3 havo 4.5/5.5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3 havo - 21 april

• Even herhalen: voltooid/tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord en koppelteken/weglatingsteken/apostrof, trema, accent
• huiswerk nakijken
• instructie 5.5
• Aan de slag: 4,5,6,8

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord:
Het (opschudden) kussen

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord:
De (vergroten) ogen

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord:
Onze (delen) smart

Let op de betekenis en noteer het voltooid of tegenwoordig deelwoord:
De (melken) koe en de (melken) boer.

Let op de betekenis en noteer het voltooid of tegenwoordig deelwoord:
De (winnen) coureur en zijn (winnen) beker.

Let op de betekenis en noteer het voltooid of tegenwoordig deelwoord:
De (besmetten) patient kreeg een (besmetten) muggensteek.

huiswerk nakijken

opdracht 4

a achterhaalt

b verbaast, wordt, aangesteld

c kijkende, ruikende, proevende, beslist

d werkende, verschilt

e voorspeld

opdracht 5

a bespoten – bespoten. Bijvoorbeeld: Bespoten groenten moet je altijd goed wassen.

b gebaseerd – gebaseerd(e). Bijvoorbeeld: Op feiten gebaseerde argumenten zijn sterker dan op meningen gebaseerde argumenten.

c getest – getest(e). Bijvoorbeeld: In het tijdschrift van de Consumentenbond staan altijd verscheidene geteste producten.

d Smullend – smullend(e). Bijvoorbeeld: De smullende muisjes merkten de kat niet op.

geteeld – geteeld(e). Bijvoorbeeld: Geteelde bloemen haal je bij de bloemist.

e verondersteld – verondersteld(e). Bijvoorbeeld: Het veronderstelde aantal fouten lag veel hoger dan het werkelijke aantal fouten.

opdracht 7

a In een nek-aan-nekrace beslist een comité jaarlijks welke genomineerde onderzoekers de Ig-Nobelprijs winnen.

b De Ig’s gaan naar grappige onderzoeksonderwerpen of -resultaten.

c Natuurkundigen uit Noord-Italië berekenden bijvoorbeeld dat heel dunne mensen op de maan op water kunnen lopen.

d Elders is onderzocht of neuspeuteren de gezondheid positief beïnvloedt.

e En wist je dat mestkevers zich oriënteren met behulp van de sterren, waardoor ze ‘s nachts op een ander deel van de wereld zullen verdwalen?

opdracht 7

f Opera’s zijn ongeëvenaard in het versnellen van het genezingsproces van muizen die een harttransplantatie hebben ondergaan.

g Een Spaans team ontdekte dat bacteriën uit de poep

van baby’tjes gebruikt kunnen worden bij het maken van worst.

opdracht 8

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit controleert of de informatie die op etiketten vermeld staat wel klopt.

Soms vind je echter een misleidend of moeilijk te begrijpen stukje tekst dat wel juist is. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld principiële tegenstanders van E-nummers, terwijl die

nummers lang niet altijd aangeven dat het om onnatuurlijke ingrediënten gaat. Bij de zogenaamde referentie-inname wordt er geen rekening gehouden met iemands levensstijl,

terwijl iemand die heel actief is veel meer calorieën mag eten.

Wist je trouwens dat het meest gebruikte ingrediënt op het etiket als eerste genoemd wordt?

Engelse werkwoorden

• Engelse werkwoorden vervoeg je zoveel mogelijk als Nederlandse werkwoorden!
  Je gebruikt dus dezelfde regels.
  
  
  
• Engelse werkwoorden hebben soms een afwijkende ik-vorm:
  

paintball, delete, race (vanwege de uitspraak)
scoor, promoot -(vanwege de o-klank)

Engelse werkwoorden

• Sommige woorden en werkwoorden die wij gebruiken, komen uit een andere taal. Je noemt ze leenwoorden. 
• Engelse werkwoorden vervoeg je op dezelfde manier als Nederlandse werkwoorden.

• Let op: Bij saven, timen en daten eindigt de stam op -e.
• We 'vernederlandsen' de Engelse werkwoorden, behalve als je daardoor een verkeerde uitspraak krijgt.

De leerling ... het document gisteren op haar Chromebook.
(saven)

1. savde
2. savede
3. savete
4. savte

Hoe zit dat?

• Bij het werkwoord saven eindigt de stam op een -e
• -> save (spreek uit: seef)
• De v van save zit niet in het 'T eX KoFSCHiP
• Daarom krijg je in de verleden tijd -de of - den

Ik save                 Ik savede                Ik heb gesaved

Hij savet             Wij saveden

Bij de meeste werkwoorden  werkt het dus hetzelfde als bij de Nederlandse werkwoorden.

maar..... let op goed de uitspraak           -n

Aan de slag!

5.5 :opdracht 4 maken

lees  de leertekst 'tussenletters'en maak opdracht 6 en 8