Onderwerp, deelonderwerp, hoofdgedachte - luisteren en spreken

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Onderwerp, deelonderwerp, hoofdgedachte

Luisteren

Hoe zat het ook alweer?

Onderwerp: belangrijkste van tekst (in 1 of enkele woorden)

Deelonderwerp: idem, maar dan over alinea(blok)

Hoofdgedachte: wat wordt over (deel)onderwerp geschreven of getoond (één zin)

Luisteren/kijken

Of je nu een video, radiofragment, liedje, podcast, film of serie hebt ... ze hebben allemaal een onderwerp.

Meest herkenbaar: titel

Onderwerp: één of enkele woorden

Hoofdgedachte: belangrijkste over het onderwerp in één zin

Luisteren/kijken

Aantekeningen maken tijdens luisteren/kijken

• trefwoorden
• lijnen, pijltjes
• opsommingen
• geen details!

Trefwoorden

• Min of meer samenvatten
• Alleen de belangrijkste zaken (deelonderwerpen)
• Geen details

Luisteren/kijken

Bekijk het volgende fragment.

Schrijf alleen trefwoorden (steekwoorden) op.

Welke trefwoorden heb jij opgeschreven?

Hoofdgedachte gesproken tekst

Belangrijkste dat de spreker over het onderwerp zegt.

Het antwoord op deze vraag noteer je in één zin.

Bijna nooit letterlijk genoemd; zelf bepalen en formuleren.

Daarom verschilt jouw versie van die van je klasgenoot.

Kijk en luister je goed naar de spreker of presentatie (titel, woorden op dia’s, de inleiding en het slot).

Tips

• Informatieve video -> vaak feitelijke hoofdgedachte.
• Nieuwsberichten -> hoofdgedachte vaak meteen aan het begin.

• Betogende presentatie -> hoofdgedachte is mening/standpunt spreker, meestal gevolgd door het belangrijkste argument.

• Reclames -> speciale vorm van betogende teksten.

     Doel: de kijker activeren tot actie of kopen.

Hoofdgedachte gesproken tekst

Deelonderwerpen worden vaak in trefwoorden weergegeven.

Trefwoorden: belangrijkste onderdelen

Geen details of voorbeelden!

Want: leiden af, zijn ondersteunende informatie; verduidelijken dus de hoofdgedachte.

Welke trefwoorden heb jij opgeschreven?

Details?

Details? Voorbeelden?

Heb jij details of voorbeelden opgeschreven?

Luisterstrategieën

Globaal -> let op de grote lijn, de hoofdzaken (aantekeningen maken).

Let goed op de titel en luister extra goed naar de inleiding en het slot.

Gericht -> voor antwoord op bepaalde vraag.

Goed letten op een bepaald woord of een naam. Extra scherp bij delen die met vraag te maken kunnen hebben.

Intensief -> alles is belangrijk. Je begrijpt alles (aantekeningen maken).

Luisterstrategieën

Gericht -> voor antwoord op bepaalde vraag.

Goed letten op een bepaald woord of een naam. Extra scherp bij delen die met vraag te maken kunnen hebben.

Intensief -> alles is belangrijk.

Je begrijpt alles (aantekeningen maken).

Welke trefwoorden heb jij opgeschreven?

Aan de slag

Taalblokken

2F | Bouwsteen 2 - Onderwerp en hoofdgedachte

§ 2.4 Luisteren

Opdracht 1 t/m 12 + 15 t/m 17 + 19 (! alle theorie-onderdelen)

Aan de slag

Taalblokken

3F | Bouwsteen 2 - Onderwerp en hoofdgedachte

§ 2.4 Luisteren

Opdracht 1 t/m 20 (! alle theorie-onderdelen) 

Aan de slag - Lw21BBL

Taalblokken

Module 2F Vaardigheden | Verkort

Hoofdstuk 2 - Luisteren

§ 2.2 Luisteren - Onderwerp en hoofdgedachte

Opdracht 1 t/m 3 en 10 t/m 12 (! + alle theorie-onderdelen) 

Onderwerp, deelonderwerp, hoofdgedachte

Spreken

Inleiding, kern, slot

Spreken

Spreken/pre-senteren

Opleiding + werk

Beste plek om te leren: school

! = Structuur -> spreekplan

Spreekplan

Vooraf opstellen

Dwingt je tot goede opbouw, 

dus structuur

Trefwoorden/steekwoorden

Spreekplan

Inleiding -> onderwerp

Kern -> deelonderwerpen

(! logische volgorde)

Slot -> samenvatting, conclusie, verwachting, ...

