BS 9.5: bestuiving, bevruchting en verspreiding

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

BS 9.5: bestuiving, bevruchting en verspreiding

Planning

• Herhaling BS 9.4 (deel 2)
• Leerdoelen
• Uitleg BS 9.5
• Opdrachten maken

Herhaling BS 9.4 (deel 2)

• Noem de onderdelen van een bloem.
• Wat zijn de functies van deze onderdelen?

Leerdoelen

• Je kunt omschrijven wat bestuiving is
  
• Je kent het verschil tussen zelfbestuiving en kruisbestuiving
  
• Je kunt kenmerken van insectenbloemen en windbloemen noemen
  
• Je kent de verschillen tussen stuifmeelkorrels bij wind- en insectenbloemen
  
• Je kunt vertellen hoe bevruchting bij zaadplanten verloopt
  
• Je kunt in een plaatje herkennen hoe verspreiding van vruchten plaatsvindt (door de plant zelf, door dieren en/ of mensen, door de wind)
  

Wanneer kan er pas bestuiving plaatsvinden?

1. Als een bij op de stamper gaat zitten
2. Als de planten van dezelfde soort zijn
3. Als het stuifmeel actief is
4. Als de planten verliefd op elkaar zijn

Bestuiving

Bij bestuiving komt het stuifmeel (mannelijke geslachtscel) op de stamper (vrouwelijk voortplantingsorgaan)

 

Dit geldt alleen voor twee planten van dezelfde soort.

Kruisbestuiving en zelfbestuiving

• Zelfbestuiving vindt plaats tussen bloemen van dezelfde plant.
  
• Kruisbestuiving vindt plaats tussen bloemen van verschillende planten (van dezelfde soort).
  

Op welke twee manieren kan stuifmeel verplaatsen?

Via insecten

• Insectenbloemen
• Opvallend gekleurd
• Ruiken lekker (nectar)
• Stuifmeelkorrels zijn vaak ruw

Via de wind

• Windbloemen
  
• Kleine bloemen
• Veel meeldraden
• Stuifmeelkorrels zijn vaak glad

Na bestuiving komt bevruchting

Alleen als de plant van dezelfde soort is!

Een roos kan niet een tulp bevruchten

Zoals bijvoorbeeld een walvis geen zebra kan bevruchten

Vruchtbeginsel en zaadbeginsel

• Uit 1 vruchtbeginsel kan 1 vrucht ontstaan
• Uit 1 zaadbeginsel kan 1 zaad ontstaan 

De vruchtbeginsel begint met groeien tot een vrucht als 1 of meerdere zaadbeginsels worden bevrucht

Hoeveel vruchten en hoeveel zaden kunnen uit deze bloem groeien?

Verspreiding van zaden

• door de wind: pluisjes, vleugels
• door dieren: zaden worden niet verteerd en ergens anders uitgepoept.
• door de plant zelf: open schieten en wegslingeren. 

Samen opdracht maken

Werkblad bestuiving

Opdrachten maken

Maak basisstof 9.5: opdrachten 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8.

Wat hebben we geleerd?

• Wanneer kan er pas bestuiving plaatsvinden?
• Welke twee soorten bestuiving zijn er?
• Op welke twee manieren kan stuifmeel verplaatsen?
• Wat gebeurt er na bestuiving en hoe vindt dat plaats?
• Hoeveel vruchten en hoeveel zaden kunnen uit 1 bloem groeien?
• Op welke drie manieren kunnen zaden verspreid worden?