4.4 zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Startopdracht:

Pak je materialen erbij: boeken + laptop

4.4 Zenuwstelsel 

Planning 

Terugblik 4.3

Uitleg zenuwstelsel en zenuwcellen

Opdrachten maken

leerdoelen:

 -Je kunt de delen van het centraal zenuwstelsel benoemen en van elk deel de functie beschrijven.

- Je kunt de bouw, de ligging en de werking van de zenuwcellen uitleggen.

- Je kunt beschrijven uit welke delen de hersenen bestaan en wat de functie is van elk deel.

- Je kunt uitleggen wat de invloed is van alcohol, drugs en medicijnen op de hersenen. 

Wat is de functie van het oor?

1. Geluidstrillingen doorgeven naar de gehoorzintuigen
2. Geluid doorgeven naar de hersenen

Welk onderdeel zorgt ervoor dat de druk buiten je oor en binnen in je oor even groot is?

1. Trommelvlies
2. Slakkenhuis
3. Buis van Eustachius
4. Gehoorgang

In het oor worden trillingen uit de lucht versterkt. In welk onderdeel van het oor gebeurt dit?

1. Het slakkenhuis
2. De oorschelp
3. De gehoorbeentjes
4. Het trommelvlies

Welk deel van het oor beschadigd door langdurige overbelasting?

1. trommelvlies
2. gehoorbeentjes
3. trommelholte
4. trilhaartjes in het slakkenhuis

Hoe heten de onderdelen van het evenwichtsorgaan die gevuld zijn met vloeistof?

1. gehoorbeentjes
2. zintuigcellen
3. halve cirkelvormige kanalen
4. evenwichtszenuw

Wat is de weg van het geluid naar je hersenen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

Je bent je nu bewust van de prikkel

Je hersenen beslissen hoe je op de prikkel gaat reageren

Je hersenen sturen berichten via de zenuwen

De berichten van je hersenen "vertellen" hoe je lichaam moet reageren. 

Elk zintuig zet prikkels om in berichten. Deze berichten heten impulsen

Zenuwen brengen deze berichten naar je hersenen

Zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg

Zenuwen

Hoe reageert je lichaam op een prikkel?

• Zenuwstelsel: Hersenen, Ruggenmerg en zenuwen

1. Zintuigen vangen prikkels op
2. zintuig zet prikkels om in berichten(impuls)
3. impuls gaan via zenuwen naar je hersenen
4. Impulsen worden in je hersenen verwekt tot gedachten 

• hersenen versturen weer via de zenuwen impulsen 

Zenuwcel

De zenuwcel bestaat uit een cellichaam met een celkern.

Aan het cellichaam zit een lange uitloper waarover/ waardoor de impuls word verstuurd

Soorten zenuwcellen

Gevoelszenuwcellen : Zijn verbonden aan zintuigen.
Hebben de celkern en cellichaam als een ballonnetje halverwege de uitloper, buiten het ruggenmerg

Schakelcellen: Zitten in je ruggenmerg en verbinden de gevoel- en bewegingscellen. Hebben geen lange uitlopers.

Bewegingszenuwcellen: Verbinden het ruggenmerg met spieren of klieren. Hebben een lange uitloper, cellichaam in het ruggenmerg

Reageren en zenuwcellen

Gevoelszenuwcellen : Zijn verbonden aan zintuigen.

Schakelcellen: Zitten in je ruggenmerg en verbinden de gevoel en bewegingscellen 

Bewegingszenuwcellen: Verbinden het ruggenmerg met spieren of klieren.

Zenuwen

Drie soorten zenuwen:

1. Gevoelszenuw:
   alleen uitlopers van
   gevoelszenuwcellen
   
   
2. Bewegingszenuw:
   alleen uitlopers van
   bewegingszenuwcellen
   
   
3. Gemengde zenuw:
   uitlopers van gevoelszenuwcellen
   en bewegingszenuwcellen

Zenuwen

Zenuw = bundel met lange uitlopers van zenuwcellen.

Bewegingszenuwcel

Gevoelszenuwcel

Schakelzenuwcel

Vanuit je gehoororgaan loopt de gehoorzenuw naar het centrale zenuwstelsel.
Wat voor zenuw is de gehoorzenuw?

1. een bewegingszenuw
2. een gevoelszenuw
3. een gemengde zenuw

Waar liggen de schakelzenuwcellen?

1. Volledig binnen het ruggenmerg.
2. Binnen het ruggenmerg of in de hersenen.
3. Zowel binnen als buiten het ruggenmerg.
4. Alleen in de hersenen.

