TA - Hart- en vaatziekten overzicht

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Hart- en vaatziekten

Hart- en vaatziekten

- Wat is aderverkalking?

- Waar kan het klachten geven?

- Wat voor medicatie gebruiken ptn met hart- en vaatziekten?

- Op wat voor manier moet jij daar rekening mee houden?

- Andere (zeldzamere) hartafwijkingen

Atherosclerose/Arteriosclerose

• "Aderverkalking" in de volksmond
• "Verouderingsziekte"
• Leefstijl gerelateerd
• Komt veel voor: circa 10% bevolking

Atherosclerose is een belangrijke veroorzaker van hart en vaatziekten.

Welke risicofactoren voor hart- en vaatziekten ken je?

Risicofactoren:

* Roken

* Alcoholgebruik

* Hoge bloeddruk

* Hoog cholesterol

* Hoge leeftijd
* Mannelijk geslacht

* Overgewicht

* Diabetes

* Erfelijkheid

Goed en slecht cholesterol

• LDL = slecht, HDL = goed

LDL is een LOSER

HDL is een HERO

De verhouding tussen LDL en HDL noemen we de cholesterolratio. Een ‘scheve’ verhouding met te veel LDL vormt een belangrijk risico voor hart- en vaatziekten. De cholesterolratio wordt berekend door het totaal cholesterolgehalte (LDL + HDL) te delen door het HDL. De ratio hoort kleiner dan 5 te zijn

Ziekte van de vaatwanden

Arteriosclerose

* Wand van slagaderen wordt stugger 

--> hoge bloeddruk

* Vorming van plaques

--> vaten raken vernauwd

* Als plaque open scheurt:

trombus --> bloedvat geblokkeerd

Plaque: vaten raken vernauwd

Trombose: stolsel (trombus) blokkeert bloedvat

"Aderverkalking"

Kan optreden in bloedvaten in het hele lichaam

Trombose: kan op meerdere plekken ontstaan

Klachten door vernauwing: kan ook op meerdere plekken!

Klachten: afhankelijk van locatie -->

Vernauwing van slagader:

Etalagebeen (claudicatio intermittens)

Angina Pectoris

Volledige blokkade van slagader door trombus:

Beroerte (CVA)

Trombosebeen

Hartinfarct

Hersenen

Kransslagader

onderste extremiteiten

TIA

CVA (beroerte)

angina pectoris

hartinfarct

claudicatio intermittens

trombosebeen

Hartinfarct

Bloedpropje sluit kransslagader af

Deel hartspier krijgt geen bloed en zuurstof meer en sterft af.

Pijn op de borst die NIET weggaat

Wat moet ik doen? zie EHBO/BHV lessen:

112 bellen, bij circulatiestilstand reanimeren, AED etc.

Wat is er aan de hand bij een hartinfarct?

1. Bloedprop blokkeert kransslagader
2. Longslagader is geblokkeerd
3. Kransslagader is vernauwd
4. Hartklep laat los

Angina Pectoris

Angina pectoris: pijn op de borst

• Vernauwing van kransslagader
• Hartspier krijgt onvoldoende zuurstof bij inspanning (ischaemie)

Typische symptomen Angina pectoris:

• Klemmende/drukkende pijn op de borst
• Uitstraling naar arm/keel/rug
• Bij inspanning/emotie/warmte/kou/eten
• Pijn gaat weer weg in rust of na medicijnen

Typisch voor angina pectoris is een beklemmende of drukkende pijn op de borst. De pijn kan een benauwd gevoel geven, alsof er een knellende band om de borst zit.

De pijn straalt soms uit naar armen, hals, kaak, rug of maagstreek en kan samengaan met zweten of misselijkheid. Een aanval trekt meestal weg in rust of na het innemen van speciale medicijnen (tabletje of spray onder de tong).

Behandeling aanval Angina Pectoris:

• Isosorbidedinitraat (ISDN)
• Nitroglycerine
• Tabletje of spray onder de tong: sublinguale toediening: snelle opname
• Werkt vaatverwijdend --> betere doorbloeding hartspier
• Hebben patiënten met angina pectoris vaak zelf bij zich: zie hun dossier of vraag het. Werkt binnen een paar minuten.
  

Bij welke aandoening is een kransslagader vernauwd, waardoor de hartspier te weinig zuurstof krijg?

1. Hartinfarct
2. Trombosebeen
3. Angina Pectoris
4. Longembolie

Bij welke aandoening wordt de kransslagader geblokkeerd door een trombus, waardoor een deel van de hartspier afsterft?

1. Hartinfarct
2. Trombosebeen
3. Angina Pectoris
4. Longembolie

Medicatie hart- en vaatziekten (atherosclerose)

Mensen met atherosclerose gebruiken vaak meerdere medicijnen tegelijk om kans op o.a. een hartinfarct te verkleinen

• Cholesterolverlagers (statines)
• 
  
• Bloeddruk verlagende medicijnen: antihypertensiva
• 
  

• 'Bloedverdunners' (aka anticoagulantia, stollingremmers, antitrombotica)

Aggregatieremmer is een ander woord voor bloedverdunner

Voorbeelden antihypertensiva (bloeddrukverlagers)

- Vaatverwijders

- Diuretica: meer water en zout uitscheiden via de nieren

- Beta-blockers: houden hartslag laag

Aggregatieremmer is een ander woord voor bloedverdunner

Voorbeelden van bijwerkingen bloeddrukmedicatie

Diuretica: droge mond (xerostomie)

Xerostomie --> meer kans op o.a. cariës, gingivitis en parodontitis


Alle bloeddrukmedicatie: duizeligheid of flauwvallen, bv bij te snel opstaan

Doen: zorgen dat patiënt zich niet bezeert bij het vallen!

