4V 1920 H6 koolstofchemie les 7

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4V SK @ LPKM Koolstofchemie

vandaag les 7:

nieuw: 6.5 ester vorming en afbraak

did it, done it??

4V samenvatting structuren en naamgeving.pdf

6.5 Reacties met koolstofverbindingen

even kennis ophalen

bedenk nu kort bij welke categorie 

de volgende stoffen horen...

hou je ingevulde samenvatting erbij

als je wil!

alcoholen

carbonzuren

Sleep de stoffen naar de juiste plaats.

ethaan-1,2-diol

propaan-1-ol

methaanzuur

alcoholen

carbonzuren

Sleep de structuren naar de juiste plaats.

ketonen

reacties met koolstoffen

koolstofverbindingen kun je met elkaar laten reageren 

om nieuwe stoffen te laten ontstaan

vandaag 6.5 ester-vorming en ester-afbraak

ester

een ester is een stof met deze karakteristieke groep:

ester vorming: condensatie

vandaag leren we wat condensatie reacties zijn:

waar denk je aan bij condensatie...?

als een alcohol met een zuur reageert...

condensatie

er onstaat een nieuwe stof, waarbij H₂O afsplitst! de nieuwe stof is een ester.

condensatiereactie = estervorming

als een alcohol met een zuur reageert...

er ontstaat een ester, en er komt H₂O vrij, condensatiereactie

methylethanoaat

aantekening

condensatiereactie = estervorming

een ester

een ester is een koolstofverbinding 

met deze karakteristieke groep:

aantekening

met welk zuur heeft
methanol gereageerd
om deze ester te vormen?

methanol?

meth = ...C en waar stond -ol voor? welke soort stoffen kunnen emt elkaar reageren om een ester te vormen?

1. propanol
2. propaanzuur
3. 
4. 

welke ester wordt gevormd uit de reactie tussen methanol en propaanzuur?

1. 
2. 
3. 
4. 

reactie tussen methanol en propaanzuur levert:

propaanzuur = 3 x C met een -COOH groep

methanol = 1 x C met een -OH groep

ester

hoe geef je het beestje een naam...?

methylpropanoaat

propaanzuur = 3 x C met een -COOH groep

methanol = 1 x C met een -OH groep

reactie tussen methanol en propaanzuur levert:

-oaat

Esters krijgen het achtervoegsel -oaat en worden genoemd naar het alkaanzuur waarvan ze zijn afgeleid

Wat is de naam
van deze ester?

1. butylethanoaat
2. ethylbutanoaat
3. ester van butaanzuur en ethanol
4. ethylpropanoaat

hoe herken je de stoffen waaruit een ester is ontstaan?

methanol

propaanzuur

1. herken de ester
2. "knip" de ester
3. ene kant was zuur (met c=o)
4. andere kant was alcohol
5. vul aan met -H en -OH

sleep de juiste twee stoffen bij elkaar die de gegeven ester kunnen vormen.

methaanzuur

butaanzuur

ethaanzuur

butanol

ethanol

methanol

ester afbreken: hydrolyse

de afbraak van een ester is een belangrijk proces in de chemie, maar zeker ook in de biologie. 

Hydrolyse speelt een grote rol bij afbraak van eiwitten en bij de afbraak van polymeren (DNA, suikers, plastics).

hydrolyse: reactie waarbij een ester wordt afgebroken door toevoeging van H2O

 

+ H2O   

                                           +   

methanol

propaanzuur

hydrolyse: reactie waarbij een ester wordt afgebroken door toevoeging van H2O

 

+ H2O   

                                           +   

methanol

propaanzuur

samengevat

• condensatie = reactie waarbij H2O vrijkomt 
• een ester ontstaat als een zuur (-COOH) reageert met een alcohol (-OH) en H2O afsplitst (condensatie)
• hydrolyse = reactie met H2O
• bij hydrolyse van een ester ontstaan een zuur en een alcohol
• naam van een ester: alkylalkanoaat of "ester van ... en ..."

ester

welke structuur hoort bij deze naam:
ester van ethaanzuur
en but-1-een-4-ol

1. 
2. 
3. 
4. 

"geef de namen": welke
stoffen ontstaan na
hydrolyse van:

tip

1. herken de ester
2. "knip" de ester
3. ene kant was zuur
4. andere kant was alcohol
5. vul aan met -H en -OH

HW voor volgende les

lees 6.5

maak 48, 49, 50, 51, 52 

maak aantekeningen van de blauwgedrukte begrippen