Piet wast zijn handen. In de tekening zie je delen van zijn zenuwstelsel.
Wat is de naam van onderdeel 2?

1. bewegingszenuwcel
2. schakelzenuwcel
3. gevoelszenuwencel

Hersenen: bestaat uit 3 delen

1. Grote hersenen:

• Buitenkant geplooid (hersenschors), bestaat uit miljarden schakelcellen. Zorgen voor bewustwording. Delen hebben eigen taak (hersencentrum)

• Elk zintuigen verbonden met een hersencentrum. Leggen verwerkte informatie vast = geheugen

Hersenen: bestaat uit 3 delen

2. Kleine hersenen: 

• Zorgen voor coordinatie van bewegingen en evenwicht. Coordinatie is in juiste volgorde samentrekken van spieren bij een beweging.
• Verwerking informatie uit ogen en evenwichtszintuigen, sturen spieren aan

Hersenen: bestaat uit 3 delen

3. Hersenstam: 

• Verbinding grote/kleine hersenen met het ruggemerg.
• Centra voor onbewuste processen (hartslag, ademhaling). 
• Regelt reflexen (= onbewuste beweging)

Verandering hersenen

• Door leren ontstaan verbindingen.
• Door veel herhaling worden de verbindingen sterker, daardoor gaan bijv. bewegingen bijna automatisch. 
• Verbindingen die je niet vaak gebruikt verdwijnen weer.

Geheugen: 2 soorten

1. Korte termijngeheugen:

Houdt informatie maximaal een half uur vast. Betreft informatie die je even nodig hebt en daarna weer kunt vergeten

Geheugen: 2 soorten

2. Lange termijngeheugen:

Herhaling van informatie vastgelegd, zenuwcellen krijgen vaste route (=geheugenspoor).

Geheugenspoor kan versterkt worden door informatie vaak te herhalen.

Schuif de woorden naar de juiste plek

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Ruggenmerg

In de grote hersenen

1. Worden prikkels vanaf je zintuigen verwerkt
2. Worden impulsen vanaf je zintuigen verwerkt
3. Worden bewegingen op elkaar afgestemd
4. Zetten prikkels om in impulsen

Wat gebeurt er tijdens het leren in de hersenen?

1. Het aantal zenuwcellen in de hersenen neemt af
2. Het aantal zenuwcellen in de hersenen neemt toe
3. Het aantal verbindingen tussen zenuwcellen neemt af
4. Het aantal verbindingen tussen zenuwcellen neemt toe

Wat doen de kleine hersenen?

1. Zorgen ervoor dat je spieren werken en je in evenwicht blijft
2. Zorgen ervoor dat je dingen in je omgeving waarneemt, zoals licht
3. Sturen bliksemsnelle reacties naar je lijf (reflex)
4. Verdelen de impulsen die binnenkomen vanuit je romp en ledematen naar de rest van je hersenen

Stoffen die invloed hebben op je hersenen

Drank:

je wordt vrijer/gemakkelijker. Minder controle over bewegingen. Geheugen en concentratie worden slechter.

Drugs:

verminderde concentratie, geheugen wordt slechter

Medicijnen:

soms traag en suf

Alcohol. 

• Alcohol gaat via je bloed naar je hersenen en heeft een verdovende werking op je hersenen.
  
• Door alcohol merk je dingen minder goed op, je reageert langzamer en invloed op je humeur.
  
• Op jonge leeftijd veel alcohol  blijvende hersenschade.
  
• Leerstoornissen, depressies en geheugenstoornissen.
  

Effecten op korte termijn

• Alcoholvergiftiging
• Bingedrinking (comazuipen)
• Kater 

Drugs hebben invloed op je hersenen. 

Drugs hebben invloed op de manier hoe je de wereld waarneemt.  Ze kunnen:

• Een verdovend effect hebben: alcohol, heroïne, GHB en hasj 
• Opwekkend zijn:  tabak, XTC, speed, cocaïne 
• Bewustzijnsveranderend zijn:  LSD, paddo’s, hasj en wiet

Dronken mensen kunnen niet meer recht lopen. Welk deel van de hersenen werkt dan slechter?

1. grote hersenen
2. kleine hersenen
3. hersenstam
4. ruggenmerg

Bij 'comazuipen' drinken mensen zo veel dat hun ademhaling ermee stopt. Welk deel van hun zenuwstelsel valt dan uit?

1. grote hersenen
2. kleine hersenen
3. hersenstam
4. ruggenmerg

Aan het werk

4.4 Zenuwstelsel

Opdrachten 1 t/m 30