Aggregatieremmer is een ander woord voor bloedverdunner

Wat doe je tegen/bij flauwvallen?

- Pt eerst rechtop laten zitten, dan pas opstaan uit de stoel

- Been- en bilspieren aanspannen

- Als iemand flauwalt/dreigt te vallen: opvangen en met Rautekgreep gecontroleerd op de grond leggen

- Zie video -->

Welke medicijnen kunnen eraan bijdragen dat iemand flauwvalt bij (snel) opstaan?

1. Antibiotica
2. Antitrombotica
3. Antihysterica
4. Antihypertensiva

Arteriosclerose --> kans op trombus (stolsel)

Stollingsremmers

Medicijnen die bloedstolling remmen

Antitrombotica / anticoagulantia / "bloedverdunners"

Verminderen kans op trombose / infarct

B.v. Acenocoumarol, Ascal, Clopidogrel

Bloedstolling

Wondgenezing start met bloedstolling

Stolling verstoord, bv door medicijnen? 

Meer kans op nabloeding!

Voorbeeld casus stollingsremmers:

Meneer Willemsen

Geboren: 1946

Medische anamnese: Hartinfarct gehad in 2017.

Medicatie: antistollingsmedicatie: Acenocoumarol en Ascal. Is onder controle bij de trombosedienst. 

Ingreep: extractie 25 en 26

INR - waarde

Bij gebruik stollingsremmers wordt vaak INR waarde gemeten. 

Vroeger door Trombosedienst, tegenwoordig vaak door pt zelf -->

Stollingstijd van het bloed
Hoe hoger de INR, hoe langer
het duurt voor het bloed stolt.

Van nature (gezond, geen medicijnen) is de INR-waarde 1

Een INR waarde van 3 betekent dat het bloed 3 keer zo langzaam stolt.

Welke patiënt heeft de grootste kans op een nabloeding?

1. Iemand met een INR van 2,0
2. Iemand met een INR van - 0,5
3. Iemand met een INR van 1,0
4. Iemand met een INR van 3,0

Verwijzing kaakchirurg

Bij INR waarde boven 3,5 en de dosering stollingsremmers mag niet worden verlaagd van de arts?

-->

Patiënt wordt NIET in 1e lijns tandartspraktijk behandeld maar doorverwezen naar kaakchirurg in ziekenhuis

Maatregelen bij bloedverdunners

Gebruikt de pt stollingsremmers maar is de INR lager dan 3,5 en mag de pt in de tandartspraktijk behandeld worden?

-->Neem maatregelen, zoals......

- planning aanpassen: bv 1 element per zitting trekken ipv 3 

- extractiewond altijd hechten

- pt mag pas naar huis als bloeding gestopt is

Maatregelen bij gebruik bloedverdunners (2)

- Instructie: pt moet 24/7 kunnen bellen als er een nabloeding optreedt

- Gaasjes met tranexaminezuur, tranexaminezuur mondspoelmiddel (voorzichtig!)

- Meer weten? https://www.hetkimo.nl/richtlijnen/antitrombotica/introductie/ 

Cholesterolverlagers

Bloeddrukverlagers

Stollingremmers

Tranexamine-zuur

Hechten

Kaakchirurg

Hoeven wij niet zo veel mee

 xerostomie

INR controleren

Flauwvallen

Zeldzame stollingsafwijking

Hemofilie

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hemofilie

Aangeboren erfelijke afwijking waardoor bloed niet goed stolt

https://www.cyberpoli.nl/hemofilie/faq/1223

Zeldzamere hartafwijkingen

Hartklepafwijking / kunstklep

Aangeboren hartafwijking (bv septumdefect)

Klepafwijking

Afwijking aan hartklep: hartklep sluit niet goed, of opent juist niet goed.

Kan aangeboren zijn, maar kan ook op latere leeftijd ontstaan

Behandeling: kunstklep of biologische prothese (varkenshartklep)

Septumdefect

Aangeboren hartafwijking: gaatje in het tussenschot tussen linker- en rechter harthelft. 

Vaak op jonge leeftijd geopereerd.

Zeldzaam.

Risico:

Bij deze patiënten is het endocard (de binnenkant van het hart) kwetsbaarder.

 
Bij tandheelkundige of chirurgische ingreep kan bacterie in de bloedbaan komen --> kan bacteriële endocarditis veroorzaken

Preventie endocarditis

Vóór de ingreep preventief antibiotica toedienen 

= profylactische therapie

"Endocarditisprofylaxe" / "Antibioticaprofylaxe"

Eerste keus: Amoxicilline. Eenmalig, 30-60 minuten vóór de ingreep

https://www.tergooi.nl/patienteninformatie/voorkomen-van-endocarditis/ 

                Hart- en vaat: wat wanneer doen? 

Angina Pectoris

Antitrombotica

Bloeddrukmedicatie

Hartklepafwijking

Tabletje onder de tong, rust

Check INR, maatregelen tegen nabloeding, Tranexaminezuur

Pas op xerostomie, pas op flauwvallen, geen adrenaline

Endocarditisprofylaxe

Yes, je hebt het einde gehaald!
Wil je gebruik maken van de gratis koffie-aanbieding?

1. Ja
2. Ja
3. Ja
4. Nee