Hoofdstuk 1 Paragraaf 1 Het leven van Jager-Verzamelaars

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het leven van jagers en verzamelaars

Herhaling: Op welk continent zijn de oudste resten van homo sapiens gevonden?

Waarom zijn grottekeningen belangrijk voor geschiedenis?

Doelen voor deze les: 

• Aan het einde van deze les kan je het volgende  kenmerkend aspect utileggen: De levenswijze van Jagers-verzamelaars.
  
• Je kan uitleggen wat een samenleving van jagers-verzamelaars is.
  
• Je kan uitleggen wat de takenverdeling een jagers-verzamelaars samenleving was.
  
• Je kan uitleggen waarom deze taakverdeling zo was. 
• Je kan uitleggen wat nomaden zijn.
  
• Je kan benoemen waar jagers en verzamelaars voor en tijdens de ijstijd leefden. 
• Je kan uitleggen waarom zij daar woonden. 

• Je kan 4 vaardigheden noemen die jagers en verzamelaars hadden ontwikkeld. 
• Noem 2 voorbeelden van vaardigheden  van voor 50.000 v.C. 
• Noem 4 voorbeelden van vaardigheden van na 50.000 v.C. 
• Je kan uitleggen wat beelden met de godsdienst van jagers en verzamelaars te maken hebben. 
• Je kan uitleggen waarom de prehistorie zo genoemd wordt. 
• Je kan uitleggen waarom het denken in symbolen laat zien dat het denken  en de cultuur van jagers-verzamelaars zich meer ontwikkeld had. 
• Je kan uitleggen waar en waarom deze periode eindigde. 
• Je kan uitleggen wat archeologie is. 
• Je één voorbeeld geven hoe wij naast archeologie achter de levenswijze van jagers-verzamelaars kunnen komen. 
• Je kan vier onvereenkomsten tussen neanderthalers en homo sapiens noemen. 
• Je kan vier verschillen tussen neanderthalers en homosapiens noemen. 

Geen schriftelijke bronnen

Archeologie:Bestuderen van ongeschreven bronnen, zoals: 

1. Botresten
2. Potschreven
3. Voetafdrukken
4. Grotschilderingen
5. Werktuigen
6. Versteende voedselresten. 

Geen schriftelijke bronnen

Bodemverkleuringen, oneffenheden en andere kenmerken van het landschap kunnen ook aanwijzingen opleveren. 

Geen schriftelijke bronnen

Door samenlevingen van hedendaagse jagers en verzamelaars te bestuderen, kunnen wij ook een idee ontwikkelen hoe jagers en verzamelaars vroeger leefden. 

Zonder schriftelijk bronnen. 

• Tijd voor geschreven bronnen heet de prehistorie. 
• Bij de prehistorie zijn wij afhankelijk van ongeschreven bronnen. 

Geef één voorbeeld wat archeologen kunnen bewijzen over de prehistorie.

Geef één voorbeeld wat archeologen over nu zouden kunnen bewijzen, maar niet van de prehistorie.

De Wereld

De wereld

Jagers en verzamelaars

Taakverdeling mannen: 

• Jaagden op herten, rendieren en andere kleine zoogdieren. 
• Visten. 

Jagen en verzamelaars

Taakverdeling vrouwen: 

• Zorgden voor de kinderen. 
• Verzamelden paddesteoelen, wortels, knollen, noten, bessen en ander plantaardig voedsel. 

Waarom denken jullie dat de Europa in de prehistorie dunbevolkt was?

Noem 1 oorzaak waarom jagers en verzamelaars nomaden waren

Noem 2 gevolgen van dat jagers en verzamelaars nomaden waren.

Jagers-verzamelaars. 

1. 10.000 v.C. Einde laatste ijstijd. 
2. 45.000 v.C. Eerste mens in Europa. 
3. 13.000 v.C. Noord-West-Europa permanent bewoond. 

Jagers-Verzamelaars

Jagers-Verzamelaars waren nomaden. 

Nomaden zwierven rond en hadden geen vaste woonplaats. 

Doordat zij geen vaste woonplaats hadden, hadden jagers-verzamelaars ook weinig bezittingen. 

Jagers-verzamelaars.

Vaardigheden voor 50.000 v.C.: 

1. Vuur maken
2. Grove stenen werktuigen maken. 

Jagers-verzamelaars. 

Vaardigheden na 50.000 v.C.: 

• Ingewikkelder werktuigen maken om mee te jagen: Ingewikkelder werktuigen bestaan uit meerdere onderdelen. 
• Zij gingen wapens maken. 
• Zij naaiden kleding en maakten tenten. 
• Zij gingen kleine beeldjes maken. (Kunst)

Jagers-verzamelaars. 

Vaardigheden na 50.000 v.C.: 

• Ingewikkelder werktuigen maken om mee te jagen: Ingewikkelder werktuigen bestaan uit meerdere onderdelen. 
• Zij gingen wapens maken. 
• Zij naaiden kleding en maakten tenten. 
• Zij gingen kleine beeldjes maken. (Kunst) 

Waarom kunnen wij het niet bewijzen dat jagers en verzamelaars een godsdienst hadden?

Aan de slag: Huiswerk

• Maken paragraaf 1.1. bladzijde 7
• Nakijken introductie en paragraaf 1.1. 
• Leren leerdoelen paragraaf 1.1.

Leg je in je eigen woorden uit het kenmerkend aspect: De levenswijze van jager-verzamelleraars.

Wat is het belang van geschreven bronnen?

Huiswerk

• Maken paragraaf 1.1. bladzijde 7
• Nakijken introductie en paragraaf 1.1. 
• Leren leerdoelen paragraaf 1.1.