgerekt. 

Kraakbeen

Het kraakbeen zorgt er voor dat de botten minder snel slijten. 

Kraakbeen is wat zachter dan botweefsel. 

gewrichtssmeer

Tussen het kraakbeen van de kop en de kom van het gewricht zit gewrichtssmeer. Dit zorgt er voor dat de botten soepel over elkaar heen glijden. 

de gewrichtskom

Samen met de gewrichtskop of gewrichtskogel vormt de kom het gewricht. Dit zorgt er voor dat de botten kunnen bewegen ten opzichte van elkaar.

De vorm van de gewrichtskop en de gewrichtskom bepalen welke beweging gemaakt kan worden. 

Knie gewricht

Dit is een scharnier gewricht. Net als een deur kan de knie slechts 1 kant op.

Heupgewricht

Dit is een kogelgewricht. Een kogel is rond en kan dus zo goed als alle kanten op bewegen. 

Botten groeien tot je volwassen bent. 

Groei

Als het belangrijk is voor je gezondheid om vast te stellen hoe lang je ongeveer zult worden, maken artsen weleens een foto van je handen. Dan kunnen ze zien hoeveel groeiruimte er nog in je zit. En hoe groot je dan waarschijnlijk zult worden. 

Wist je dat...

* de helft van je botten in je handen en je voeten zit.

* het skelet van een volwassen mens wel 10 kilo weegt. 

* je allerkleinste botje in je oor zit.

Het skelet van een volwassen mens bestaat uit ongeveer uit...?

1. 502 botten
2. 206 botten
3. 351 botten
4. 150 botten

Ken je alle onderdelen van het skelet?

Je borstkas bestaat uit: ribben, borstbeen, borstwervels

Borstkas

• borstbeen
  
• 12 borstwervels
  
• 12 paar (24) ribben, waarvan 2 paar (4) zwevende ribben (zitten niet vast aan borstbeen)

Schoudergordel

* Schouderbladen

* Sleutelbeenderen

Bekkengordel

* Heupbeenderen

* Heiligbeen

Handwortelbeentjes

Vingerkootjes

3 per vinger

2 per duim

Middenhandsbeentjes

Teenkootjes

Het hielbeen hoort bij de voetwortel-beentjes

Teenkootjes:

3 per teen

2 in de grote teen

Ledematen: armen en benen 

Bij de pols zit de ellepijp aan de kant van de pink

Ellepijp is meestal dunner en langer dan spaakbeen 

Er is een foto van Dominique haar arm gemaakt.

Sleep naar de botten die je ziet op de röntgenfoto:

Extra hulpje, het skelet

Spaakbeen

Opperarmbeen

Ellepijp

middenhands

beentjes

handwortel

beentjes

vingerkootjes

4 taken van het skelet

• Stevigheid geven
• Vorm geven
• Organen beschermen
• Beweging mogelijk maken

Kraakbeen tussen borstbeen en begin ribben

Tussen de harde wervels zitten kraakbeenschijven 

Het skelet van baby’s is buigzaam door veel kraakbeen met lijmstof.

Waardoor zijn botten soms buigzaam?

Harde botten zijn van been. Dat bevat kalk en weinig lijmstof.

Buigzame botten zijn van kraakbeen. Dat bevat veel lijmstof en weinig kalk.

Kalk maakt een bot stevig.

Lijmstof maakt een bot buigzaam.

Het skelet van baby’s is buigzaam door veel kraakbeen met lijmstof.

Als je ouder wordt, verandert kraakbeen in been.

Het skelet van ouderen bestaat uit botten van been met maar weinig lijmstof. Daardoor zijn hun botten breekbaar.

Kraakbeen

Kraakbeen bevat veel lijmstof en weinig kalk. Hierdoor is het buigzaam.      

Hoe zie je er van binnen uit? 

Zoogdieren

Alle zoogdieren hebben een skelet. Mensen zijn ook zoogdieren. Je skelet geeft stevigheid en vorm aan je lichaam. 

Skelet

We verdelen het skelet in: 

• de schedel
• de wervelkolom 
• de ribbenboog 
• de schouders en het bekken 
• de ledematen

Het skelet

Het skelet

Al onze 206 botjes samen vormen ons skelet. Het is het deel van je lichaam dat het langst overblijft als je overlijdt. 

Gewervelden

Dieren en mensen met een skelet noemen we gewervelden. Alle gewervleden hebben namelijk een wervelkolom. 

Tent

Je lichaam krijgt vorm en stevigheid door je skelet. Het is een soort frame, net als bij een tent. Het houdt alles in je lichaam op zijn plaats en beschermt de organen.

Wervelkolom

Je wervelkolom is een serie botten van onderkant hoofd tot stuitje. Dit is de kapstok waar alles op of aan wordt gehangen. Schedel, ledematen, armen en benen. 

Botjes

De wervelkolom bestaat uit allemaal losse botjes. Dit noemen we de wervels. 

Bewegen

De wervelkolom helpt mee zodat je kunt staan en bewegen. 

Ribbenkast

De ribbenkast is een buigzame, veerkrachtige kooi van ribben die je hart, longen en belangrijke bloedvaten beschermt. 

Ribbenkast

De ribbenkast is een buigzame, veerkrachtige kooi van ribben die je hart, longen en belangrijke bloedvaten beschermt. 

Welke 2 stoffen vormen je botten?

1. Goud en Zilver
2. Kalk en Lijmstof
3. Gel en haarlak
4. Krijt en water

Wat kun je niet zonder geraamte?

1. Staan
2. Leren
3. Eten
4. Luisteren

Wat beschermen de botten?

1. Je huid
2. Kwetsbare organen
3. Ribben

Hoe noemen we de ruimte tussen onze schedel en hersenen?

Deel maar in!

Wervelkolom

Kraakbeen

Botten

Schedel

Borstkast

Maak een foto van je ingevulde werkblad (achterkant) en stuur deze in

Maak een foto van je ingevulde werkblad (skelettekening) en stuur deze in