Elevatorpitch

• presentatiewijze voor een product, service of project.
• tijdsduur waarin lift van onderste naar  bovenste verdieping gaat
• (ong. 30 sec. tot 2 min.)

Tekstdoel

• Informeren
• Overtuigen/betogen (SExI)
• Instrueren
• Amuseren/vermaken

Spreken voor een groep

Presenteren

Publiek

• welke eigenschappen?
• daarop aansluiten

Rekening houden met publiek

• voorkennis activeren

• publiek actief bij presentatie betrekken

• tussentijds checken of publiek je verhaal nog volgt

• taalgebruik aanpassen aan publiek

Voorkennis activeren

Begin van je presentatie:

• wat weet je publiek al over het onderwerp?
• (oh ja!, aha!)
• veel al bekend, dan hoef je dat niet te behandelen

Publiek actief bij presentatie betrekken

Bedenk vooraf enkele vragen die je aan je publiek kunt stellen.

Tussentijds checken of publiek je verhaal nog volgt

• stel tussendoor vragen of
• laat het publiek of de luisteraar reageren

Taalgebruik aanpassen aan publiek

• formeel of
• minder formeel

consequent toepassen

Plus!

• actieve houding,
• goede verstaanbaarheid en
• goed spreektempo

Informatief (inleiding)

Kondig met een signaalzin aan wat er besproken zal worden in de kern.

Dan zullen we straks ingaan op het materiaal, de fanclubs en de wedstrijdlicenties.

Betogend (inleiding)

Kondig duidelijk aan wat besproken zal worden in de kern. Benoem ook je standpunt.

Daarom zal ik uitleggen waarom ik het zo belangrijk vind dat parkour meer aandacht krijgt in Nederland.

Informatief (kern)

Begin elke nieuwe alinea met een kernzin, introduceer het deelonderwerp (signaalwoord).

• We beginnen met een bespreking van het materiaal ...
  
• Vervolgens komen we bij de fanclubs, die ...
  
• En dan zijn we aanbeland bij het probleem van de licenties, want ...

Betogend (kern)

Werk elk argument uit in een nieuwe alinea. Begin elke alinea met een kernzin, waarin je het argument noemt en een signaalwoord gebruikt.

• Allereerst denk ik ...
  
• Ook lijkt het me logisch dat ...
  
• Tot slot zouden we toch ...

Informatief (slot)

Vat alle informatie uit de kern samen. Gebruik ook signaalwoorden.

Samenvattend zien we dat ...

Betogend (slot)

Herhaal kort de argumenten uit de kern en formuleer de conclusie (= je standpunt). Gebruik weer signaalwoorden.

Dus is het belangrijk om meer reclame te maken voor de mooiste sport van Nederland: parkour.

Aan de slag

Taalblokken

3F | Bouwsteen 2 - Onderwerp en hoofdgedachte

§ 2.5 Spreken

Opdracht 1 t/m 13 (! alle theorie-onderdelen) 

Aan de slag

Taalblokken
2F | Bouwsteen 3 - Inleiding, kern, slot
§ 3.5 Spreken

• Ga na de video's aan de slag met opdracht 1 (+ theorie)
• Gebruik spreekplan
• Voor de klas presenteren

Aan de slag

Taalblokken
3F | Bouwsteen 3 - Inleiding, kern, slot
§ 3.5 Spreken

• Ga na de video's aan de slag met opdracht 1 (+ theorie)
• Gebruik spreekplan
• Voor de klas presenteren